Equidem ego non ignoro, si iam mihi respondere ve- 85.26.1
lint, abunde illis facundam et conpositam orationem
fore. sed in maxumo vostro beneficio quom omnibus lo-
cis meque vosque maledictis lacerent, non placuit reti-
cere, ne quis modestiam in conscientiam duceret. nam 27.1
me quidem ex animi mei sententia nulla oratio laedere
potest: quippe vera necesse est bene praedicent, falsa
vita moresque mei superant. sed quoniam vostra con- 28.1
silia accusantur, qui mihi summum honorem et maxu-
mum negotium inposuistis, etiam atque etiam reputate,
num eorum paenitendum sit. non possum fidei causa 29.1
imagines neque triumphos aut consulatus maiorum
meorum ostentare, at, si res postulet, hastas, vexillum,
phaleras, alia militaria dona, praeterea cicatrices ad-
vorso corpore. hae sunt meae imagines, haec nobilitas, 30.1
non hereditate relicta, ut illa illis, sed quae ego meis
plurumis laboribus et periculis quaesivi. non sunt con- 31.1
posita verba mea: parvi id facio. ipsa se virtus satis
ostendit; illis artificio opus est, ut turpia facta oratione
tegant. neque litteras Graecas didici: parum placebat 32.1
eas discere, quippe quae ad virtutem doctoribus nihil pro-
fuerant. at illa multo optuma rei publicae doctus sum: 33.1
hostem ferire, praesidia agitare, nihil metuere nisi tur-
pem famam, hiemem et aestatem iuxta pati, humi re-
quiescere, eodem tempore inopiam et laborem tolerare.
his ego praeceptis milites hortabor, neque illos arte 34.1
colam, me opulenter, neque gloriam meam, laborem illo-
rum faciam. hoc est utile, hoc civile imperium. namque 35.1
quom tute per mollitiem agas, exercitum supplicio co-
gere, id est dominum, non imperatorem esse. haec atque 36.1
alia talia maiores vostri faciundo seque remque publi-
cam celebravere. quis nobilitas freta, ipsa dissimilis 37.1
moribus, nos illorum aemulos contemnit et omnis hono-
res non ex merito, sed quasi debitos a vobis repetit. cete- 38.1
rum homines superbissumi procul errant. maiores
eorum omnia quae licebat illis reliquere: divitias, ima-
gines, memoriam sui praeclaram; virtutem non reli-
quere, neque poterant: ea sola neque datur dono neque 5
accipitur. sordidum me et incultis moribus aiunt, quia 39.1
parum scite convivium exorno neque histrionem ullum
neque pluris preti coquom quam vilicum habeo. quae
mihi lubet confiteri, Quirites. nam ex parente meo et ex 40.1
aliis sanctis viris ita accepi, munditias mulieribus, viris
laborem convenire, omnibusque bonis oportere plus
gloriae quam divitiarum esse; arma, non supellectilem
decori esse. quin ergo, quod iuvat, quod carum aestu- 41.1
mant, id semper faciant: ament, potent; ubi adulescen-
tiam habuere, ibi senectutem agant, in conviviis, dediti
ventri et turpissumae parti corporis; sudorem, pulve-
rem et alia talia relinquant nobis, quibus illa epulis 5
iucundiora sunt. verum non ita est. nam ubi se flagitiis 42.1
dedecoravere turpissumi viri, bonorum praemia ereptum
eunt. ita iniustissume luxuria et ignavia, pessumae artes, 43.1
illis, qui coluere eas, nihil officiunt, rei publicae in-
noxiae cladi sunt.