Iam ad teli iactum pervenerant, cum
|
3.11.1.1
|
Persarum equites ferociter in laevum cornu
|
|
hostium invecti sunt: quippe Dareus equestri
|
|
proelio decernere optabat, phalangem Macedo-
|
|
nici exercitus robur esse coniectans. Iamque
|
5
|
etiam dextrum Alexandri cornu circumibatur.
|
|
Quod ubi Macedo conspexit, duabus alis equi-
|
2.1
|
tum ad iugum montis iussis subsistere ceteros in
|
|
medium belli discrimen strenue transfert.
|
|
Sub-
|
3.1
|
ductis deinde ex acie Thessalis equitibus prae-
|
|
fectum eorum occulte circumire tergum suorum
|
|
iubet Parmenionique coniungi et, quod is im-
|
|
perasset, impigre exequi.
|
5
|
Iamque ipsi in me-
|
4.1
|
dium Persarum * * * undique circumfusi egregie
|
|
tuebantur, sed conferti et quasi cohaerentes
|
|
tela vibrare non poterant: simul erant emissa,
|
|
in eosdem concurrentia implicabantur levique
|
5
|
et vano ictu pauca in hostem, plura in humum
|
|
innoxia cadebant. Ergo comminus pugnam
|
|
coacti conserere gladios impigre stringunt.
|
|
Tum vero multum sanguinis fusum est: duae
|
5.1
|
quippe acies ita cohaerebant, ut armis arma
|
|
pulsarent, mucrones in ora dirigerent. Non ti-
|
|
mido, non ignavo cessare tum licuit: conlato
|
|
pede, quasi singuli inter se dimicarent, in eodem
|
5
|
vestigio stabant, donec vincendo locum sibi fa-
|
|
cerent.
|
|
Tum demum ergo promovebant gra-
|
6.1
|
dum, cum hostem prostraverant. At illos novus
|
|
excipiebat adversarius fatigatos, nec vulnerati,
|
|
ut alias solent, acie poterant excedere, cum hos-
|
|
tis instaret a fronte, a tergo sui urgerent.
|
5
|
Alex-
|
7.1
|
ander non ducis magis quam militis munia
|
|
exequebatur, opimum decus caeso rege expe-
|
|
tens: quippe Dareus curru sublimis eminebat,
|
|
et suis ad se tuendum et hostibus ad incessen-
|
5
|
dum ingens incitamentum.
|
|
Ergo frater eius
|
8.1
|
Oxathres, cum Alexandrum instare ei cerneret,
|
|
equites, quibus praeerat, ante ipsum currum
|
|
regis obiecit. Armis et robore corporis multum
|
|
super ceteros eminens, animo vero et pietate in
|
5
|
paucissimis, illo utique proelio clarus, alios im-
|
|
provide instantes prostravit, alios in fugam
|
|
avertit.
|
|
At Macedones, <qui> circa regem erant,
|
9.1
|
mutua adhortatione firmati cum ipso in equi-
|
|
tum agmen inrumpunt. Tum vero similis rui-
|
|
nae strages erat. Circa currum Darei iacebant
|
|
nobilissimi duces ante oculos regis egregia morte
|
5
|
defuncti, omnes in ora proni, sicut dimicantes
|
|
procubuerant adverso corpore vulneribus ac-
|
|
ceptis.
|
|
Inter hos Atizyes et Rheomithres et
|
10.1
|
Sabaces, praetor Aegypti, magnorum exerci-
|
|
tuum praefecti, noscitabantur; circa eos cumu-
|
|
lata erat peditum equitumque obscurior turba.
|
|
Macedonum quoque non quidem multi, sed
|
5
|
promptissimi tamen caesi sunt; inter quos Alex-
|
|
andri dextrum femur leviter mucrone perstric-
|
|
tum est.
|
|
Iamque qui Dareum vehebant equi,
|
11.1
|
confossi hastis et dolore efferati, iugum quatere
|
|
et regem curru excutere coeperant, cum ille ve-
|
|
ritus, ne vivus veniret in hostium potestatem,
|
|
desilit et in equum, qui ad hoc ipsum sequeba-
|
5
|
tur, imponitur insignibus quoque imperii, ne
|
|
fugam proderent, indecore abiectis.
|
|
Tum vero
|
12.1
|
ceteri dissipantur metu et, qua cuique ad fugam
|
|
patebat via, erumpunt arma iacientes, quae
|
|
paulo ante ad tutelam corporum sumpserant:
|
|
adeo pavor etiam auxilia formidat.
|
5
|
Instabat
|
13.1
|
fugientibus eques a Parmenione emissus, et forte
|
|
in illud cornu omnes fuga abstulerat. At in
|
|
dextro Persae Thessalos equites vehementer ur-
|
|
gebant.
|
5
|
Iamque una ala ipso impetu procul-
|
14.1
|
cata erat, cum Thessali strenue circumactis equis
|
|
dilapsi rursus in proelium redeunt sparsosque et
|
|
incompositos victoriae fiducia barbaros ingenti
|
|
caede prosternunt.
|
5
|
Equi pariter equitesque
|
15.1
|
Persarum, serie laminarum graves, agmen ad id
|
|
genus <pugnae>, quod celeritate maxime constat,
|
|
aegre moliebantur: quippe in circumagendis
|
|
equis suis Thessali inulti occupaverant.
|
5
|
Hac tam prospera pugna nuntiata Alexan-
|
16.1
|
der, non ante ausus persequi barbaros, utrim-
|
|
que iam victor instare fugientibus coepit.
|
|
Haud amplius regem quam mille equites se-
|
17.1
|
quebantur, cum ingens multitudo hostium cede-
|
|
ret; sed quis aut in victoria aut in fuga copias
|
|
numerat? Agebantur ergo a tam paucis peco-
|
|
rum modo, et idem metus, qui cogebat fugere,
|
5
|
fugientes morabatur.
|
|
At Graeci, qui in Darei
|
18.1
|
partibus steterant, Amynta duce—praetor hic
|
|
Alexandri fuerat, tunc transfuga—abrupti a
|
|
ceteris haud sane fugientibus similes evaserant.
|
|
Barbari longe diversam fugam intenderunt:
|
19.1
|
alii, qua rectum iter in Persidem ducebat, qui-
|
|
dam circuitu rupes saltusque montium occultos
|
|
petivere, pauci castra Darei.
|
|
Sed iam illa quo-
|
20.1
|
que victor intraverat omni quidem opulentia
|
|
ditia. Ingens auri argentique pondus, non belli,
|
|
sed luxuriae apparatum, diripuerant milites,
|
|
cumque plus raperent, <quam capere possent,>
|
5
|
passim strata erant itinera vilioribus sarcinis,
|
|
quas in comparatione meliorum avaritia con-
|
|
tempserat.
|
|
Iamque ad feminas perventum
|
21.1
|
erat, quibus quo cariora ornamenta sunt, vio-
|
|
lentius detrahebantur. Ne corporibus quidem
|
|
vis ac libido parcebat.
|
|
Omni planctu tumultu-
|
22.1
|
que, prout cuique fortuna erat, castra repleve-
|
|
rant, nec ulla facies mali deerat, cum per omnes
|
|
ordines aetatesque victoris crudelitas ac licentia
|
|
vagaretur.
|
5
|
Tunc vero impotentis fortunae
|
23.1
|
species conspici potuit, cum ii, qui Dareo taber-
|
|
naculum exornaverant omni luxu et opulentia
|
|
instructum, eadem illa Alexandro, quasi veteri
|
|
domino, reservabant. Namque id solum intac-
|
5
|
tum omiserant milites, ita tradito more, ut vic-
|
|
torem victi regis tabernaculo exciperent.
|
|
Sed
|
24.1
|
omnium oculos animosque in semet averterant
|
|
captivae mater coniunxque Darei: illa non ma-
|
|
iestate solum sed etiam aetate venerabilis, haec
|
|
formae pulchritudine ne illa quidem sorte cor-
|
5
|
ruptae. Receperat in sinum filium nondum sex-
|
|
tum annum aetatis egressum, in spem tantae
|
|
fortunae, quantam pater eius paulo ante amise-
|
|
rat, genitum.
|
|
At in gremio anus aviae iacebant
|
25.1
|
adultae duae virgines, non suo tantum sed etiam
|
|
illius maerore confectae. Ingens circa eam nobi-
|
|
lium feminarum turba constiterat, laceratis cri-
|
|
nibus abscissaque veste pristini decoris imme-
|
5
|
mores, reginas dominasque veris quondam, tunc
|
|
alienis nominibus invocantes.
|
|
Illae suae cala-
|
26.1
|
mitatis oblitae, in utro cornu Dareus stetisset,
|
|
quae fortuna discriminis fuisset, requirebant:
|
|
negabant se captas, si viveret rex. Sed illum
|
|
equos subinde mutantem longius fuga abstule-
|
5
|
rat.
|
|
In acie autem caesa sunt Persarum peditum
|
27.1
|
C <milia>, decem equitum. At a parte Alexandri
|
|
[ad] quattuor et quingenti saucii fuere, ex pedi-
|
|
tibus XXX omnino et duo desiderati sunt, equi-
|
|
tum centum quinquaginta interfecti: tantulo
|
5
|
impendio ingens victoria stetit!
|
|