Quoniam quod iudicium et quo consilio constitutum sit 13.1
cognostis, nunc rem ipsam, ut gesta sit, dum breviter vobis
demonstro, attendite. Fundum habet in agro Thurino 14.1
M. Tullius paternum, recuperatores, quem se habere usque
eo non moleste tulit, donec vicinum eius modi nactus est
qui agri finis armis proferre mallet quam iure defendere.
Nam P. Fabius nuper emit agrum de C. Claudio senatore, 5
cui fundo erat adfinis M. Tullius, sane magno, dimidio fere
pluris incultum exustis villis omnibus quam quanti integrum
atque ornatissimum carissimis pretiis ipse Claudius <emerat> . . .
clam circumscripsisse isti a consulari Macedonia et Asia. 15.1
Etiam illud addam quod ad rem pertinet: imperatore
mortuo pecuniam nescio quo modo quaesitam dum volt in
praedio ponere, non posuit, sed abiecit. Nihil adhuc m . . .
  . . am calamitate vicinorum corrigit, et quod stomachum 5
suum damno Tulli <exp>lere conatus est. Est in eo agro 16.1
centuria quae Populiana nominatur, recuperatores, quae sem-
per M. Tulli fuit, quam etiam pater pos<sederat> . . .
posita esse et ad fundum eius convenire. Ac primum, quod
eum negoti totius et emptionis suae paenitebat, fundum pro- 5
scripsit; eum autem emptum habebat cum socio Cn. Acer-
ronio, viro op<timo>. . . .
modum proscripsisse. Hominem appellat. Iste sane adro- 17.1
ganter quod commodum fuit respondit. Nequedum finis
auctor demonstraverat. Mittit ad procuratorem litteras et
ad vilicum Tullius . . .
facturum negavit; illis absentibus finis Acerronio demon- 5
stravit neque tamen hanc centuriam Populianam vacuam
tradidit. Acerronius, quo modo potuit, se de tota re ex . .
. . mine eius modi semustilatus effugit. Adducit iste interea 18.1
in saltum homines electos maximis animis et viribus et eis
arma quae cuique habilia atque apta essent comparat, pror-
sus ut quivis intellegeret non eos ad rem rusticam, verum ad
caedem ac pugnam comparari. Brevi illo tempore Q. Cati 19.1
Aemiliani, hominis honesti, quem vos nostis, duo homines
occiderunt; multa alia fecerunt; passim vagabantur armati,
non obscure, sed ut plane intellegere viderentur ad quam
rem parati essent; agros, vias denique infestas habebant. 5
Venit in Thurinum interea Tullius. Deinde iste pater
familias Asiaticus beatus, novus arator et idem pecuarius,
cum ambularet in agro, animadvertit in hac ipsa centuria
Populiana aedificium non ita magnum servumque M. Tulli
Philinum. 'Quid vobis,' inquit, 'istic negoti in meo est?' 20.1
Servus respondit pudenter, at non stulte, dominum esse ad
villam; posse eum cum eo disceptare si quid vellet. Rogat
Fabius Acerronium—nam ibi tum erat—ut secum simul
veniat ad Tullium. Venitur. Ad villam erat Tullius. 5
Appellat Fabius ut aut ipse Tullium deduceret aut ab eo
deduceretur. Dicit deducturum se Tullius, vadimonium
Fabio Romam promissurum. Manet in ea condicione
Fabius. Mature disceditur. Proxima nocte, iam fere cum 21.1
lux adpropinquaret, ad illud aedificium de quo antea dixi,
quod erat in centuria Populiana, servi P. Fabi frequentes
armatique veniunt; introitum ipsi sibi <vi> manuque pate-
faciunt; homines magni preti servos M. Tulli nec opinantis 5
adoriuntur; quod facile factu fuit, neque tam multos neque
repugnantis multi armati paratique occidunt tantumque odi
crudelitatisque <hab>uerunt ut eos omnis gurgulionibus insectis
relinquerent, ne, si quem semivivum ac spirantem etiam re-
liquissent, minor eis honor haberetur; praeterea tectum 10
villamque disturbant. Hanc rem tam atrocem, tam indi- 22.1
gnam, tam repentinam nuntiat M. Tullio Philinus, quem
antea nominavi, qui graviter saucius e caede effugerat.
Tullius statim dimittit ad amicos, quorum ex vicinitate Thu-
rina bona atque honesta copia praesto fuit. Omnibus 23.1
acerba res et misera videbatur. Cum amici in comm . . .
turbarunt.