Iam ad teli iactum pervenerant, cum 3.11.1.1
Persarum equites ferociter in laevum cornu
hostium invecti sunt: quippe Dareus equestri
proelio decernere optabat, phalangem Macedo-
nici exercitus robur esse coniectans. Iamque 5
etiam dextrum Alexandri cornu circumibatur.
Quod ubi Macedo conspexit, duabus alis equi- 2.1
tum ad iugum montis iussis subsistere ceteros in
medium belli discrimen strenue transfert.
Sub- 3.1
ductis deinde ex acie Thessalis equitibus prae-
fectum eorum occulte circumire tergum suorum
iubet Parmenionique coniungi et, quod is im-
perasset, impigre exequi. 5
Iamque ipsi in me- 4.1
dium Persarum * * * undique circumfusi egregie
tuebantur, sed conferti et quasi cohaerentes
tela vibrare non poterant: simul erant emissa,
in eosdem concurrentia implicabantur levique 5
et vano ictu pauca in hostem, plura in humum
innoxia cadebant. Ergo comminus pugnam
coacti conserere gladios impigre stringunt.
Tum vero multum sanguinis fusum est: duae 5.1
quippe acies ita cohaerebant, ut armis arma
pulsarent, mucrones in ora dirigerent. Non ti-
mido, non ignavo cessare tum licuit: conlato
pede, quasi singuli inter se dimicarent, in eodem 5
vestigio stabant, donec vincendo locum sibi fa-
cerent.
Tum demum ergo promovebant gra- 6.1
dum, cum hostem prostraverant. At illos novus
excipiebat adversarius fatigatos, nec vulnerati,
ut alias solent, acie poterant excedere, cum hos-
tis instaret a fronte, a tergo sui urgerent. 5
Alex- 7.1
ander non ducis magis quam militis munia
exequebatur, opimum decus caeso rege expe-
tens: quippe Dareus curru sublimis eminebat,
et suis ad se tuendum et hostibus ad incessen- 5
dum ingens incitamentum.
Ergo frater eius 8.1
Oxathres, cum Alexandrum instare ei cerneret,
equites, quibus praeerat, ante ipsum currum
regis obiecit. Armis et robore corporis multum
super ceteros eminens, animo vero et pietate in 5
paucissimis, illo utique proelio clarus, alios im-
provide instantes prostravit, alios in fugam
avertit.
At Macedones, <qui> circa regem erant, 9.1
mutua adhortatione firmati cum ipso in equi-
tum agmen inrumpunt. Tum vero similis rui-
nae strages erat. Circa currum Darei iacebant
nobilissimi duces ante oculos regis egregia morte 5
defuncti, omnes in ora proni, sicut dimicantes
procubuerant adverso corpore vulneribus ac-
ceptis.
Inter hos Atizyes et Rheomithres et 10.1
Sabaces, praetor Aegypti, magnorum exerci-
tuum praefecti, noscitabantur; circa eos cumu-
lata erat peditum equitumque obscurior turba.
Macedonum quoque non quidem multi, sed 5
promptissimi tamen caesi sunt; inter quos Alex-
andri dextrum femur leviter mucrone perstric-
tum est.
Iamque qui Dareum vehebant equi, 11.1
confossi hastis et dolore efferati, iugum quatere
et regem curru excutere coeperant, cum ille ve-
ritus, ne vivus veniret in hostium potestatem,
desilit et in equum, qui ad hoc ipsum sequeba- 5
tur, imponitur insignibus quoque imperii, ne
fugam proderent, indecore abiectis.
Tum vero 12.1
ceteri dissipantur metu et, qua cuique ad fugam
patebat via, erumpunt arma iacientes, quae
paulo ante ad tutelam corporum sumpserant:
adeo pavor etiam auxilia formidat. 5
Instabat 13.1
fugientibus eques a Parmenione emissus, et forte
in illud cornu omnes fuga abstulerat. At in
dextro Persae Thessalos equites vehementer ur-
gebant. 5
Iamque una ala ipso impetu procul- 14.1
cata erat, cum Thessali strenue circumactis equis
dilapsi rursus in proelium redeunt sparsosque et
incompositos victoriae fiducia barbaros ingenti
caede prosternunt. 5
Equi pariter equitesque 15.1
Persarum, serie laminarum graves, agmen ad id
genus <pugnae>, quod celeritate maxime constat,
aegre moliebantur: quippe in circumagendis
equis suis Thessali inulti occupaverant. 5
  Hac tam prospera pugna nuntiata Alexan- 16.1
der, non ante ausus persequi barbaros, utrim-
que iam victor instare fugientibus coepit.
Haud amplius regem quam mille equites se- 17.1
quebantur, cum ingens multitudo hostium cede-
ret; sed quis aut in victoria aut in fuga copias
numerat? Agebantur ergo a tam paucis peco-
rum modo, et idem metus, qui cogebat fugere, 5
fugientes morabatur.
At Graeci, qui in Darei 18.1
partibus steterant, Amynta duce—praetor hic
Alexandri fuerat, tunc transfuga—abrupti a
ceteris haud sane fugientibus similes evaserant.
Barbari longe diversam fugam intenderunt: 19.1
alii, qua rectum iter in Persidem ducebat, qui-
dam circuitu rupes saltusque montium occultos
petivere, pauci castra Darei.
Sed iam illa quo- 20.1
que victor intraverat omni quidem opulentia
ditia. Ingens auri argentique pondus, non belli,
sed luxuriae apparatum, diripuerant milites,
cumque plus raperent, <quam capere possent,> 5
passim strata erant itinera vilioribus sarcinis,
quas in comparatione meliorum avaritia con-
tempserat.
Iamque ad feminas perventum 21.1
erat, quibus quo cariora ornamenta sunt, vio-
lentius detrahebantur. Ne corporibus quidem
vis ac libido parcebat.
Omni planctu tumultu- 22.1
que, prout cuique fortuna erat, castra repleve-
rant, nec ulla facies mali deerat, cum per omnes
ordines aetatesque victoris crudelitas ac licentia
vagaretur. 5
Tunc vero impotentis fortunae 23.1
species conspici potuit, cum ii, qui Dareo taber-
naculum exornaverant omni luxu et opulentia
instructum, eadem illa Alexandro, quasi veteri
domino, reservabant. Namque id solum intac- 5
tum omiserant milites, ita tradito more, ut vic-
torem victi regis tabernaculo exciperent.
Sed 24.1
omnium oculos animosque in semet averterant
captivae mater coniunxque Darei: illa non ma-
iestate solum sed etiam aetate venerabilis, haec
formae pulchritudine ne illa quidem sorte cor- 5
ruptae. Receperat in sinum filium nondum sex-
tum annum aetatis egressum, in spem tantae
fortunae, quantam pater eius paulo ante amise-
rat, genitum.
At in gremio anus aviae iacebant 25.1
adultae duae virgines, non suo tantum sed etiam
illius maerore confectae. Ingens circa eam nobi-
lium feminarum turba constiterat, laceratis cri-
nibus abscissaque veste pristini decoris imme- 5
mores, reginas dominasque veris quondam, tunc
alienis nominibus invocantes.
Illae suae cala- 26.1
mitatis oblitae, in utro cornu Dareus stetisset,
quae fortuna discriminis fuisset, requirebant:
negabant se captas, si viveret rex. Sed illum
equos subinde mutantem longius fuga abstule- 5
rat.
  In acie autem caesa sunt Persarum peditum 27.1
C <milia>, decem equitum. At a parte Alexandri
[ad] quattuor et quingenti saucii fuere, ex pedi-
tibus XXX omnino et duo desiderati sunt, equi-
tum centum quinquaginta interfecti: tantulo 5
impendio ingens victoria stetit!