Sanguine autem uel subpresso, si nimius erumpit, uel ex- 5.26.23a.1
hausto, si per se parum fluxit, longe optimum est uulnus glutinari.
Potest autem id, quod uel in cute uel etiam in carne est, si nihil ei
praeterea mali accedit. Potest caro alia parte dependens, alia inhaerens,
si tamen etiamnum integra est et coniunctione corporis fouetur. In is 5
uero, quae glutinantur, duplex curatio est. Nam si plaga in molli
parte est, sui debet, maximeque si discissa auris ima est uel imus nasus
uel frons uel bucca uel palpebra uel labrum uel circa guttur cutis uel
uenter. Si uero in carne uulnus est hiatque neque in unum orae facile 23b.1
adtrahuntur, sutura quidem aliena est: inponendae uero fibulae sunt
(ancteras Graeci nominant), quae oras, paululum tamen, contrahunt,
quo minus lata postea cicatrix sit. Ex his autem colligi potest, id quo-
que, quod alia parte dependens alia inhaerebit, si alienatum adhuc non 5
est, suturam an fibulam postulet. Ex quibus neutra ante debet imponi,
quam intus uolnus purgatum est, ne quid ibi concreti sanguinis relin-
quatur. Id enim et in pus uertitur, et inflammationem mouet, et gluti- 23c.1
nari uolnus prohibet. Ne lin<a>mentum quidem, quod subprimendi san-
guinis causa inditum est, ibi relinquendum est: nam id quoque in-
flammat. Conprehendi uero sutura uel fibula non cutem tantum sed
etiam aliquid ex carne, ubi suberit haec, oportebit, quo ualentius hae- 5
reat neque cutem abrumpat. Vtraque optima est ex acia molli non
nimis torta, quo mitius corpori insidat, utraque neque nimis
rara neque nimis crebra inicienda est. Si nimis rara est, non con- 23d.1
tinet; si nimis crebra est, uehementer adficit, quia quo saepius acus
corpus transuit quoque plura loca iniectum uinculum mordet, eo
maiores inflammationes oriuntur magisque aestate. Neutra etiam uim
ullam desiderat, sed eatenus utilis est, qua cutis ducentem quasi sua 5
sponte subsequitur. Fere tamen fibulae latius uulnus esse patiuntur,
sutura oras iungit, quae ne ipsae quidem inter se contingere ex toto
debent, ut, si quid intus umoris concreuerit, sit qua emanet. Si quod 23e.1
uulnus neutrum horum recipit, id tamen purgari debet. Deinde omni
uulneri primo inponenda est spongia ex aceto expressa: si sustinere
aliquis aceti uim non potest, uino utendum est. Leuis plaga iuuatur
etiam, si ex aqua frigida expressa spongia inponitur. Sed ea quocum- 5
que modo inposita est, dum madet, prodest; itaque ut inarescat, non
est committendum. Licetque sine peregrinis et conquisitis et com- 23f.1
positis medicamentis uulnus curare. Sed si quis huic parum confidit,
imponere medicamentum debet, quod sine sebo compositum sit ex is,
quae cruentis uulneribus apta esse proposui: maximeque, si caro
est, barbarum; si nerui uel cartilago uel aliquid ex eminentibus, quales 5
aures uel labra sunt, Poly<id>i s<ph>ragidem: Alexandrinum quoque
uiride neruis idoneum est; eminentibusque partibus ea, quam Graeci
rhaptusam uocant. Solet etiam colliso corpore exigua parte findi cutis. 23g.1
Quod ubi incidit, non alienum est scalpello latius aperire, nisi musculi
neruique iuxta sunt; quos incidi non expedit. Vbi satis d<i>ductum est,
medicamentum imponendum est. At si id, quod collisum est, quamuis
parum d<i>ductum est, latius tamen aperiri propter neruos aut mus- 5
culos non licet, adhibenda sunt ea, quae umorem leniter extrahant,
praecipueque ex his id, quod rhypodes uocari proposui. Non 23h.1
alienum est etiam, ubicumque uulnus graue est, imposito quo id iu-
uetur, insuper circumdare lanam sucidam ex aceto et oleo; uel cata-
plasma, si mollis is locus est, quod leniter reprimat; si neruosus aut
musculosus, quod emolliat. 5