| Deinde vita hominis ex ante factis spectabitur. | 2.5.1 |
| Primum considerabit accusator, num quando simile | |
| quid fecerit. Si id non reperiet, quaeret, num quando | |
| venerit in similem suspicionem; et in eo debebit esse | |
| occupatus, ut ad eam causam peccati, quam paulo | 5 |
| ante exposuerit, vita hominis possit adcommodari, hoc | |
| modo: Si dicet pecuniae causa fecisse, ostendat eum | |
| semper avarum fuisse, si honoris, ambitiosum; ita po- | |
| terit animi vitium cum causa peccati conglutinare. | |
| Si non poterit par vitium cum causa reperire, repe- | 10 |
| riat dispar. Si non poterit avarum demonstrare, de- | |
| monstret conruptorem, perfidiosum, si quo modo | |
| poterit denique aliquo aut quam plurimis vitiis con- | |
| taminare personam; deinde qui illud fecerit tam ne- | |
| quiter, eundem hunc tam perperam fecisse non esse | 15 |
| mirandum. Si vehementer castus et integer existimabi- | |
| tur adversarius, dicet facta, non famam spectare<i> opor- | |
| tere; illum ante occultasse sua flagitia; se planum | |
| facturum ab eo maleficium non abesse. | |
| Defensor primum demonstrabit vitam integram, si | 20 |
| poterit: id si non poterit, confugiet ad inprudentiam, | |
| stultitiam, adulescentiam, vim, persuasionem; quibus | |
| de rebus * * * vituperatio eorum, quae extra id crimen | |
| erunt, non debeat atsignari. Sin vehementer hominis | |
| turpitudine inpedietur et infamia, prius dabit operam, | 25 |
| ut falsos rumores dissipatos esse dicat de innocente; | |
| et utetur loco communi, rumoribus credi non opor- | |
| tere. Sin nihil eorum fieri potest, utatur extrema de- | |
| fensione: dicat non se de moribus eius apud censores, | |
| sed de criminibus adversariorum apud iudices dicere. | 30 |