Igitur postero die, prius quam ad oppugnandum egre- 59.1.1
deretur, equitatum omnem in ea parte, qua regis ad-
ventus erat, pro castris agitare iubet, portas et proxuma
loca tribunis dispertit, deinde ipse pergit ad oppidum
atque uti superiore die murum adgreditur. interim Iu- 2.1
gurtha ex occulto repente nostros invadit: qui in pro-
xumo locati fuerant, paulisper territi perturbantur, re-
licui cito subveniunt. neque diutius Numidae resistere 3.1
quivissent, ni pedites cum equitibus permixti magnam
cladem in congressu facerent. quibus illi freti non, uti
equestri proelio solet, sequi, dein cedere, sed advorsis
equis concurrere, inplicare ac perturbare aciem: ita ex- 5
peditis peditibus suis hostis paene victos dare.
  Eodem tempore apud Zamam magna vi certabatur. 60.1.1
ubi quisque legatus aut tribunus curabat, eo acerrume
niti, neque alius in alio magis quam in sese spem ha-
bere; pariterque oppidani agere: oppugnare aut parare
omnibus locis, avidius alteri alteros sauciare quam se- 5
met tegere, clamor permixtus hortatione laetitia gemitu, 2.1
item strepitus armorum ad caelum ferri, tela utrimque
volare. sed illi, qui moenia defensabant, ubi hostes pau- 3.1
lum modo pugnam remiserant, intenti proelium equestre
prospectabant. eos, uti quaeque Iugurthae res erant, 4.1
laetos modo, modo pavidos animadvorteres; ac, sicuti
audiri a suis aut cerni possent, monere alii, alii hortari,
aut manu significare aut niti corporibus, et ea huc et
illuc quasi vitabundi aut iacientes tela agitare. quod ubi 5.1
Mario cognitum est—nam is in ea parte curabat—,
consulto lenius agere ac diffidentiam rei simulare, pati
Numidas sine tumultu regis proelium visere. ita illis 6.1
studio suorum adstrictis repente magna vi murum ad-
greditur. et iam scalis egressi milites prope summa ce-
perant, quom oppidani concurrunt; lapides ignem alia
praeterea tela ingerunt. nostri primo resistere; deinde 7.1
ubi unae atque alterae scalae conminutae, qui super-
steterant adflicti sunt, ceteri, quoquo modo potuere,
pauci integri, magna pars volneribus confecti abeunt.
denique utrimque proelium nox diremit. 8.1