ex. Apr., ut. vid., 50
CICERO ATTICO SAL.
Cum Philogenes, libertus tuus, Laodiceam ad me salutandi 6.2.1.1
causa venisset et se statim ad te navigaturum esse diceret, has
ei litteras dedi, quibus ad eas rescripsi quas acceperam a Bruti
tabellario. et respondebo primum postremae tuae paginae, qua
mihi magnae molestiae fuit quod ad te scriptum est a Cincio 5
de Stati sermone; in quo hoc molestissimum est, Statium dicere
a me quoque id consilium probari. <ego> autem de isto hactenus
dixerim, me vel plurima vincla tecum summae coniunctionis
optare, etsi sunt amoris artissima; tantum abest ut ego ex eo
quo astricti sumus laxari aliquid velim. illum autem multa de 2.1
istis rebus asperius solere loqui saepe sum expertus, saepe etiam
lenivi iratum; id scire te arbitror. in hac autem peregrinatione
militiave nostra saepe incensum ira vidi, saepe placatum. quid
ad Statium scripserit nescio; quicquid acturus de tali re fuit, 5
scribendum tamen ad libertum non fuit. mihi autem erit
maximae curae ne quid fiat secus quam volumus quamque
oportet. nec satis est in eius modi re se quemque praestare, ac
maximae partes istius offici sunt pueri Ciceronis sive iam adule-
scentis; quod quidem illum soleo hortari. ac mihi videtur valde 10
matrem, ut debet, amare teque mirifice; sed est magnum illud
quidem verum tamen multiplex pueri ingenium; quod ego
regendo habeo negoti satis.
  Quoniam respondi postremae tuae paginae prima mea, nunc 3.1
ad primam revertar tuam. Peloponnesias civitates omnis mari-
timas esse hominis non nequam sed etiam tuo iudicio probati,
Dicaearchi, tabulis credidi. is multis nominibus in Trophoniana
Chaeronis narratione Graecos in eo reprehendit quod maritima 5
secuti sint, nec ullum in Peloponneso locum excipit. cum mihi
auctor placeret (<et>enim erat ἱστορικώτατος et vixerat in
Peloponneso), admirabar tamen et vix adcredens communicavi
cum Dionysio. atque is primo est commotus, deinde, quod de
deo [cum] isto Dicaearch<e>o non minus bene existimabat 10
quam tu de C. Vestorio, ego de M. Cluvio, non dubitabat quin
ei crederemus. Arcadiae censebat esse Lepreon quoddam
maritimum; Tenea autem et Aliphera et Tritia νεόκτιστα ei
videbantur, idque τῷ τῶν νεῶν καταλόγῳ confirmabat, ubi
mentio non fit istorum. itaque istum ego locum totidem verbis 15
a Dicaearcho transtuli. 'Phliasios' autem dici sciebam et ita fac
ut habeas; nos quidem sic habemus. sed primo me ἀναλογία
deceperat, Φλιοῦς, Ὀποῦς, Σιποῦς, quod Ὀπούντιοι, Σιπούντιοι;
sed hoc continuo correximus.
  Laetari te nostra moderatione et continentia video. tum id 4.1
magis faceres, si adesses. atque hoc foro quod egi ex Id. Febr.
Laodiceae ad Kal. Mai. omnium dioecesium praeter Ciliciae
mirabilia quaedam effecimus; ita multae civitates omni aere
alieno liberatae, multae valde levatae sunt, omnes suis legibus 5
et iudiciis usae αὐτονομίαν adeptae revixerunt. his ego duobus
generibus facultatem ad se aere alieno liberandas aut levandas
dedi: uno quod omnino nullus in imperio meo sumptus factus
est; nullum cum dico non loquor ὑπερβολικῶς: nullus inquam,
ne terruncius quidem. hac autem re incredibile est quantum 10
civitates emerserint. accessit altera: mira erant in civitatibus 5.1
ipsorum furta Graecorum quae magistratus sui fecerant. quae-
sivi ipse de iis qui annis decem proximis magistratum gesserant;
aperte fatebantur. itaque sine ulla ignominia suis umeris
pecunias populis rettulerunt. populi autem nullo gemitu 5
publicanis, quibus hoc ipso lustro nihil solverant, etiam
superioris lustri reddiderunt; itaque publicanis in oculis sumus.
'gratis' inquis 'viris.' sensimus. iam cetera iuris dictio nec
imperita et clemens cum admirabili facilitate. aditus autem ad
me minime provinciales. nihil per cubicularium; ante lucem 10
inambulabam domi ut olim candidatus. grata haec et magna
mihique nondum laboriosa ex illa vetere militia.
  Non. Mai. in Ciliciam cogitabam; ibi cum Iunium mensem 6.1
consumpsissem (atque utinam in pace! magnum enim bellum
impendet a Parthis), Quintilem in reditu ponere. annuae enim
mihi operae a. d. iii Kal. Sext. emerentur. magna autem in spe
sum mihi nihil temporis prorogatum iri. habebam acta urbana 5
usque ad Non. Mart.; e quibus intellegebam Curionis nostri
constantia omnia potius actum iri quam de provinciis. ergo, ut
spero, prope diem te videbo.
  Venio ad Brutum tuum, immo nostrum (sic enim mavis). 7.1
equidem omnia feci quae potui aut in mea provincia perficere
<aut> in regno experiri. omni igitur modo egi cum rege et ago
cottidie, per litteras scilicet; ipsum enim triduum quadridu-
umve mecum habui turbulentis in rebus quibus eum liberavi. 5
sed et tum praesens et postea creberrimis <litteris> non destiti
rogare et petere mea causa, suadere et hortari sua. multum
profeci, sed quantum, non plane, quia longe absum, scio.
  Salaminos autem (hos enim poteram coercere) adduxi ut
totum nomen Scaptio vellent solvere, sed centesimis ductis a 10
proxima quidem syngrapha nec perpetuis sed renovatis quo-
tannis. numerabantur nummi: noluit Scaptius. <quid> tu, qui
ais Brutum cupere aliquid perdere? 'quaternas habebat in
syngrapha'. fieri non poterat nec, si posset, ego pati possem.
audio omnino Scaptium paenitere. nam quod senatus con- 15
sultum esse dicebat ut ius ex syngrapha diceretur, eo consilio
factum est quod pecuniam Salamini contra legem Gabiniam
sumpserant. vetabat autem ea lex ius dici de ita sumpta pecunia;
decrevit igitur senatus ut ius diceretur <ex> ista syngrapha. nunc
ista habet iuris idem quod ceterae, nihil praecipui. haec a me 8.1
ordine facta puto me Bruto probaturum, tibi nescio, Catoni
certe probabo.
  Sed iam ad te ipsum revertor. ain tandem, Attice, laudator
integritatis et elegantiae nostrae? 'ausus es hoc ex ore tuo' 5
(inquit Ennius), ut equites Scaptio ad pecuniam cogendam
darem me rogare? an tu si mecum esses, qui scribis morderi te
interdum quod non simul sis, paterere me id facere si vellem?
'non amplius' inquis 'quinquaginta.' cum Spartaco minus multi
primo fuerunt. quid tandem isti mali in tam tenera insula non 10
fecissent? <non fecissent> autem? immo quid ante adventum
meum non fecerunt? inclusum in curia senatum habuerunt
Salaminum ita multos dies ut interierint non nulli fame; erat
enim praefectus Appi Scaptius et habebat turmas ab Appio. id
me igitur tu, cuius mehercule os mihi ante oculos solet versari 15
cum de aliquo officio ac laude cogito, tu me, inquam, rogas
praefectus ut Scaptius sit? at hoc statueramus, ut negotiatorem
neminem, idque Bruto probamus. habeat is turmas? cur potius
quam cohortis? sumptu iam nepos evadit Scaptius. 'volunt' 9.1
inquit 'principes.' scio; nam ad me Ephesum usque venerunt
flentesque equitum scelera et miserias suas detulerunt. itaque
statim dedi litteras ut ex Cypro equites ante certam diem
decederent, ob eamque causam tum ob ceteras Salamini nos 5
in caelum decretis suis sustulerunt. sed iam quid opus equitatu?
solvunt enim Salamini; nisi forte id volumus armis efficere, ut
faenus quaternis centesimis ducant. et ego audebo legere
umquam aut attingere eos libros quos tu dilaudas, si tale quid
fecero? nimis, <nimis> inquam, in isto Brutum amasti, 10
dulcissime Attice, nos vereor ne parum. atque haec scripsi ego
ad Brutum scripsisse te ad me.
  Cognosce nunc cetera. pro Appio nos hic omnia facimus, 10.1
honeste tamen sed plane libenter; nec enim ipsum odimus et
Brutum amamus et Pompeius mirifice a me contendit, quem
mehercule plus plusque in dies diligo. C. Coelium huc quaes-
torem venire audisti? nescio quid sit hominis. [sed] Pammenia 5
illa mihi non placent. ego me spero Athenis fore mense
Septembri. tuorum itinerum tempora scire sane velim.
εὐήθειαν Semproni Rufi cognovi ex epistula tua Corcyraea;
quid quaeris? invideo potentiae Vestori.
  Cupiebam etiam nunc plura garrire, sed lucet; urget turba, 10
festinat Philogenes. valebis igitur et valere Piliam et Caeciliam
nostram iubebis litteris et salvebis a meo Cicerone.