Si ad impetrandum nihil causae haberem praeter mi- 14.7.1
serandam fortunam, quod paulo ante rex genere fama at-
que copiis potens, nunc deformatus aerumnis, inops
alienas opes expecto, tamen erat maiestatis populi Ro-
mani prohibere iniuriam neque pati quoiusquam regnum 5
per scelus crescere. verum ego iis finibus eiectus sum, 8.1
quos maioribus meis populus Romanus dedit, unde pater
et avos meus una vobiscum expulere Syphacem et Car-
thaginiensis. vostra beneficia mihi erepta sunt, patres
conscripti, vos in mea iniuria despecti estis. eheu me 9.1
miserum! hucine, Micipsa pater, beneficia tua evasere,
ut, quem tu parem cum liberis tuis regnique participem
fecisti, is potissumum stirpis tuae extinctor sit? num-
quamne ergo familia nostra quieta erit? semperne in san- 5
guine ferro fuga vorsabitur? dum Carthaginienses in- 10.1
columes fuere, iure omnia saeva patiebamur: hostes ab
latere, vos amici procul, spes omnis in armis erat. post-
quam illa pestis ex Africa eiecta est, laeti pacem agita-
bamus, quippe quis hostis nullus erat, nisi forte quem 5
vos iussissetis. ecce autem ex inproviso Iugurtha, intole- 11.1
randa audacia scelere atque superbia sese efferens, fratre
meo atque eodem propinquo suo interfecto primum re-
gnum eius sceleris sui praedam fecit; post ubi me isdem
dolis nequit capere, nihil minus quam vim aut bellum 5
expectantem in imperio vostro, sicuti videtis, extorrem
patria domo, inopem et coopertum miseriis effecit, ut
ubivis tutius quam in meo regno essem.