Postremo hoc ipsum summum est artificium res 4.3.1
varias et dispares in tot poëmatis et orationibus spar-
sas et vage disiectas ita diligenter eligere, ut unum
quodque genus exemplorum sub singulos artis lo-
cos subicere possis. Hoc si industria solum fieri pos- 5
set, tamen essemus laudandi, cum talem laborem
non fugissemus; nunc sine summo artificio non po-
test fieri. Quis est enim, qui, non summe cum tenet
artem, possit ea, quae iubeat ars, de tanta et tam
diffusa scriptura notare et separare? Ceteri, cum le- 10
gunt orationes bonas aut poëmata, probant oratores
et poëtas neque intellegunt, qua re commoti probent,
quod scire non possunt, ubi sit nec quid sit nec quo
modo factum sit id, quod eos maxime delectet; at
is, qui et haec omnia intellegit, et idonea maxime 15
eligit, et omnia in arte maxime scribenda redigit in
singulas rationes praeceptionis, necesse est eius rei
summus artifex sit. Hoc igitur ipsum maximum arti-
ficium est in <a>rte sua posse et alienis exemplis uti.
  Haec illi cum dicunt, magis nos auctoritate sua 4.1
commovent quam veritate disputationis. Illud enim
veremur, ne cui satis sit ad contrariam rationem pro-
bandam, quod ab ea steterint <i>i, et qui inventores
huius artificii fuerint et vetustate iam satis omnibus 5
probati sint. Quodsi, illorum auctoritate remota, res
omnes volent cum re conparare, intellegent non om-
nia concedenda esse antiquitati.
  Primum igitur, ab eis quod de modestia dicitur,
videamus, ne nimium pueriliter proferatur. Nam si 10
tacere aut nil scribere modestia est, cur quicquam
scribunt aut locuntur? Sin aliquid suum scribunt, cur,
quo setius omnia scribant, inpediuntur modestia?
Quasi si quis Olympia cum venerit cursum et steterit,
ut mittatur, inpudentis dicat esse illos, qui currere 15
coeperint, ipse intra carcerem stet et naret aliis, quo-
modo Ladas aut †boviscum sisonius cursitarint, sic
isti, cum in artis curriculum descenderunt, illos, qui
in eo, quod est artificii, elaborent, aiunt facere inmo-
deste, ipsi aliquem antiquum oratorem aut poëtam 20
laudant aut scripturam, sic uti in stadium rhetoricae
prodire non audeant. Non ausim dicere, sed tamen 5.1
vereor, ne, qua in re laudem modestiae venentur, in
ea ipsa re sint inpudentes. 'Quid enim tibi vis?' ali-
quis inquiat. 'Artem tuam scribis; gignis novas nobis
praeceptiones; eas ipse confirmare non potes; ab aliis 5
exempla sumis. Vide ne facias inpudenter, qui tuo
nomine<i> velis ex aliorum laboribus libare laudem.'
Nam si eorum volumina prenderint antiqui ora-
tores et poëtae et suum quisque de libris suis tulerit,
nihil istis, quod suum velint, relinquatur. 10