xiv Kal. Sept. 58 (§8)
CICERO ATTICO SAL.
Accepi Id. Sext. quattuor epistulas a te missas: unam qua me 3.15.1.1
obiurgas et rogas ut sim firmior; alteram qua Crassi libertum
ais tibi de mea sollicitudine macieque narrasse; tertiam qua
demonstras acta in senatu; quartam de eo quod a Varrone
scribis tibi esse confirmatum de voluntate Pompei. 5
  Ad primam tibi hoc scribo, me ita dolere ut non modo a 2.1
mente non deserar sed id ipsum doleam, me tam firma mente
ubi utar et quibuscum non habere. nam si tu me uno non sine
maerore cares, quid me censes, qui et te et omnibus? et si tu
incolumis me requiris, [et] quo modo a me ipsam incolumita- 5
tem desiderari putas? nolo commemorare quibus rebus sim
spoliatus, non solum quia non ignoras sed etiam ne scindam
ipse dolorem meum; hoc confirmo, neque tantis bonis esse
privatum quemquam neque in tantas miserias incidisse. dies
autem non modo non levat luctum hunc sed etiam auget. nam 10
ceteri dolores mitigantur vetustate, hic non potest non et sensu
praesentis miseriae et recordatione praeteritae vitae cottidie
augeri. desidero enim non mea solum neque meos sed me
ipsum. quid enim sum? sed non faciam ut aut tuum animum
angam querelis aut meis vulneribus saepius manus adferam. 15
nam quod purgas eos quos ego mihi scripsi invidisse et in eis
Catonem, ego vero tantum illum puto ab isto scelere afuisse ut
maxime doleam plus apud me simulationem aliorum quam
istius fidem valuisse. ceteros quod purgas, debent mihi probati
esse tibi si sunt. sed haec sero agimus. 3.1
  Crassi libertum nihil puto sincere locutum. in senatu rem
probe scribis actam. sed quid Curio? an illam orationem non
legit? quae unde sit prolata nescio. sed Axius eiusdem diei
scribens ad me acta non ita laudat Curionem. at potest ille 5
aliquid praetermittere; tu, nisi quod erat, profecto non scrip-
sisti. Varronis sermo facit exspectationem Caesaris. atque
utinam ipse Varro incumbat in causam! quod profecto cum
sua sponte tum te instante faciet.
  Ego, si me aliquando vestri et patriae compotem fortuna 4.1
fecerit, certe efficiam ut maxime laetere unus ex omnibus
amicis meaque officia et studia quae parum antea luxerunt
(fatendum est enim) sic exsequar ut me aeque tibi ac fratri et
liberis nostris restitutum putes. si quid in te peccavi, ac potius 5
quoniam peccavi, ignosce; in me enim ipsum peccavi vehemen-
tius. neque haec eo scribo quo te non meo casu maximo dolore
esse adfectum sciam; sed profecto <si> quantum me amas et
amasti tantum amare deberes ac debuisses, numquam esses
passus me, quo tu abundabas, egere consilio, nec esses passus 10
mihi persuaderi utile nobis esse legem de collegiis perferri. sed
tu tantum lacrimas praebuisti dolori meo, quod erat amoris,
tamquam ipse ego; quod meritis meis perfectum potuit, ut dies
ac noctes quid mihi faciendum esset cogitares, id abs te meo,
non tuo scelere praetermissum est. quod si non modo tu sed 15
quisquam fuisset qui me Pompei minus liberali responso per-
territum a turpissimo consilio revocaret, quod unus tu facere
maxime potuisti, <aut honeste occubuissemus> aut victores
hodie viveremus. hic mihi ignosces. me enim ipsum multo
magis accuso, deinde te quasi me alterum, et simul meae culpae 20
socium quae<ro>. ac si restituor, etiam minus videbimur
deliquisse abs teque certe, quoniam nullo nostro, tuo ipsius
beneficio diligemur.
  Quod te cum Culleone scribis de privilegio locutum, est 5.1
aliquid, sed multo est melius abrogari. si enim nemo impediet,
quid est firmius? sin erit qui ferri non sinat, idem senatus consulto
intercedet. nec quicquam aliud opus est [quam] abrogari; nam
prior lex nos nihil laedebat. quam si, ut est promulgata, laudare 5
voluissemus aut, ut erat neglegenda, neglegere, nocere omnino
nobis non potuisset. hic mihi primum meum consilium defuit,
sed etiam obfuit. caeci, caeci inquam, fuimus in vestitu
mutando, in populo rogando, quod, nisi nominatim mecum
agi coeptum esset, fieri perniciosum fuit. sed pergo praeterita, 10
verum tamen ob hanc causam, ut, si quid agetur, legem illam,
in qua popularia multa sunt, ne tangatis.
  Verum est stultum me praecipere quid agatis aut quo modo. 6.1
utinam modo agatur aliquid! in quo ipso multa occultant tuae
litterae, credo ne vehementius desperatione perturber. quid
enim vides agi posse aut quo modo? per senatumne? at tute
scripsisti ad me quoddam caput legis Clodium in curiae poste 5
fixisse, ne referri neve dici liceret. quo modo igitur Domitius
se dixit relaturum? quo modo autem iis quos tu scribis et de re
dicentibus et ut referretur postulantibus Clodius tacuit? ac si
per populum, poteritne nisi de omnium tribunorum pl. sen-
tentia? quid de bonis? quid de domo? poteritne restitui? 10
aut si non poterit, egomet quo modo potero? haec nisi vides
expediri, quam in spem me vocas? sin autem spei nihil est,
quae est mihi vita? itaque exspecto Thessalonicae acta Kal.
Sext., ex quibus statuam in tuosne agros confugiam, ut neque
videam homines quos nolim et te, ut scribis, videam et propius 15
sim si quid agatur, id quod intellexi cum tibi tum Quinto
fratri placere, an abeam Cyzicum.
  Nunc, Pomponi, quoniam nihil impertisti tuae prudentiae ad 7.1
salutem meam, quod aut in me ipso satis esse consili decreras
aut te nihil plus mihi debere quam ut praesto esses, quoniamque
ego proditus, inductus, coniectus in fraudem omnia mea
praesidia neglexi, totam Italiam [in me] erectam ad me de- 5
fendendum destitui et reliqui, me, meos tradidi inimicis in-
spectante et tacente te, qui, si non plus ingenio valebas quam
ego, certe timebas minus: si potes, erige adflictos et in eo nos
iuva; sin omnia sunt obstructa, id ipsum fac ut sciamus et nos
aliquando aut obiurgare aut communiter consolari desine. ego 10
si tuam fidem accusarem, non me potissimum tuis tectis
crederem; meam amentiam accuso, quod me a te tantum
amari quantum ego vellem putavi. quod si fuisset, fidem
eandem, curam maiorem adhibuisses, me certe ad exitium
praecipitantem retinuisses, istos labores, quos nunc in naufragiis 15
nostris suscipis, non subisses.
  Qua re fac ut omnia ad me perspecta et explorata perscribas 8.1
meque, ut facis, velis esse aliquem, quoniam qui fui et qui esse
potui, iam esse non possum, et ut his litteris non te sed me
ipsum a me esse accusatum putes. si qui erunt quibus putes
opus esse meo nomine litteras dari, velim conscribas curesque 5
dandas. data xiiii Kal. Sept.