| Pro modo cuiusque agri quot operae desiderentur | |
| Et ut iam percenseamus, quot operis in aream perdu- | 2.12.1.1 |
| cantur ea, quae terrae credidimus, tritici modii quattuor uel | |
| quinque bubulcorum operas occupant quattuor, occatoris | |
| unam, sartoris duas primum et unam cum iterum sariun- | |
| tur, runcatoris unam, messoris unam et dimidiam; in totum | 5 |
| summam operarum decem et dimidiam. siliginis modii | |
| quinque totidem operas desiderant. seminis modii nouem | |
| uel decem totidem operas quot tritici modii quinque postu- | |
| lant. hordei modii quinque bubulci operas tres exigunt, | 2.1 |
| occatoriam unam, sartoriam unam et dimidiam, messoriam | |
| unam: summam operarum sex et dimidiam. fabae modii | |
| quattuor uel sex in uetereto duas operas bubulcorum deti- | |
| nent, at in restibili unam, occantur sesquiopera, sariuntur | 5 |
| sesquiopera et una opera iterum, tertium sariuntur una opera, | |
| metuntur una: summa fit operarum octo uel septem. uiciae | 3.1 |
| modii sex uel septem in uetereto bubulcorum duas operas | |
| uolunt, in restibili unam, item occantur una opera, metun- | |
| tur una: summa fit operarum quattuor. erui modii quin- | |
| que totidem operis conseruntur, occantur una, item singulis | 5 |
| sariuntur, runcantur, metuntur; quae cuncta sex operas | |
| occupant. siliquae modii sex uel septem totidem operis | |
| obruuntur, metuntur una. phaseoli modii quattuor obruun- | |
| tur totidem operis, occantur una, metuntur una. cicerae | 4.1 |
| uel cicerculae modii quattuor operas bubulcorum tres | |
| postulant, occantur una opera, runcantur una, uelluntur | |
| una: summa fit sex operarum. lentis sesquimodius totidem | |
| operis obruitur, occatur una, saritur duabus, runcatur una, | 5 |
| uellitur una: summa fit operarum octo. lupini modii decem | |
| obruuntur una, occantur una, metuntur una. milii sextarii | |
| quattuor totidemque panici bubulcorum operas occupant | |
| quattuor, occantur operis tribus, sariuntur tribus; quot operis | |
| carpantur, incertum est. ciceris modii tres operis totidem se- | 5.1 |
| minantur, occantur duabus, sariuntur una, runcantur una, uel- | |
| luntur tribus: summa fit undecim operarum. lini decem modii | |
| uel octo quattuor iugis conseruntur, occantur tribus, run- | |
| cantur una, uelluntur tribus: summa fit undecim operarum. | 5 |
| sesami sextarii sex tribus iugis a proscissione tolluntur, | |
| occantur operis quattuor, sariuntur quattuor et sariuntur | |
| iterum duabus, metuntur duabus: summa fit operarum | |
| quindecim. cannabis seritur, ut supra docuimus, sed in- | 6.1 |
| certum est, quantam inpensam curamque desideret. at Me- | |
| dica obruitur non aratro, sed, ut dixi, ligneis rastellis. | |
| Iugerum agri eius occant duo, sarit unus, metit unus. | |
| hac consummatione operarum conligitur posse agrum ducen- | 7.1 |
| torum iugerum subigi duobus iugis bouum totidemque bu- | |
| bulcis et sex mediastinis, si tamen uacet arboribus. at | |
| ubi sit arbustum, tamen eundem modum Saserna tribus | |
| hominibus adiectis adseuerat probe satis excoli. quae nos | 5 |
| ratio docet sufficere posse iugum bouum tritici centum | |
| uiginti quinque modiis totidemque leguminum, ut sit in | |
| assem autumnalis satio modiorum ducentorum quinqua- | |
| ginta et posthac nihilo minus conserantur trimenstrium | |
| modii quinque et septuaginta. hoc deinde sic probatur. | 8.1 |
| semina, quae quarto sulco seruntur in iugeribus uiginti | |
| quinque, desiderant bubulcorum operas centum decem et | |
| quinque; nam proscinditur is agri modus, quamuis duris- | |
| simi, quinquaginta operis, iteratur quinque et uiginti, ter- | 5 |
| tiatur et conseritur quadraginta. cetera legumina occupant | |
| operas sexaginta, id est menses duos. pluuiales quoque | |
| et feriarum conputantur, quibus non aratur, dies quinque | |
| et quadraginta, item peracta sementi, quibus requiescunt, | |
| dies triginta. sic in asse fiunt octo menses et dies decem. | 10 |
| supersunt tamen de anno tres reliqui menses et dies quinque | |
| et uiginti, quos absumamus aut in satione trimenstrium aut in | |
| uecturis faeni et pabulorum et stercoris aliorumque utensilium. |