omnis analogiae fundamentum similitudo quaedam, ea, ut dixi,
|
10.72.1
|
quae solet esse in rebus et in vocibus et in utroque; in qua
|
|
harum parte cumque sit †inferendo et cuius modi, videndum. nam,
|
|
ut dixi, neque rerum neque vocis similitudo †ad has duplicis quae
|
|
in loquendo qu<a>erimus separatim satis est, quod utraque parte opus
|
5
|
est simili analogias verborum exprimendas: quas ad loquendum ut
|
|
perducas accedere debet usus. alia enim ratio qua facias vestimen-
|
|
tum, alia quemadmodum utare vestimento. usui<s> species videntur
|
73.1
|
esse tres: una consuetudinis veteris, altera consuetudinis huius, tertia
|
|
neutra. vetera, ut cascus casci, surus suri; huius consuetudinis, ut
|
|
albus caldus, albo caldo; neutrae, ut scala scalam, falera faleram. ad
|
|
quas accedere potest quarta mixta, ut amicitia inimicitia, amicitiam
|
5
|
inimicitiam. prima est qua usi antiqui et nos reliquimus, secunda
|
|
qua nunc utimur, tertia qua utuntur poetae. analogia[e] non item ea
|
74.1
|
definienda quae derigitur ad naturam verborum atque illa quae ad
|
|
usum loquendi. nam prior definienda sic: analogia est verborum si-
|
|
milium declinatio similis, posterior sic: analogia est verborum simi-
|
|
lium declinatio similis non repugnante consuetudine co<m>muni. ad
|
5
|
quam harum duarum ad extremum additum erit hoc 'ex quadam
|
|
parte', poetica analogia erit definita. harum primam sequi debet po-
|
|
pulus, secundam omnes singuli e populo, tertiam poetae. haec dili-
|
75.1
|
gentius quam apertius dicta esse arbitror, sed non obscurius quam de
|
|
re simili definitiones grammaticorum sunt, ut Aristeae, Aristodemi,
|
|
Aristocli, item aliorum, quorum obscuritates eo minus reprehenden-
|
|
dae, quod pleraeque definitiones re incognita propter summam brevi
|
5
|
tatem non facile perspiciuntur, nisi articulatim sunt explicata<e>.
|
|
quare magis apparebit, si erit aperte de singulis partibus, quid dica-
|
76.1
|
tur verbum, quid similitudo verbi, quid declinatio, quid similitudo
|
|
declinationis non repugnante consuetudine co<m>muni, quid ex qua-
|
|
dam parte. verbum dico orationis [vocabulis] partem, quae sit indi-
|
77.1
|
visa et minima. si declinationem naturalem habeat, simile[m] verbum
|
|
verbo tum quo[nia]m et re[m] quam significat et voce[m] qua signi-
|
|
ficat e[s]t in figurae transitu declinationis parile. declinatio est, cum
|
|
ex verbo in verbum aut ex verbi discrimine, ut transeat mens, vocis
|
5
|
commutatio fit aliqua. similitudo declinationis, cum item ex aliqua
|
|
figura in figuram transit, ut id transit, cum quo confertur. adiectum
|
78.1
|
est 'non repugnante consuetudine co<m>muni', quod quaedam
|
|
verba contra usum veterem inclinata patietur, ut passa Hortensium
|
|
dicere pro [hac si] cervices cervix, quaedam non, ut si dicas pro
|
|
fauces faux. ubi additur 'ex quadam parte', significat non
|
5
|
esse in consuetudine in his verbis omnis partis, ut declinatum am[ab]o
|
|
vivo, amor vivor.
|
|