A uisceribus ad INTESTINA ueniendum est, quae sunt 4.18.1.1
et acutis et longis morbis obnoxia. Primo<que> facienda mentio est
choler<ae>, quia commune id stomachi atque intestinorum uitium uideri
potest: nam simul et deiectio et uomitus est, praeterque haec inflatio
est. Intestina torquentur, bilis supra infraque erumpit, primum aquae 5
similis, deinde ut in ea recens caro lota esse uideatur, interdum alba,
nonnumquam nigra uel uaria. Ergo eo nomine morbum hunc cho-
lera<m> Graeci nominarunt. Praeter ea uero, quae supra conprehensa 2.1
sunt, saepe etiam crura manusque contrahuntur, urget sitis, anima
deficit; quibus concurrentibus non mirum est, si subito quis moritur:
neque tamen ulli morbo minor<e> momento succurritur.—Protinus
ergo, ubi ista coeperunt, aquae tepidae quam plurimum bibere oportet 5
et uomere. Vix umquam fi<t> ne uomitus sequatur: sed etiamsi incidit,
miscuisse tamen nouam materiam corruptae prodest; parsque sanitatis
est uomitum esse subpressum. Si id incidit, protinus ab omni potione 3.1
abstinendum est: si uero tormina sunt, oportet frigidis et umidis
fomentis stomachum fouere, uel si uenter dolet, isdem egelidis, sic ut
uenter ipse mediocriter calentibus iuuetur. Quod si uehementer et
uomitus et deiectio et sitis uexant, et adhuc subcruda sunt, quae 5
uomuntur, nondum uino maturum tempus est: aqua, neque ea ipsa
frigida, sed potius egelida danda est; admouendumque naribus est
puleium ex aceto, uel polenta uino adsparsa, uel menta * secundum
naturam est. <A>t cum discussa cruditas est, tum magis uerendum est, 4.1
ne anima deficiat. Ergo tum confugiendum est ad uinum. Id esse
oportet tenue, odoratum, cum aqua frigida mixtum, uel polenta adiecta
uel infracto pane, quem ipsum quoque adsumere expedit quotiensque
aliquid aut stomachus aut uenter effudit, totiens per haec uires resti- 5
tuere. Erasistratus primo tribus uini guttis aut quinis aspergendam
potionem esse dixit, deinde paulatim merum adiciendum. Is si et ab
initio uinum dedit et metum cruditatis secutus est, non sine causa
fecit: si uehementem infirmitatem adiuuari posse tribus guttis puta-
uit, errauit. At si inanis est homo, et crura eius contrahuntur, inter- 5.1
ponenda potio apsinthi est. Si extremae partes corporis frigent,
unguendae sunt calido oleo, cui cerae paulum sit adiectum, calidisque
fomentis nutriendae. Si ne sub his quidem quies facta est, extrinsecus
contra uentriculum ipsum cucurbitula admouenda est, aut sinapi super- 5
inponendum. Vbi is constitit, dormire oportet; postero die utique a
potione abstinere, die tertio in balneum ire; paulatim se cibo reficere.
Somno quisquis facile adquiescit * * * itemque lassitudine et frigore.
Si post suppressam choleram febricula manet, aluum duci necessarium
est, tum cibis uinoque utendum est. 10