Est haec res posita quae ab adversario non negatur, 32.4
Caecinam, cum ad constitutam diem tempusque venisset ut 5
vis ac deductio moribus fieret, pulsum prohibitumque esse
vi coactis hominibus et armatis. Cum hoc constet, ego,
homo imperitus iuris, ignarus negotiorum ac litium, hanc
puto me habere actionem, ut per interdictum meum ius
teneam atque iniuriam tuam persequar. Fac in hoc errare 10
me nec ullo modo posse per hoc interdictum id adsequi
quod velim; te uti in hac re magistro volo. Quaero sitne 33.1
aliqua huius rei actio an nulla. Convocari homines pro-
pter possessionis controversiam non oportet, armari multitu-
dinem iuris retinendi causa non convenit; nec iuri quic-
quam tam inimicum quam vis nec aequitati quicquam 5
tam infestum est quam convocati homines et armati.
Quod cum ita sit resque eius modi sit ut in primis a magi-
stratibus animadvertenda videatur, iterum quaero sitne eius
rei aliqua actio an nulla. Nullam esse dices? Audire
cupio, qui in pace et otio, cum manum fecerit, copias para- 10
rit, multitudinem hominum coegerit, armarit, instruxerit,
homines inermos qui ad constitutum experiendi iuris gratia
venissent armis, viris, terrore periculoque mortis reppulerit,
fugarit, averterit, hoc dicat: 'Feci equidem quae dicis 34.1
omnia, et ea sunt et turbulenta et temeraria et periculosa.
Quid ergo est? impune feci; nam quid agas mecum ex
iure civili ac praetorio non habes.' Itane vero? recupera-
tores, hoc vos audietis et apud vos dici patiemini saepius? 5
Cum maiores nostri tanta diligentia prudentiaque fuerint ut
omnia omnium non modo tantarum rerum sed etiam tenuis-
simarum iura statuerint persecutique sint, hoc genus unum
vel maximum praetermitterent, ut, si qui me exire domo
mea coegisset armis, haberem actionem, si qui introire prohi- 10
buisset, non haberem? Nondum de Caecinae causa dis-
puto, nondum de iure possessionis nostrae loquor; tantum
de tua defensione, C. Piso, quaero. Quoniam ita dicis et 35.1
ita constituis, si Caecina, cum in fundo esset, inde deiectus
esset, tum per hoc interdictum eum restitui oportuisse;
nunc vero deiectum nullo modo esse inde ubi non fuerit;
hoc interdicto nihil nos adsecutos esse: quaero, si te hodie 5
domum tuam redeuntem coacti homines et armati non
modo limine tectoque aedium tuarum sed primo aditu vesti-
buloque prohibuerint, quid acturus sis. Monet amicus
meus te, L. Calpurnius, ut idem dicas quod ipse antea dixit,
iniuriarum. Quid ad causam possessionis, quid ad resti- 10
tuendum eum quem oportet restitui, quid denique ad ius
civile, aut ad praetoris notionem atque animadversionem?
Ages iniuriarum. Plus tibi ego largiar; non solum egeris
verum etiam condemnaris licet; num quid magis possidebis?
actio enim iniuriarum non ius possessionis adsequitur sed 15
dolorem imminutae libertatis iudicio poenaque mitigat.
Praetor interea, Piso, tanta de re tacebit? quem ad modum 36.1
te restituat in aedis tuas non habebit? Qui dies totos aut
vim fieri vetat aut restitui factam iubet, qui de fossis, de
cloacis, de minimis aquarum itinerumque controversiis inter-
dicit, is repente obmutescet, in atrocissima re quid faciat 5
non habebit? et C. Pisoni domo tectisque suis prohibito,
<prohibito> inquam, per homines coactos et armatos, praetor
quem ad modum more et exemplo opitulari possit non
habebit? Quid enim dicet, aut quid tu tam insigni accepta
iniuria postulabis? 'Vnde vi prohibitus?' Sic nemo um- 10
quam interdixit; novum est, non dico inusitatum, verum
omnino inauditum. 'Vnde deiectus?' Quid proficies,
cum illi hoc respondebunt tibi quod tu nunc mihi, armatis
se tibi obstitisse ne in aedis accederes; deici porro nullo
modo potuisse qui non accesserit? 'Deicior ego,' inquis, 37.1
'si quis meorum deicitur omnino.' Iam bene agis; a verbis
enim recedis et aequitate uteris. Nam verba quidem ipsa
si sequi volumus, quo modo tu deiceris, cum servus tuus
deicitur? Verum ita est uti dicis; te deiectum debeo 5
intellegere, etiam si tactus non fueris. Nonne? Age nunc,
si ne tuorum quidem quisquam loco motus erit atque
omnes in aedibus adservati ac retenti, tu solus prohibitus
et a tuis aedibus vi atque armis proterritus, utrum hanc
actionem habebis qua nos usi sumus, an aliam quampiam, 10
an omnino nullam? Nullam esse actionem dicere in re
tam insigni tamque atroci neque prudentiae neque auctori-
tatis tuae est; alia si quae forte est quae nos fugerit, dic
quae sit; cupio discere. Haec si est qua nos usi sumus 38.1
te iudice vincamus necesse est. Non enim vereor ne hoc
dicas, in eadem causa eodem interdicto te oportere restitui,
Caecinam non oportere. Etenim cui non perspicuum est
ad incertum revocari bona, fortunas, possessiones omnium, 5
si ulla ex parte sententia huius interdicti deminuta aut infir-
mata sit, si auctoritate virorum talium vis armatorum homi-
num iudicio approbata videatur, in quo iudicio non de
armis dubitatum sed de verbis quaesitum esse dicatur?
Isne apud vos obtinebit causam suam qui se ita defenderit: 10
'reieci ego te armatis hominibus, non deieci,' ut tantum
facinus non in aequitate defensionis, sed in una littera la-
tuisse videatur? Huiusce rei vos statuetis nullam esse 39.1
actionem, nullum experiendi ius constitutum, qui obstiterit
armatis hominibus, qui multitudine coacta non introitu,
sed omnino aditu quempiam prohibuerit? Quid ergo?
hoc quam habet vim, ut distare aliquid aut ex aliqua parte 5
differre videatur, utrum, pedem cum intulero atque in pos-
sessione vestigium fecero, tum expellar ac deiciar, an eadem
vi et isdem armis mihi ante occurratur, ne non modo in-
trare verum aspicere aut aspirare possim? Quid hoc ab
illo differt, ut ille cogatur restituere qui ingressum expulerit, 10
ille qui ingredientem reppulerit non cogatur? Videte, per 40.1
deos immortalis! quod ius nobis, quam condicionem vobis-
met ipsis, quam denique civitati legem constituere velitis.
Huiusce generis una est actio per hoc interdictum quo nos
usi sumus constituta; ea si nihil valet aut si ad hanc rem 5
non pertinet, quid neglegentius aut quid stultius maioribus
nostris dici potest, qui aut tantae rei praetermiserint actio-
nem aut eam constituerint quae nequaquam satis verbis
causam et rationem iuris amplecteretur? Hoc est pericu-
losum, dissolvi hoc interdictum, est captiosum omnibus 10
rem ullam constitui eius modi quae, cum armis gesta sit,
rescindi iure non possit; verum tamen illud est turpissi-
mum, tantae stultitiae prudentissimos homines condemnari,
ut vos iudicetis huius rei ius atque actionem in mentem
maioribus nostris non venisse. 15