De nouellatione et de insitione plantarum
|
|
Vitiarium neque ieiuna terra neque uliginosa faciendum est,
|
3.5.1.1
|
sucosa tamen ac mediocri potius quam pingui, tametsi fere omnes
|
|
auctores huic rei laetissimum locum destinauerunt, quod ego
|
|
minime reor esse pro agricola. nam depositae stirpes ualido solo
|
|
quamuis celeriter conprehendant atque prosiliant, tamen, cum sunt
|
5
|
uiuiradices factae, si in peius transferantur, retorrescunt nec ado-
|
|
lescere queunt.
|
|
Prudentis autem coloni est ex deteriore terra potius in melio-
|
2.1
|
rem quam ex meliore in deteriorem transferre; propter quod medio-
|
|
critas in electione loci maxime probatur, quoniam in confinio boni
|
|
malique posita est. siue enim postmodum necessitas postulat tem-
|
|
pestiua semina ieiuno solo conmittere, non magnam sentiunt
|
5
|
differentiam, cum ex mediocri materia in exilem translata sunt; siue
|
|
laetior ager conserendus est, longe celerius in ubertate coalescunt.
|
|
rursus tenuissimo solo uitiarium facere minime rationis est, cum
|
3.1
|
malleolorum pars maior deperit, et, quae superest, tarde fit idonea
|
|
translationi. ergo mediocris et modice siccus ager uitiario est aptis-
|
|
simus. isque bipalio prius subigi debet, quae est altitudo pastina-
|
|
tionis, cum in duos pedes et semissem conuertitur humus, ac deinde
|
5
|
tripedaneis relictis spatiis, per quae semina excolantur, in singulis
|
|
ordinibus, <qui> ducenos quadragenos pedes optinent, sesceni
|
|
malleoli pangendi sunt.
|
|
is numerus consummat per totum
|
4.1
|
iugerum seminum milia quattuor et uiginti.
|
|
Verum hanc curam praeuenit inquisitio et electio malleolorum;
|
|
nam ut saepe iam rettuli, quasi fundamentum est praedictae rei
|
|
probatissimum genus stirpis deponere.
|
5
|
Sed electio dupliciter facienda est. non enim solum fecundam
|
6.1.1
|
esse matrem satis est, ex qua semina petuntur, sed adhibenda ratio
|
|
est subtilior, ut ex is partibus trunci sumantur, quae et genitales
|
|
sunt et maxime fertiles.
|
|
uitis autem fecunda, cuius progeniem
|
2.1
|
studemus summittere, non tantum debet eo aestimari, quod uuas
|
|
conpluris exigit: potest enim trunci uastitate id accidere et frequentia
|
|
palmitum; nec tamen eam feracem dixerim, cuius singulae uuae in
|
|
singulis sarmentis conspiciuntur, sed si per unumquemque pampi-
|
5
|
num maior numerus uuarum dependet, si ex singulis gemmis con-
|
|
pluribus materiis cum fructu germinat, si denique etiam e duro
|
|
uirgam cum aliquis racemis citat, si etiam nepotum fructu grauida
|
|
est, ea sine dubitatione ferax destinari debet legendo malleolo.
|
|
Malleolus autem nouellus est palmes, innatus prioris anni
|
3.1
|
flagello, cognominatusque a similitudine rei, quod in ea parte, qua
|
|
deciditur ex uetere sarmento, prominens utrimque mallei speciem
|
|
praebet. hunc ex fecundissima stirpe legendum censemus omni
|
|
tempore, quo uineae putantur, ac super terram gemmis tribus uel
|
5
|
quattuor extantibus diligenter obruendum loco modice umido, non
|
|
uliginoso; dum tamen antiquissimum sit considerare, ne uitis, ex
|
|
qua is sumitur, ancipitem floris habeat euentum, ne difficulter
|
|
acinus ingrandescat, ne aut praecoquis aut serae maturitatis fructum
|
|
adferat; nam illa uolucribus, haec etiam tempestatibus hiemis
|
10
|
infestatur.
|
|
Tale porro genus non una conprobatur uindemia; potest enim
|
4.1
|
uel anni prouentu uel aliis de causis etiam naturaliter infecunda
|
|
uitis semel exuberare. sed ubi plurimis uelut emeritis annorum
|
|
stipendiis fides surculo constitit, nihil dubitandum est de fecundi-
|
|
tate, nec tamen ultra quadriennium talis extenditur inquisitio. id
|
5
|
enim tempus fere uirentium generositatem declarat, quo sol in
|
|
eandem partem signifer<i per> eosdem numeros redit, per quos
|
|
cursus sui principium ceperat. quem circuitum meatus dierum
|
|
integrorum mille quadringentorum sexaginta unius ἀποκατάστασιν
|
|
uocant studiosi rerum caelestium.
|
10
|
Sed certum habeo, Siluine, iam dudum te tacitum requirere,
|
7.1.1
|
cuius generis sit ista fecunda uitis, quam nos tam adcurate describi-
|
|
mus, anne de is aliqua significetur, quae uulgo nunc habentur
|
|
feracissimae. plurimi namque Bituricam, multi spioniam, quidam
|
|
baliscam, nonnulli arcelacam laudibus efferunt.
|
5
|
nos quoque
|
2.1
|
haec genera testimonio nostro non fraudamus: sunt enim largissimi
|
|
uini; sed proposuimus docere uineas eiusmodi conserere, quae nec
|
|
minus uberes fructus praedictis generibus adferant et sint pretiosi
|
|
saporis, uel Amin<n>ei uel certe non procul ab eo gustu; cui nostrae
|
5
|
sententiae scio paene omnium agricolarum diuersam esse opinionem,
|
|
quae de Aminneis inueterata longo iam tempore conualuit tamquam
|
|
natali et ingenita sterilitate laborantibus.
|
|
Quo magis nobis ex alto repetita conpluribus exemplis firmanda
|
3.1
|
ratio est, quae desidia nec minus inprudentia colonorum damnata
|
|
<a>ut uelut ignorantiae tenebris occaecata luce ueritatis caruit; qua
|
|
re non intempestiuum est nos ad ea praeuerti, quae uidentur hunc
|
|
publicum errorem corrigere posse.
|
5
|