xvii Kal. Nov. 50
CICERO ATTICO SAL.
Dederam equidem L. Saufeio litteras et dederam ad te unum, 7.1.1.1
quod, cum non esset temporis mihi ad scribendum satis, tamen
hominem tibi tam familiarem sine meis litteris ad te venire
nolebam; sed, ut philosophi ambulant, has tibi redditum iri
putabam prius. sin iam illas accepisti, scis me Athenas venisse 5
prid. Id. Oct., e navi egressum in Piraeum tuas ab Acasto nostro
litteras accepisse, conturbatum quod cum febre Romam
venisses bono tamen animo esse coepisse quod Acastus ea quae
vellem de adlevato corpore tuo nuntiaret, cohorruisse autem
in e<o> quod tuae litterae de legionibus Caesaris adferrent; et 10
egi[sse] tecum ut videres ne quid φιλοτιμία eius quem nosti
nobis noceret; et, de quo iam pridem ad te scripseram, Tur-
ranius autem secus tibi Brundisi dixerat (quod ex iis litteris
cognovi quas a Xenone, optimo viro, accepi), cur fratrem pro-
vinciae non praefecissem exposui breviter. haec fere sunt in illa 15
epistula.
  Nunc audi reliqua. per fortunas, omnem tuum amorem quo 2.1
me es amplexus omnemque tuam prudentiam, quam mehercule
ego in omni genere iudico singularem, confer iam ad eam
curam, ut de omni statu meo cogites. videre enim mihi videor
tantam dimicationem, nisi idem deus qui nos melius quam 5
optare auderemus Parthico bello liberavit respexerit rem
publicam—sed tantam quanta numquam fuit. age, hoc malum
mihi commune est cum omnibus; nihil tibi mando ut de eo
cogites, illud meum proprium πρόβλημα, quaeso, suscipe.
videsne ut te auctore sim utrumque complexus [Pompeium et 10
Caesarem]? ac vellem a principio te audisse amicissime
monentem,
    'ἀλλ’ ἐμὸν οὔποτε θυμὸν ἐνὶ στήθεσσιν ἔπειθες'·
    [πατρίδος]
sed aliquando tamen persuasisti ut alterum complecterer quia 15
de me erat optime meritus, alterum quia tantum valebat. feci
igitur, itaque effeci omni obsequio ut neutri illorum quisquam
esset me carior. haec enim cogitabamus, nec mihi coniuncto 3.1
cum Pompeio fore necesse peccare in re publica aliquando nec
cum Pompeio sentienti pugnandum esse cum Caesare; tanta
erat illorum coniunctio. nunc impendet, ut et tu ostendis et ego
video, summa inter eos contentio. me autem uterque numerat 5
suum, nisi forte simulat alter. nam Pompeius non dubitat; vere
enim iudicat ea quae de re publica nunc sentiat mihi valde
probari. utriusque autem accepi eius modi litteras eodem tem-
pore quo tuas ut neuter quemquam omnium pluris facere quam
me videretur. 10
  Verum quid agam? non quaero illa ultima (si enim castris res 4.1
geretur, video cum altero vinci satius esse quam cum altero
vincere), sed illa quae tum agentur cum venero, ne ratio absentis
habeatur, ut exercitum dimittat. 'dic, M. Tulli.' quid dicam?
'exspecta, amabo te, dum Atticum conveniam'? non est locus 5
ad tergiversandum. contra Caesarem? 'ubi illae sunt densae
dexterae?'; nam ut illi hoc liceret adiuvi, rogatus ab ipso
Ravennae de Caelio tribuno pl. ab ipso autem? etiam a Gnaeo
nostro in illo divino tertio consulatu. aliter sensero? 'αἰδέομαι'
non Pompeium modo sed 'Τρῶας καὶ Τρῳάδας'. 'Πουλυδάμας 10
μοι πρῶτος ἐλεγχείην καταθήσει'; quis? tu ipse scilicet, laudator
et factorum et scriptorum meorum.
  Hanc ergo plagam effugi per duos superiores Marcellorum 5.1
consulatus cum est actum de provincia Caesaris, nunc incido
in discrimen ipsum. itaque ut stultus primus suam sententiam
dicat, mihi valde placet de triumpho nos moliri aliquid, extra
urbem esse cum iustissima causa. tamen dabunt operam ut 5
eliciant sententiam meam. ridebis hoc loco fortasse: quam
vellem etiam nunc in provincia morari! plane opus fuit, si hoc
impendebat. etsi nil miserius; nam ὁδοῦ πάρεργον volo te hoc
scire: omnia illa prima quae etiam <tu> tuis litteris in caelum
ferebas ἐπίτηκτα fuerunt. quam non est facilis virtus! quam 6.1
vero difficilis eius diuturna simulatio! cum enim hoc rectum
et gloriosum putarem, ex annuo sumptu qui mihi decretus
esset me C. Coelio quaestori relinquere annuum, referre in
aerarium ad HS m, ingemuit nostra cohors, omne illud putans 5
distribui sibi oportere, ut ego amicior invenirer Phry-
gum et Cilicum aerariis quam nostro. sed me non moverunt;
nam et mea laus apud me plurimum valuit nec tamen quicquam
honorifice in quemquam fieri potuit quod praetermiserim.
sed haec fuerit, ut ait Thucydides, ἐκβολὴ λόγου non inutilis. 10
  Tu autem de nostro statu cogitabis: primum quo artificio 7.1
tueamur benevolentiam Caesaris, deinde de ipso triumpho;
quem video, nisi rei publicae tempora impedient, εὐπόριστον.
iudico autem cum ex litteris amicorum tum ex supplicatione;
quam qui non decrevit, <plus decrevit> quam si omnis decresset 5
triumphos. ei porro adsensus est unus familiaris meus, Favonius,
alter iratus, Hirrus. Cato autem et scribendo adfuit et ad me de
sententia sua iucundissimas litteras misit. sed tamen gratulans
mihi Caesar de supplicatione triumphat de sententia Catonis,
nec scribit quid ille sententiae dixerit sed tantum supplicatio- 10
nem eum mihi non decrevisse.
  Redeo ad Hirrum. coeperas eum mihi placare: perfice. 8.1
habes Scrofam, habes Silium. ad eos ego etiam antea scripsi et
iam ad ipsum Hirrum. locutus enim erat cum iis commode, se
potuisse impedire sed noluisse; adsensum tantum esse Catoni,
amicissimo meo, cum is honorificentissimam in me sententiam 5
dixisset; nec me ad se ullas litteras misisse, cum ad omnis mit-
terem. verum dicebat; ad eum enim solum et ad Crassipedem
non scripseram.
  Atque haec de rebus forensibus: redeamus domum. diiun- 9.1
gere me ab illo volo; merus est φυρατής, germanus Lartidius.
'ἀλλὰ τὰ μὲν προτετύχθαι ἐάσομεν ἀχνύμενοί περ.' reliqua
expediamus, hoc primum, quae accessit cura dolori meo—sed
tamen hoc, quicquid est, Precianum cum iis rationibus quas 5
ille meas tractat admisceri nolo. scripsi ad Terentiam, scripsi
etiam ad ipsum, me quicquid posset nummorum ad apparatum
sperati triumphi ad te redacturum. ita puto ἄμεμπτα fore;
verum ut libebit. hanc quoque suscipe curam, quem ad modum
expediamur; id tu et ostendisti quibusdam litteris ex Epiro 10
<an> Athenis datis et in eo ego te adiuvabo.