de his diebus nunc iam, qui hominum causa constituti, vi- 6.27.1
deamus. primi dies mensium nominati kalendae, quod his diebus
calantur eius mensis nonae a pontificibus, quintanae an septimanae sint
futurae, in Capitolio in curia Calabra sic dicto quinquies 'kalo Iuno
Covella', septies dicto 'kalo Iuno Covella'. nonae appellatae aut quod 28.1
ante diem nonum idus semper, aut quod, ut novus annus kalendae
Ianuariae ab novo sole appellatae, novus mensis <ab> nova luna
nonae; eodem die [enim] in urbe<m> <qui> in agris ad regem con-
veniebat populus. harum rerum vestigia apparent in sacris nonalibus 5
in arce, quod tunc ferias primas menstruas, quae futurae sint eo
mense, rex edicit populo. idus ab eo quod Tusci itus, vel potius
quod Sabini idus dicunt. dies postridie kalendas, nonas, idus appellati 29.1
atri, quod per eos dies <nihil> novi inciperent. dies fasti, per quos prae-
toribus omnia verba sine piaculo licet fari; comitiales dicti, quod tum ut
†esset populus constitutum est ad suffragium ferundum, nisi si quae
feriae conceptae essent, propter quas non liceret, <ut> Compitalia et 5
Latinae. contrarii horum vocantur dies nefasti, per quos dies nefas 30.1
fari praetorem 'do dico addico'; itaque non potest agi: necesse est
aliquo uti verbo, cum lege qui<d> peragitur. quod si tum imprudens
id verbum emisit ac quem manumisit, ille nihilo minus est liber, sed
vitio, ut magistratus vitio creatus nihilo setius magistratus. praetor 5
qui tum fa[c]tus est, si imprudens fecit, piaculari hostia facta piatur;
si prudens dixit, Quintus Mucius a[b]i[g]ebat eum
expiari ut impium non posse. interci[n]si dies sunt per quos mane 31.1
et vesperi est nefas, medio tempore inter hostiam caesam et exta
proiecta fas; a quo quod fas tum intercedit aut eo[s] intercisum nefas,
intercisi[m]. dies qui vocatur sic 'quando rex comitiavit fas', [s]is
dictus ab eo quod eo die rex sacrific[i]ulus †dicat ad comitium, ad 5
quod tempus est nefas, ab eo fas: itaque post id tempus lege actum
saepe. dies qui vocatur 'quando stercum delatum fas', ab eo appella- 32.1
tus, quod eo die ex aede Vestae stercus everritur et per Capitolinum
clivum in locum defertur certum. dies Alliensis ab Allia fluvio dic-
tus: nam ibi exercitu nostro fugato Galli obsederunt Romam.