ORATIO MACRI TRIB. PLEB. AD PLEBEM
|
|
Codex Vaticanus 3864
|
|
'Si, Quirites, parum existumaretis, quid inter ius a
|
Macr.1
|
maioribus relictum vobis et hoc a Sulla paratum servi-
|
|
tium interesset, multis mihi disserundum fuit docendi-
|
|
que, quas ob iniurias et quotiens a patribus armata ple-
|
|
bes secessisset utique vindices paravisset omnis iuris sui
|
5
|
tribunos plebis. nunc hortari modo relicuom est et ire
|
|
primum via, qua capessundam arbitror libertatem. neque
|
|
me praeterit, quantas opes nobilitatis solus inpotens
|
|
inani specie magistratus pellere dominatione incipiam,
|
|
quantoque tutius factio noxiorum agat quam soli inno-
|
10
|
centes. sed praeter spem bonam ex vobis, quae metum
|
|
vicit, statui certaminis advorsa pro libertate potiora esse
|
|
forti viro quam omnino non certavisse.
|
|
Quamquam omnes alii creati pro iure vostro vim cunc-
|
|
tam et imperia sua gratia aut spe aut praemiis in vos
|
15
|
convortere meliusque habent mercede delinquere quam
|
|
gratis recte facere. itaque omnes concessere iam in pau-
|
|
corum dominationem, qui per militare nomen aerarium
|
|
exercitus regna provincias occupavere et arcem habent
|
|
ex spoliis vostris, quom interim more pecorum vos mul-
|
20
|
titudo singulis habendos fruendosque praebetis, exuti
|
|
omnibus, quae maiores reliquere; nisi quia vobismet
|
|
ipsi[s] per suffragia, ut praesides olim, nunc dominos
|
|
destinatis. itaque concessere illuc omnes, at mox, si vo-
|
|
stra receperitis, ad vos plerique. raris enim animus est
|
25
|
ad ea, quae placent, defendunda, ceteri validiorum sunt.
|
|
An dubium habetis, num officere quid vobis uno animo
|
|
pergentibus possit, quos languidos socordesque perti-
|
|
muere? nisi forte C. Cotta, ex factione media consul, ali-
|
|
ter quam metu iura quaedam tribunis plebis restituit. et
|
30
|
quamquam L. Sicinius primus de potestate tribunicia lo-
|
|
qui ausus mussantibus vobis circumventus erat, tamen
|
|
prius illi invidiam metuere, quam vos iniuriae pertae-
|
|
sum est. quod ego nequeo satis mirari, Quirites; nam
|
|
spem frustra fuisse intellexistis. Sulla mortuo, qui scele-
|
35
|
stum inposuerat servitium, finem mali credebatis: ortus
|
|
est longe saevior Catulus. tumultus intercessit Bruto et
|
|
Mamerco consulibus. dein C. Curio ad exitium usque in-
|
|
sontis tribuni dominatus est. Lucullus superiore anno
|
|
quantis animis ierit in L. Quintium, vidistis. quantae deni-
|
40
|
que nunc mihi turbae concitantur! quae profecto in cas-
|
|
sum agebantur, si prius quam vos serviundi finem, illi
|
|
dominationis facturi erant: praesertim quom his civili-
|
|
bus armis dicta alia, sed certatum utrimque de domina-
|
|
tione in vobis sit. itaque cetera ex licentia aut odio aut
|
45
|
avaritia in tempus arsere; permansit una res modo, quae
|
|
utrimque quaesita est, et erepta in posterum: vis tribu-
|
|
nicia, telum a maioribus libertati paratum. quod ego vos
|
|
moneo quaesoque ut animadvortatis neu nomina rerum
|
|
ad ignaviam mutantes otium pro servitio appelletis. quo
|
50
|
iam ipso frui, si vera et honesta flagitium superaverit,
|
|
non est condicio: fuisset, si omnino quiessetis. nunc ani-
|
|
mum advortere et, nisi viceritis, quoniam omnis iniuria
|
|
gravitate tutior est, artius habebunt.
|
|
"Quid censes igitur?" aliquis vostrum subiecerit. pri-
|
55
|
mum omnium omittundum morem hunc quem agitis in-
|
|
pigrae linguae, animi ignavi, non ultra contionis locum
|
|
memores libertatis. deinde—ne vos ad virilia illa vocem,
|
|
quo tribunos plebei modo, patricium magistratum, libera
|
|
ab auctoribus patriciis suffragia maiores vostri para-
|
60
|
vere—quom vis omnis, Quirites, in vobis sit et quae
|
|
iussa nunc pro aliis toleratis, pro vobis agere aut non
|
|
agere certe possitis, Iovem aut alium quem deum consul-
|
|
torem expectatis? magna illa consulum imperia et pa-
|
|
trum decreta vos exequendo rata efficitis, Quirites, ultro-
|
65
|
que licentiam in vos auctum atque adiutum properatis.
|
|
neque ego vos ultum iniurias hortor, magis uti requiem
|
|
cupiatis, neque discordias, uti illi criminantur, sed
|
|
earum finem volens iure gentium res repeto et, si per-
|
|
tinaciter retinebunt, non arma neque secessionem, tan-
|
70
|
tummodo ne amplius sanguinem vostrum praebeatis,
|
|
censebo. gerant habeantque suo modo imperia, quaerant
|
|
triumphos, Mithridatem, Sertorium et reliquias exulum
|
|
persequantur cum imaginibus suis: absit periculum et
|
|
labos, quibus nulla pars fructus est; nisi forte repentina
|
75
|
ista frumentaria lege munia vostra pensantur. qua tamen
|
|
quinis modiis libertatem omnium aestumavere, qui pro-
|
|
fecto non amplius possunt alimentis carceris. namque ut
|
|
illis exiguitate mors prohibetur, senescunt vires, sic ne-
|
|
que absolvi<t> cura familiari tam parva res et ignavi
|
80
|
quoiusque tenuissumas spes frustratur. quae tamen
|
|
quamvis ampla quoniam serviti pretium ostentaretur,
|
|
quoius torpedinis erat decipi et vostrarum rerum ultro
|
|
iniuria<e> gratiam debere? cavendus dolus est. namque
|
|
alio modo neque valent in univorsos neque conabuntur.
|
85
|
itaque simul conparant delenimenta et differunt vos in
|
|
adventum Cn. Pompei, quem ipsum, ubi pertimuere, sub-
|
|
latum in cervices suas, mox dempto metu lacerant. ne-
|
|
que eos pudet, vindices uti se ferunt libertatis, tot viros
|
|
sine uno aut remittere iniuriam non audere aut ius non
|
90
|
posse defendere. mihi quidem satis spectatum est Pom-
|
|
peium, tantae gloriae adulescentem, malle principem vo-
|
|
lentibus vobis esse quam illis dominationis socium auc-
|
|
toremque in primis fore tribuniciae potestatis. verum,
|
|
Quirites, antea singuli cives in pluribus, non in uno
|
95
|
cuncti praesidia habebatis. neque mortalium quisquam
|
|
dare aut eripere talia unus poterat.
|
|
Itaque verborum satis dictum est, neque enim igno-
|
|
rantia res claudit. verum occupavit nescio qua<e> vos
|
|
torpedo, qua non gloria movemini neque flagitio, cunc-
|
100
|
taque praesenti ignavia mutavistis, abunde libertatem
|
|
rati, <scilicet> quia tergis abstinetur et huc ire licet at-
|
|
que illuc, munera ditium dominorum. atque haec eadem
|
|
non sunt agrestibus, sed caeduntur inter potentium ini-
|
|
micitias donoque dantur in provincias magistratibus. ita
|
105
|
pugnatur et vincitur paucis: plebes, quodcumque adcidit,
|
|
pro victis est et in dies magis erit, si quidem maiore cura
|
|
dominationem illi retinuerint, quam vos repetiveritis
|
|
libertatem.'
|
|