Canes potius cum dignitate et acres paucos haben- 1.21.1.1
dum quam multos, quos consuefacias potius noctu
vigilare et interdiu clausos dormire. de indomitis
quadripedibus ac pecore faciendum: si prata sunt in
fundo neque pecus habet, danda opera ut pabulo ven- 5
dito alienum pecus in suo fundo pascat ac stabulet.
  De reliquo instrumento muto, in quo sunt cor- 22.1.1
bulae, dolia, sic alia, haec praecipienda. quae nasci
in fundo ac fieri a domesticis poterunt, eorum nequid
ematur, ut fere sunt quae ex viminibus et materia
rustica fiunt, ut corbes, fiscinae, tribula, valli, ra- 5
stelli; sic quae fiunt de cannabi, lino, iunco, palma,
scirpo, ut funes, restes, tegetes. quae e fundo sumi 2.1
non poterunt, ea si empta erunt potius ad utilitatem
quam ob speciem, sumptu fructum non extenuabunt;
eo magis, si inde empta erunt potissimum, ubi ea et
bona et proxime et vilissimo emi poterunt. cuius 5
instrumenti varia discrimina ac multitudo agri magni-
tudine finitur, quod plura opus sunt, si fines distant
late. Itaque, Stolo inquit, proposita magnitudine fundi 3.1
de eo genere Cato scribit, oliveti iugera ccxl qui
coleret, eum instruere ita oportere, ut faceret vasa
olearia iuga quinque, quae membratim enumerat, ut
ex aere ahenea, urceos, nassiternam, item alia: sic e 5
ligno et ferro, ut plostra maiora tria, aratra cum vo-
meribus sex, crates stercorarias quattuor, item alia:
sic de ferramentis quae sint et qua opus multitudine[m],
ut ferreas octo, sarcula totidem, dimidio minus palas,
item alia. item alteram formulam instrumenti fundi 4.1
vinarii fecit, in qua scribit, si sit c iugerum, habere
oportere vasa torcularia instructa trina, dolia cum
operculis culleorum octingentorum, acinaria viginti,
frumentaria viginti, item eius modi alia. quae minus 5
multa quidem alii, sed tantum numerum culleorum
scripsisse puto, ne cogeretur quotannis vendere vinum.
vetera enim quam nova et eadem alio tempore quam
alio pluris. item sic de ferramentorum varietate scribit 5.1
permulta, et genere et multitudine qua sint, ut falces,
palas, rastros, sic alia, quorum non nulla genera
species habent plures, ut falces. nam dicuntur ab eodem
scriptore vineaticae opus esse xl, sirpiculae v, silvaticae v, 5
arborariae iii, rustariae x. Hic haec. at Scrofa, Instru- 6.1
mentum et supellectilem rusticam omnem oportet ha-
bere scriptam in urbe et rure dominum, vilicum contra
ea ruri omnia certo suo quoque loco ad villam [esse]
posita; quae non possunt esse sub clavi, quam maxime 5
facere ut sint in conspectu oportet, eo magis ea quae
in rariore sunt usu, ut quibus in vindemia utuntur
[et] corbulae, et sic alia. quae enim res cotidie viden-
tur, minus metuunt furem.