Mergulus quomodo deponatur
|
|
Mergi genus est, ubi supra terram iuxta suum adminiculum
|
4.15.2.1
|
uitis curuatur atque ex alto scrobe submersa perducitur ad uacan-
|
|
tem palum; tum ex arcu uehementer citat materiam, quae protinus
|
|
adplicata suo pedamento ad iugum euocatur.
|
|
sequente deinde
|
3.1
|
anno insecatur superior pars curuaturae usque ad medullam, ne
|
|
totas uires matris propagatum flagellum in se trahat et ut paulatim
|
|
condiscat suis radicibus ali. bima deinde praeciditur proxime pal-
|
|
mam, quae ex arcu summissa est, et id, quod a matre abscisum
|
5
|
recessit, confestim alte circumfoditur et scrobiculo facto ad imum
|
|
solum praeciditur adobruiturque, ut et radices deorsum agat nec ex
|
|
propinquo neglegenter in summa terra resecta progerminet.
|
|
tem-
|
4.1
|
pus autem non aliud magis idoneum est hunc mergum amputandi
|
|
quam ab Idibus Octobribus in Idus Nouembris, ut hibernis mensi-
|
|
bus suas radices confirmet: nam si uere id fecerimus, quo gemmare
|
|
palmites incipiunt, matris alimentis subito destitutu<s> languescit.
|
5
|
Eadem ratio est in transferendo malleolo: nam secundo au-
|
16.1.1
|
tumno, si caeli et loci qualitas patitur, commodissime post Idus
|
|
Octobris, exemptus conseritur; sin autem aliqua terrae uel aeris
|
|
repugnat iniuria, tempestiuitas eius in proximum uer differtur,
|
|
neque diutius in uineis relinquendus est, ne soli uires absumat et
|
5
|
ordinaria semina infestet, quae quanto celerius liberata sunt con-
|
|
sortio uiuiradicium, tanto facilius conualescunt. at in seminario licet
|
|
trimam atque etiam quadrimam uitem resectam uel anguste putatam
|
|
custodire, quia non consulitur uindemiae.
|
|
Cum mensem tricensimum excessit posita uinea, id est tertio
|
2.1
|
autumno, uehementioribus statuminibus statim inpedanda est;
|
|
idque non ut libet aut fortuito faciendum: nam siue prope truncum
|
|
deponitur, palus pedali tamen spatio recidendus est, ne aut premat
|
|
aut radicem uulneret, et ut fossor tamen ab omni parte semina cir-
|
5
|
cumfodiat,
|
|
isque palus sic ponendus est, ut frigorum et aquilo-
|
3.1
|
num excipiat uiolentiam uitemque protegat; siue medio interordinio
|
|
pangetur, uel deponendus est uel, prius paxillo perforato solo, altius
|
|
adfigendus, quo facilius et iugum et fructum sustineat. nam quanto
|
|
propius truncum ridica statuitur, etiam leuiter defixa stabilior est,
|
5
|
quoniam constringens uitem mutua uice sustinetur et sustinet.
|
|
Statuminibus deinde firmiora iuga sunt inliganda eaque uel
|
4.1
|
saligneis perticis uel conpluribus quasi fasciculis harundinum
|
|
conectuntur, ut rigorem habeant nec pandantur onere fructuum.
|
|
nam binae iam materiae singulis seminibus summittendae erunt,
|
|
nisi si tamen gracilitas uitis alicuius angustiorem putationem desi-
|
5
|
derabit, cuius unus palmes atque idem paucorum oculorum erit
|
|
relinquendus.
|
|
Pertic<ar>um iugum fortius minusque operosum est. harun-
|
17.1.1
|
dines pluribus operis iugantur, quoniam et pluribus locis nectuntur,
|
|
<e>aeque inter se conuersis cacuminibus uinciendae sunt, ut aequa-
|
|
lis crassitudo totius iugi sit. nam si cacumina in unum conpetunt,
|
|
inbecillitas eius partis, grauata pondere, iam maturum fructum
|
5
|
prosternit et canibus ferisque reddit obnoxium.
|
|
at cum iugum
|
2.1
|
in fascem pluribus harundinibus alterna cacuminum uice ordinatum
|
|
est, fere quinquennii praebet usum. neque enim alia est ratio puta-
|
|
tionis aut ceterae culturae quam quae primi biennii; nam et autum-
|
|
nalis ablaqueatio sedulo facienda, nec minus uacantibus palis pro-
|
5
|
pagines adplicandae. hoc enim opus numquam intermittendum est,
|
|
quin omnibus instauretur annis.
|
|
Neque enim ea, quae seruntur a nobis, immortalia esse possunt;
|
3.1
|
ac tamen aeternitati eorum sic consulimus, ut demortuis seminibus
|
|
alia substituamus nec ad occidionem uniuersum genus perduci
|
|
patiamur complurium annorum neglegentia. quin etiam crebrae
|
|
fossiones dandae, quamuis possit una detrahi culturae prioris anni.
|
5
|
pampinationes quoque saepe adhibendae: neque enim satis est
|
|
semel aut iterum tota aestate uiti detrahere frondem superuacuam.
|
|
Praecipue autem decutienda sunt omnia, quae infra trunci
|
4.1
|
caput egerminauerunt; item si oculi singuli sub iugo binos pampinos
|
|
emiserunt, quamuis largum fructum ostendant, detrahendi sunt
|
|
singuli palmites, quo laetior, quae superest materia, consurgat et
|
|
reliquum melius educet fructum; post quadragesimum et alterum
|
5
|
mensem percepta uindemia sic instituenda est putatio, ut summissis
|
|
pluribus flagellis uitis in stellam diuidatur.
|
|
sed putatoris offi-
|
5.1
|
cium est pedali fere spatio citra iugum uitem conpescere, ut e capite
|
|
quicquid teneri est per brachia emissum prouocetur et per iugum
|
|
inflexum praecipitetur ad eam mensuram, quae terram non possit
|
|
contingere.
|
5
|
Sed modus pro uiribus trunci seruandus est, ne plures palmites
|
|
summittantur, quam quibus uitis sufficere queat. fere autem prae-
|
|
dicta aetas laeto solo truncoque tres materias, raro quattuor, desi-
|
|
derat, quae per totidem partis ab alligatore diuidi debent.
|
|
nihil
|
6.1
|
enim refert iugum in stellam decusari atque diduci, nisi et palmites
|
|
adiunguntur, quam tamen formam non omnes agricolae probaue-
|
|
runt; nam multi simplici ordine fuere contenti. uerum stabilior est
|
|
uinea et oneri sarmentorum et fructui ferendo, quae ex utraque
|
5
|
parte iugo deuincta pari libramento uelut ancoris quibusdam disten-
|
|
ditur; tum etiam per plura brachia materias diffundit et facilius eas
|
|
explicat undique subnixa quam quae in simplici cantherio frequen-
|
|
tibus palmitibus stipatur.
|
|
Potest tamen, si uel parum late disposita uineta uel parum
|
7.1
|
fructuosa caelumque non turbidum nec procellosum habeat, uno
|
|
iugo contentus esse. nam ubi magna uis et incursus est pluuiarum
|
|
procellarumque, ubi frequentibus aquis uitis labefactatur, ubi
|
|
praecipitibus cliuis uelut pendens plura praesidia desiderat, ibi
|
5
|
quasi quadrato firmanda est agmine.
|
|
calidis uero et siccioribus
|
8.1
|
locis in omnem partem iugum porrigendum est, ut prorepentes
|
|
undique pampini iungantur et condensati camarae more terram
|
|
sitientem obumbrent. contra pluuiis et frigidis et pruinosis regioni-
|
|
bus simplices ordines instituendi; nam et sic facilius insolatur
|
5
|
humus, et fructus percoquitur perflatumque salubriorem habet,
|
|
fossoresque liberius et aptius iactant bidentis, meliusque perspicitur
|
|
a custodibus fructus et commodius legitur a uindemiatore.
|
|
Sed quoquo modo uineta placuerit ordinare, centenae stirpes
|
18.1.1
|
per singulos hortos semitis distinguantur, uel, ut qui<bus>dam
|
|
placet, in semiiugera omnis modus dirimatur, quae distinctio
|
|
praeter illud commodum, quod plus solis et uenti uitibus praebet,
|
|
tum etiam oculos et uestigia domini, res agro saluberrimas, facilius
|
5
|
admittit, certamque aestimationem in exigendis operibus praebe[n]t;
|
|
neque enim falli possumus per paria interualla iugeribus diuisis.
|
|
quin etiam ipsa hortulorum descriptio, quanto est minoribus
|
2.1
|
modulis concisa, fatigationem ueluti minuit extimulatque eos, qui
|
|
opera moliuntur, et ad festinandum inuitat; nam fere uastitas in-
|
|
stantis laboris animos debilitat. non nihil etiam prodest uires et
|
|
prouentum cuiusque partis uinearum nosse, ut aestimemus, quae
|
5
|
magis aut minus colenda sit. uindemiatoribus quoque hae semitae
|
|
et iugum pedamentaque sarcientibus opportunam laxitatem prae-
|
|
bent, per quam uel fructus uel statumina portentur.
|
|
De positione iugi, quatenus a terra leuandum sit, hoc dixisse
|
19.1.1
|
abunde est humillimam esse quattuor pedum, celsissimam septem,
|
|
quae tamen in nouellis seminibus uitanda est. neque enim haec
|
|
prima constitutio uinearum esse debet, sed per annorum longam
|
|
seriem ad hanc altitudinem uitis perducenda est.
|
5
|
ceterum quanto
|
2.1
|
est umidius solum et caelum placidioresque uenti, tanto est altius
|
|
adtollendum iugum; nam laetitia uitium patitur se celsius euagari,
|
|
fructusque summotus a terra minus putrescit, et hoc uno modo
|
|
perflatur uentis, qui nebulam et rorem pestiferum celeriter adsiccant
|
5
|
multumque ad deflorescendum et ad bonitatem uini conferunt.
|
|
rursus exilis terra et adcliuis torrensque aestu uel quae uehemen-
|
3.1
|
tibus procellis obnoxia est, humilius iugum poscit. at si cuncta
|
|
conpetunt uoto, iusta est altitudo uineae pedum quinque; nec tamen
|
|
dubium, quin tanto melioris saporis praebeant mustum, quanto in
|
|
editiora iuga consurgant.
|
5
|
Pedatam uineam iugatamque sequitur alligatoris cura, cui anti-
|
20.1.1
|
quissimum esse debet, ut supra dixi, rectam conseruare stirpem nec
|
|
flexum ridicae persequi, ne prauitas statuminis ridi<cae> ad simili-
|
|
tudinem sui uitem configuret. id non solum ad speciem plurimum
|
|
refert sed ad firmitatem et ubertatem perpetuitatemque:
|
5
|
nam
|
2.1
|
rectus truncus similem sui medullam gerit, per quam uelut quodam
|
|
itinere sine flexu atque inpedimento facilius terrae matris alimenta
|
|
manant et in summa perueniunt; at quae sunt distortae, non aequa-
|
|
liter alliduntur inhibentibus nodis et ipso flexu cursum terreni
|
5
|
umoris ueluti salebris retardante.
|
|
Quare, cum ad summum palum recta uitis extenta est, capistro
|
3.1
|
constringitur, ne fetu grauata subsidat curueturque. tum ex eo loco,
|
|
quod proximum iugo ligatum est, brachia disponuntur in diuersas
|
|
partis, palmaeque superpositae deorsum uersus circulo curuantur
|
|
atque id, quod iugo dependet, fructu inpletur; rursus curuatura
|
5
|
iuxta uinculum materiam exprimit.
|
|
quidam eam partem, quam
|
4.1
|
nos praecipitamus, supra iugum porrigunt et crebris uiminibus
|
|
innexis continent, quos ego minime probandos puto. nam depen-
|
|
dentibus palmitibus neque pluuiae neque pruinae grandinesue
|
|
tantum nocent, quantum religatis et quasi tempestatibus oppositis.
|
5
|
idem tamen palmites, priusquam fructus mitescant, uariantibus
|
|
adhuc et acerbis uuis, religari debent, quo minus roribus queant
|
|
putrescere aut uentis ferisue uastentur.
|
|
iuxta decumanum atque
|
5.1
|
semitas palmites intrinsecus flectendi sunt, ne praetereuntium
|
|
incursu laedantur.
|
|
Et hac quidem ratione tempestiua uitis perducitur ad iugum; nam
|
|
quae uel infirma uel breuis est, ad duas gemmas recidenda est, quo
|
5
|
uehementiorem fundat materiam, quae protinus emicet in iugum.
|
|