Quod ad feturam humanam pertinet pastorum, 2.10.6.1
qui in fundo perpetuo manent, facile est, quod habent
conservam in villa, nec hac venus pastoralis longius
quid quaerit. qui autem [sunt] in saltibus et silvestri-
bus locis pascunt et non villa, sed casis repentinis 5
imbres vitant, iis mulieres adiungere, quae sequantur
greges ac cibaria pastoribus expediant eosque adsi-
duiores faciant, utile arbitrati multi. sed eas mulieres 7.1
esse oportet firmas, non turpes, quae in opere multis
regionibus non cedunt viris, ut in Illyrico passim
videre licet, quod vel pascere pecus vel ad focum ad-
ferre ligna ac cibum coquere vel ad casas instrumen- 5
tum servare possunt. de nutricatu hoc dico, easdem 8.1
fere et nutrices et matres [semel]. Simul aspicit ad
me et, Vt te audii dicere, inquit, cum in Liburniam
venisses, te vidisse matres familias eorum adferre ligna
et simul pueros, quos alerent, alias singulos, alias 5
binos, quae ostenderunt fetas nostras, quae in co-
nopiis iacent dies aliquot, esse eiuncidas ac contemnen-
das. Cui ego, Certe, inquam: nam in Illyrico hoc 9.1
amplius, praegnatem saepe, cum venit pariendi tempus,
non longe ab opere discedere ibique enixam puerum
referre, quem non peperisse, sed invenisse putes; nec
non etiam hoc, quas virgines ibi appellant, non num- 5
quam annorum viginti, quibus mos eorum non[ne] dene-
gavit, ante nuptias ut succumberent quibus vellent et
incomitatis ut vagari liceret et filios habere. Quae ad 10.1
valitudinem pertinent hominum ac pecoris et sine me-
dico curari possunt, magistrum scripta habere oportet.
is enim sine litteris idoneus non est, quod rationes
dominicas pecuarias conficere nequiquam recte potest. de 5
numero pastorum alii angustius, alii laxius constituere
solent. ego in octogenas hirtas oves singulos pastores
constitui, Atticus in centenas. greges ovium si magni 11.1
sunt, quos miliarios faciunt quidam, facilius de summa
hominum detrahere possis, quam de minoribus, ut sunt
et Attici et mei. septingenarii enim me<i>: tu, opinor,
octingenarios habuisti, nec tamen non, ut nos, arietum 5
decumam partem. ad equarum gregem quinquagena-
rium bini homines, utique uterque horum ut secum
habeat equas domitas singulas in his regionibus, in
quibus <in> stabula[ri] solent equas abigere, ut in Apulia
et in Lucani[i]s accidit saepe. 10