Sed iuventutem, quam, ut supra diximus, inlexerat, 16.1.1
multis modis mala facinora edocebat. ex illis testis 2.1
signatoresque falsos commodare; fidem fortunas peri-
cula vilia habere; post ubi eorum famam atque pu-
dorem adtriverat, maiora alia imperabat. si causa 3.1
peccandi in praesens minus suppetebat, nihilo minus
insontis sicuti sontis circumvenire iugulare: scilicet
ne per otium torpescerent manus aut animus, gratuito
potius malus atque crudelis erat. 5
  His amicis sociisque confisus Catilina, simul quod 4.1
aes alienum per omnis terras ingens erat et quod pleri-
que Sullani milites, largius suo usi, rapinarum et vic-
toriae veteris memores civile bellum exoptabant, oppri-
mundae rei publicae consilium cepit. in Italia nullus 5.1
exercitus, Cn. Pompeius in extremis terris bellum ge-
rebat; ipsi consulatum petenti magna spes, senatus nihil
sane intentus: tutae tranquillaeque res omnes, sed ea
prorsus opportuna Catilinae. 5
  Igitur circiter Kalendas Iunias L. Caesare et C. Fi- 17.1.1
gulo consulibus primo singulos appellare; hortari alios,
alios temptare; opes suas, inparatam rem publicam,
magna praemia coniurationis docere. ubi satis explorata 2.1
sunt quae voluit, in unum omnis convocat, quibus
maxuma necessitudo et plurumum audaciae inerat. eo 3.1
convenere senatorii ordinis P. Lentulus Sura, P. Autro-
nius, L. Cassius Longinus, C. Cethegus. P. et Ser. Sullae
Ser. filii, L. Vargunteius, Q. Annius, M. Porcius Laeca,
L. Bestia, Q. Curius; praeterea ex equestri ordine 4.1
M. Fulvius Nobilior, L. Statilius, P. Gabinius Capito,
C. Cornelius; ad hoc multi ex coloniis et municipiis
domi nobiles. erant praeterea complures paulo occultius 5.1
consili huiusce participes nobiles, quos magis domi-
nationis spes hortabatur quam inopia aut alia ne-
cessitudo. ceterum iuventus pleraque, sed maxume 6.1
nobilium Catilinae inceptis favebat: quibus in otio vel
magnifice vel molliter vivere copia erat; incerta pro
certis, bellum quam pacem malebant. fuere item ea 7.1
tempestate qui crederent M. Licinium Crassum non
ignarum eius consili fuisse: quia Cn. Pompeius, invisus
ipsi, magnum exercitum ductabat, quoiusvis opes vo-
luisse contra illius potentiam crescere, simul confisum, 5
si coniuratio valuisset, facile apud illos principem
se fore.