Ho<c>e genere exornationis vel indignatio vel miseri- 4.51.40
cordia potest commoveri, cum res consequentes con-
prehensae universae perspicua breviter exprimuntur
oratione.
  Divisio est, quae rem semovens ab re utramque 52.1
absolvit ratione subiecta, hoc modo:
      'Cur ego nunc tibi quicquam obiciam? Si probus
    es, non meruisti; si inprobus, non commovere.'
Item: 'Quid nunc ego de meis promeritis praedicem? 5
    Si meministis, obtundam; si obliti estis, cum re nihil
    egerim, quid est quod verbis proficere possim?'
Item: 'Duae res sunt, quae possunt homines ad turpe
    conpendium commovere: inopia atque avaritia. Te
    avarum in fraterna divisione cognovimus; inopem 10
    atque egentem nunc videmus. Qui potes igitur osten-
    dere causam maleficii non fuisse?'
  Inter hanc divisionem et illam, quae de partibus
orationis tertia est, de qua in primo libro diximus
secundum narrationem, hoc interest: illa di- 15
vidit per enumerationem aut per expositionem, quibus
de rebus in totam orationem disputatio futura sit;
haec se statim explicat et brevi duabus aut pluribus
partibus subiciens rationes exornat orationem.
  Frequentatio est, cum res tota causa dispersae 20
coguntur in unum locum, quo gravior aut acrior aut
criminosior oratio sit, hoc pacto:
      'A quo tandem abest iste vitio? quid est, cur iu-
    dicio velitis eum liberare? Suae pudicitiae prodi-
    tor est, insidiator alienae; cupidus intemperans, petu- 25
    lans superbus; impius in parentes, ingratus in ami-
    cos, infestus cognatis; in superiores contumax, in
    aequos et pares fastidiosus, in inferiores crudelis;
    denique in omnis intolerabilis.'