xii(?) Kal. Ian. 50
CICERO ATTICO SAL.
'Dionysius, vir optimus, ut mihi quoque est perspectus, et 7.7.1.1
doctissimus tuique amantissimus, Romam venit xv Kal. Ian.
et litteras a te mihi reddidit.' tot enim verba sunt de Dionysio
in epistula tua; illud putato non adscribis, 'et tibi gratias egit'.
atqui certe ille agere debuit et, si esset factum, quae tua est 5
humanitas, adscripsisses. mihi autem nulla de eo παλινῳδία
datur propter superioris epistulae testimonium. sit igitur sane
bonus vir; hoc enim ipsum bene fecit, quod mihi sui cogno-
scendi penitus etiam istam facultatem dedit.
  Philogenes recte ad te scripsit; curavit enim quod debuit. 2.1
eum ego uti ea pecunia volui quoad liceret; itaque usus est
menses xiiii.
  Pomptinum cupio valere et, quod scribis in urbem introisse, 3.1
vereor quid sit; nam id nisi gravi de causa non fecisset. ego,
quoniam iiii Non. Ian. compitalicius dies est, nolo eo die in
Albanum venire, ne molestus sim familiae; veniam iii Non.
Ian. igitur, inde ad urbem prid. Non. tua λῆψις quem in diem 5
incurrat nescio, sed prorsus te commoveri incommodo valetu-
dinis tuae nolo.
  De honore nostro, nisi quid occulte Caesar per suos tribunos 4.1
molitus erit, cetera videntur esse tranquilla; tranquillissimus
autem animus meus, qui totum istuc aequi boni facit, et eo
magis quod iam a multis audio constitutum esse Pompeio et
eius consilio in Siciliam me mittere quod imperium habeam. 5
id est Ἀβδηριτικόν; nec enim senatus decrevit nec populus
iussit me imperium in Sicilia habere; sin hoc res publica ad
Pompeium refert, qui me magis quam privatum aliquem
mittit? itaque si hoc imperium mihi molestum erit, utar ea
porta quam primam videro. 10
  Nam quod scribis mirificam exspectationem esse mei neque 5.1
tamen quemquam bonorum aut satis bonorum dubitare quid
facturus sim, ego quos tu bonos esse dicas non intellego. ipse
nullos novi, sed ita, si ordines bonorum quaerimus. nam
singulares sunt boni viri; verum in dissensionibus ordines 5
bonorum et genera quaerenda sunt. senatum bonum putas,
per quem sine imperio provinciae sunt (numquam enim Curio
sustinuisset, si cum eo agi coeptum esset; quam sententiam
senatus sequi noluit, ex quo factum est ut Caesari non succede-
retur), an publicanos, qui numquam firmi sed nunc Caesari 10
sunt amicissimi, an faeneratores, an agricolas, quibus optatissi-
mum est otium? nisi eos timere putas ne sub regno sint qui id
numquam, dum modo otiosi essent, recusarunt.
  Quid ergo? exercitum retinentis cum legis dies transierit 6.1
rationem haberi placet? mihi vero ne absentis quidem; sed cum
id datum est, illud una datum est. annorum autem decem
imperium et ita latum <placet>? placet igitur etiam me expul-
sum et agrum Campanum perisse et adoptatum patricium a 5
plebeio, Gaditanum a Mytilenaeo, et Labieni divitiae et
Mamurrae placent et Balbi horti et Tusculanum. sed horum
omnium fons unus est. imbecillo resistendum fuit, et id erat
facile; nunc legiones xi, equitatus tantus quantum volet,
Transpadani, plebes urbana, tot tribuni pl., tam perdita iuven- 10
tus, tanta auctoritate dux, tanta audacia. cum hoc aut depug-
nandum est aut habenda e lege ratio. 'depugna' inquis 'potius 7.1
quam servias.' ut quid? si victus eris, proscribare, si viceris,
tamen servias? 'quid ergo' inquis 'acturus es?' idem quod pe-
cudes, quae dispulsae sui generis sequuntur greges; ut bos
armenta, sic ego bonos viros aut eos quicumque dicentur boni 5
sequar, etiam si ruent. quid sit optimum male contractis rebus
plane video; nemini est enim exploratum cum ad arma ventum
sit quid futurum sit, at illud omnibus, si boni victi sint, nec in
caede principum clementiorem hunc fore quam Cinna fuerit
nec moderatiorem quam Sulla in pecuniis locupletum. ἐμπο- 10
λιτεύομαί σοι iam dudum, et facerem diutius nisi me lucerna
desereret. ad summam, 'dic M. Tulli'. 'adsentior Cn. Pompeio',
id est T. Pomponio.
  Alexim, humanissimum puerum (nisi forte, dum ego absum,
adulescens factus est; id enim agere videbatur), salvere iubeas 15
velim.