xii Kal. Ian. 51 (§5) in castris ad Pindenissum
CICERO ATTICO SAL.
Saturnalibus mane se mihi Pindenissitae dediderunt, septimo 5.20.1.1
et quinquagesimo die postquam oppugnare eos coepimus.
'quid, malum? isti Pindenissitae qui sunt?' inquies; 'nomen
audivi numquam.' quid ego faciam? num potui Ciliciam
Aetoliam aut Macedoniam reddere? hoc iam sic habeto, 5
nunc hoc exercitu hic tanta negotia geri potuisse. quae
cognosce ἐν ἐπιτομῇ: sic enim mihi concedis proximis litteris.
  Ephesum ut venerim nosti, qui etiam mihi gratulatus es
illius diei celebritatem, qua nihil me umquam delectavit magis.
inde oppidis iis quae erant mirabiliter accepti Laodiceam 10
prid. Kal. Sext. venimus. ibi morati biduum perillustres
fuimus honorificisque verbis omnis iniurias revellimus
superiores; quod idem Apameae quinque dies morati et
Synnadis triduum, Philomeli quinque dies, Iconi decem,
fecimus. nihil ea iuris dictione aequabilius, nihil lenius, nihil 15
gravius.
  Inde in castra veni a. d. vii Kal. Sept. a. d. iii exercitum 2.1
lustravi apud Iconium. ex his castris, cum graves de Parthis
†et ceris† nuntii venirent, perrexi in Ciliciam per Cappadociae
partem eam quae Ciliciam attingit, eo consilio et ut Armenius
Artavasdes et ipsi Parthi Cappadocia se excludi putarent. 5
cum dies quinque ad Cybistra Cappadociae castra habuissem,
certior sum factus Parthos ab illo aditu Cappadociae longe
abesse, Ciliciae magis imminere; itaque confestim iter in
Ciliciam feci per Tauri pylas.
  Tarsum veni a. d. iii Non. Oct. inde ad Amanum contendi, 3.1
qui Syriam a Cilicia in aquarum divortio dividit; qui mons
erat hostium plenus sempiternorum. hic a. d. iii Id. Oct.
magnum numerum hostium occidimus; castella munitissima
nocturno Pomptini adventu, nostro matutino cepimus, 5
incendimus; imperatores appellati sumus. castra paucos dies
habuimus ea ipsa quae contra Darium habuerat apud Issum
Alexander, imperator haud paulo melior quam aut tu aut
ego. ibi dies quinque morati direpto et vastato Amano inde
discessimus. interim (scis enim dici quaedam πανικά, dici 10
item τὰ κενὰ τοῦ πολέμου) rumore adventus nostri et Cassio,
qui Antiochia tenebatur, animus accessit et Parthis timor
iniectus est; itaque eos cedentis ab oppido Cassius insecutus
rem bene gessit; qua in fuga magna auctoritate Osaces dux
Parthorum vulnus accepit eoque interiit paucis post diebus. 15
erat in Syria nostrum nomen in gratia.
  Venit interim Bibulus. credo, voluit appellatione hac inani 4.1
nobis esse par: in eodem Amano coepit loreolam in mustaceo
quaerere. at ille cohortem primam totam perdidit centurio-
nemque primi pili, nobilem sui generis, Asinium Dentonem
et reliquos cohortis eiusdem et Sex. Lucilium, T. Gavi 5
Caepionis locupletis et splendidi hominis filium, tribunum
militum; sane plagam odiosam acceperat cum re tum tempore.
  Nos ad Pindenissum, quod oppidum munitissimum 5.1
Eleutherocilicum omnium memoria in armis fuit; feri homines
et acres et omnibus rebus ad defendendum parati. cinximus
vallo et fossa; aggere maximo, vineis, turre altissima, magna
tormentorum copia, multis sagittariis, magno labore, apparatu, 5
multis sauciis nostris, incolumi exercitu, negotium confecimus.
hilara sane Saturnalia militibus quoque, quibus exceptis
<captivis> reliquam praedam concessimus. mancipia venibant
Saturnalibus tertiis; cum haec scribebam, in tribunali res erat
ad HS cxx. hinc exercitum in hiberna agri male pacati de- 10
ducendum Quinto fratri dabam; ipse me Laodiceam recipie-
bam.
  Haec adhuc. sed ad praeterita revertamur. quod me maxime 6.1
hortaris et quod pluris est quam omnia, in quo laboras ut
etiam Ligurino Μώμῳ satis faciamus, moriar si quicquam
fieri potest elegantius. nec tamen ego hanc continentiam
appello, quae virtus voluptati resistere videtur; ego in vita 5
mea nulla umquam voluptate tanta sum adfectus quanta
adficior hac integritate, nec me tam fama, quae summa est,
quam res ipsa delectat. quid quaeris? fuit tanti. me ipse non
noram nec satis sciebam quid in hoc genere facere possem.
recte πεφυσίωμαι: nihil est praeclarius. interim haec λαμπρά: 10
Ariobarzanes opera mea vivit, regnat; ἐν παρόδῳ consilio et
auctoritate et quod insidiatoribus eius ἀπρόσιτον me, non
modo ἀδωροδόκητον, praebui regem regnumque servavi.
interea e Cappadocia ne pilum quidem. Brutum abiectum
quantum potui excitavi; quem non minus amo quam tu, 15
paene dixi quam te. atque etiam spero toto anno imperi
nostri terruncium sumptus in provincia nullum fore.
  Habes omnia. nunc publice Romam litteras mittere para- 7.1
bam. uberiores erunt quam si ex Amano misissem. at te Romae
non fore! sed est totum <in eo positum>, quid Kal. Mart.
futurum sit; vereor enim ne, cum de provincia agetur, si
Caesar resistet, nos retineamur. his tu si adesses, nihil timerem. 5
  Redeo ad urbana, quae ego diu ignorans ex tuis iucun- 8.1
dissimis litteris a. d. <x>v Kal. Ian. denique cognovi. eas dili-
gentissime Philogenes, libertus tuus, curavit perlonga et non
satis tuta via perferendas. nam quas Laeni pueris scribis datas
non acceperam. iucunda de Caesare et quae senatus decrevit 5
et quae tu speras; quibus ille si cedit, salvi sumus. incendio
Plaetoriano quod †Leius† adustus est minus moleste fero.
Lucceius de Q. Cassio cur tam vehemens fuerit et quid actum
sit aveo scire.
  Ego cum Laodiceam venero Quinto sororis tuae filio 9.1
togam puram iubeor dare; cui moderabor diligentius.
Deiotarus, cuius auxiliis magnis usus sum, ad me, ut scripsit,
cum Ciceronibus Laodiceam venturus erat. tuas etiam
Epiroticas exspecto litteras, ut habeam rationem non modo 5
negoti verum etiam oti tui. Nicanor in officio est et a me
liberaliter tractatur; quem, ut puto, Romam cum litteris
publicis mittam, ut et diligentius perferantur et idem ad me
certa de te et a te referat. Alexis quod mihi totiens salutem
adscribit est gratum; sed cur non suis litteris idem facit quod 10
meus ad te Alexis facit? Phemio quaeritur κέρας. sed haec
hactenus. cura ut valeas et ut sciam quando cogites Romam.
etiam atque etiam vale.
  Tua tuosque Thermo et praesens Ephesi diligentissime 10.1
commendaram et nunc per litteras ipsumque intellexi esse
perstudiosum tui. tu velim, quod antea ad te scripsi, de domo
Pammeni des operam ut quod tuo meoque beneficio puer
habet cures ne qua ratione convellatur; utrique nostrum 5
honestum existimo, tum mihi erit pergratum.