Ho<c>e genere exornationis vel indignatio vel miseri-
|
4.51.40
|
cordia potest commoveri, cum res consequentes con-
|
|
prehensae universae perspicua breviter exprimuntur
|
|
oratione.
|
|
Divisio est, quae rem semovens ab re utramque
|
52.1
|
absolvit ratione subiecta, hoc modo:
|
|
'Cur ego nunc tibi quicquam obiciam? Si probus
|
|
es, non meruisti; si inprobus, non commovere.'
|
|
Item: 'Quid nunc ego de meis promeritis praedicem?
|
5
|
Si meministis, obtundam; si obliti estis, cum re nihil
|
|
egerim, quid est quod verbis proficere possim?'
|
|
Item: 'Duae res sunt, quae possunt homines ad turpe
|
|
conpendium commovere: inopia atque avaritia. Te
|
|
avarum in fraterna divisione cognovimus; inopem
|
10
|
atque egentem nunc videmus. Qui potes igitur osten-
|
|
dere causam maleficii non fuisse?'
|
|
Inter hanc divisionem et illam, quae de partibus
|
|
orationis tertia est, de qua in primo libro diximus
|
|
secundum narrationem, hoc interest: illa di-
|
15
|
vidit per enumerationem aut per expositionem, quibus
|
|
de rebus in totam orationem disputatio futura sit;
|
|
haec se statim explicat et brevi duabus aut pluribus
|
|
partibus subiciens rationes exornat orationem.
|
|
Frequentatio est, cum res tota causa dispersae
|
20
|
coguntur in unum locum, quo gravior aut acrior aut
|
|
criminosior oratio sit, hoc pacto:
|
|
'A quo tandem abest iste vitio? quid est, cur iu-
|
|
dicio velitis eum liberare? Suae pudicitiae prodi-
|
|
tor est, insidiator alienae; cupidus intemperans, petu-
|
25
|
lans superbus; impius in parentes, ingratus in ami-
|
|
cos, infestus cognatis; in superiores contumax, in
|
|
aequos et pares fastidiosus, in inferiores crudelis;
|
|
denique in omnis intolerabilis.'
|
|