dicam in hoc libro de verbis quae a poetis sunt posita, pri- 7.5.1
mum de locis, dein quae in locis sunt, tertio de temporibus, tum quae
cum temporibus sunt coniuncta †dis ut qu<a>e cum his sint coniuncta,
adiungam, et si quid excedit ex hac quadripertitione, tamen in ea ut
comprehendam. 5
  incipiam hinc: 'unus erit quem tu tolles 6.1
in c<a>erula caeli templa.' templum tri-
bus modis dicitur: ab natura, ab auspicando, a similitudine; <ab>
natura in caelo, ab auspiciis in terra, a similitudine sub terra. in
caelo te<m>plum dicitur, ut in <H>ecuba: 'o magna 5
templa caelitum, commixta stellis splendidis.' in terra, ut in Periboea:
'scrupea saxea Ba<c>chi templa prope aggreditur.' sub
terra, ut in Andromacha: 'Acherusia templa alta Orci
salvete infera.' quaqu[i]a intuiti era<n>t oculi, a tuendo primo tem- 7.1
plum dictum: quocirca caelum qua attuimur dictum templum; sic:
'contremuit templum magnum Iovis altitonantis',
id est, ut ait N<a>evius, 'h[i]emisph<a>erium ubi conc<h>a c<a>erula
septum stat.' eius templi partes quattuor 5
dicuntur, sinistra ab oriente, dextra ab occasu, antica ad meridiem,
postica ad septemtrionem. in terris dictum templum locus augurii 8.1
aut auspicii causa quibusdam conceptis verbis finitus. concipitur ver-
bis non [h]isdem usque quaque; in arce sic: '[i]tem<pla> tescaque
†me ita sunto quoad ego †eas te lingua[m] nuncupavero. ullaber
arbos quirquir est, quam me sentio dixisse, templum tescumque[m] 5
†festo in sinistrum. ollaner arbos quirquir est, quod me sentio di-
xisse te<m>plum tescumque[m] †festo dextrum. inter ea conregione
conspicione cortumione utique ea erectissime sensi.'
  in hoc templo faciundo arbores constitui fines apparet et intra eas 9.1
regiones qua oculi conspiciant, id est tueamur, a quo templum dic-
tum, et contemplare, ut apud Ennium in Medea: 'contempla
et templum Cereris ad l<a>evam aspice.' contempla et conspicare
id<em> esse apparet, ideo dicere, cum conte<m>plum facit, augurem 5
'conspicione', qua oculorum conspectum finiat. quod cum dicunt 'con-
spicionem', addunt 'cortumionem', dicitur a cordis visu: cor enim cor-
tumionis origo. quod addit templa ut si<n>t 'tesca', aiunt sancta esse 10.1
qui glossas scripserunt. id est falsum: nam curia
Hostilia templum est et sanctum non est; sed hoc ut putarent aedem
sacram esse templum * esse factum quod in urbe Roma pleraeque
aedes sacrae sunt templa, eadem sancta, et quod loca quaedam agrestia, 5
quod alicuius dei sunt, dicuntur tesca. nam apud Accium in Phi- 11.1
loct[o]eta[tem] Lemnio: 'quis tu es mortalis, qui in deserta
et tesca te apportes loca?' loca enim quae sint designat, cum dicit:
'Lemnia praesto litora rara et celsa Cabirum delubra
tenes, mysteria quae pristina cast[r]is concepta sacris.' dein: 5
'Volcania templa sub ipsis collibus, in quos delatus locos dicitur alto
ab limine caeli.' et: 'nemus expirante vapore vides, unde ignis cl[a]uet
mortalibus divisus.' quare h<a>ec quo<d> tesca dixit, non erravit,
neque ideo quod sancta, sed quod ubi mysteria fiunt aut tuentur,
tuesca dicta. tueri duo significat, unum ab aspectu ut dixi, unde est 12.1
Enni illud: 'tueor te, senex? pro Iupiter!' et:
'quis pater aut cognatus volet nos contra tueri?' alterum a curando
ac tutela, ut cum dicimus †bell et tueri villam, a quo etiam quidam
dicunt illum qui curat aedes sacras <a>edituum, non aeditomum; sed 5
tamen hoc ipsum ab eadem est profectum origine, quod quem volu-
mus domum curare dicimus 'tu domi videbis', ut Plautus cum ait:
'intus para, cura, vide. quod opus fiat.' sic dicta ve-
stis<pi>ca, quae vestem spiceret, id est videret vestem ac tueretur:
quare a tuendo et templa et tesca dicta cum discrimine eo quod dixi. 10
etiam indidem illud Enni: 'extemplo acceptum me ne- 13.1
cato et filium.' extemplo enim est continuo, quod omne te<m>plum
esse debet conti<nu>o septum nec plus unum introitum habere.