Rex avidius Dareum persequendo fa- 3.12.1.1
tigatus, postquam et nox adpetebat et conse-
quendi spes non erat, in castra paulo ante a suis
capta pervenit.
Invitari deinde amicos, quibus 2.1
maxime adsueverat, iussit—quippe summa
dumtaxat cutis in femine perstricta non prohi-
bebat interesse convivio—
cum repente e pro- 3.1
ximo tabernaculo lugubris clamor barbaro ulu-
latu planctuque permixtus epulantes conterruit.
Cohors quoque, quae excubabat ad tabernacu-
lum regis, verita ne maioris motus principium 5
esset, armare se coeperat.
Causa subiti pavoris 4.1
fuit, quod mater uxorque Darei cum captivis
nobilibus regem, quem interfectum esse crede-
bant, ingenti gemitu eiulatuque deflebant.
Unus namque e captivis spadonibus, qui forte 5.1
ante ipsarum tabernaculum steterat, amiculum,
quod Dareus, sicut paulo ante dictum est, ne
cultu proderetur abiecerat, in manibus eius, qui
repertum ferebat, agnovit ratusque interfecto 5
detractum esse falsum nuntium mortis eius attu-
lerat.
Hoc mulierum errore comperto Alexan- 6.1
der fortunae Darei et pietati earum inlacrimasse
fertur. Ac primo Mithrenem, qui Sardis tradi-
derat, peritum linguae Persicae, ire ad conso-
landas eas iusserat; 5
veritus deinde, ne proditor 7.1
captivarum iram doloremque renovaret, Leon-
natum ex purpuratis suis misit iussum indicare
falso lamentari eas vivum. Ille cum paucis ar-
migeris ad tabernaculum, in quo captivae erant, 5
pervenit missumque se a rege nuntiari iubet.
At 8.1
ii, qui in vestibulo erant, ut armatos conspe-
xere, rati actum esse de dominis in tabernacu-
lum currunt vociferantes adesse supremam ho-
ram missosque, qui occiderent captas. 5
Itaque, 9.1
ut quae nec prohibere possent nec admittere
auderent, nullo responso dato tacitae opperie-
bantur victoris arbitrium.
Leonnatus expec- 10.1
tato diu, qui se introduceret, postquam nemo
procedere audebat, relictis in vestibulo satelli-
tibus intrat in tabernaculum. Ea ipsa res tur-
baverat feminas, quod inrupisse non admissus 5
videbatur.
Itaque mater et coniunx provolu- 11.1
tae ad pedes orare coeperunt, ut, priusquam in-
terficerentur, Darei corpus ipsis patrio more
sepelire permitteret; functas supremo in regem
officio impigre esse morituras. 5
Leonnatus et 12.1
vivere Dareum et ipsas non incolumes modo sed
etiam apparatu pristinae fortunae reginas fore
<adfirmat>. Tum demum Darei mater adlevari se
passa est. 5
  Alexander postero die cum cura sepultis mi- 13.1
litibus, quorum corpora invenerat, Persarum
quoque nobilissimis eundem honorem haberi
iubet matrique Darei permittit, quos vellet pa-
trio more sepeliret. 5
Illa paucos arta propin- 14.1
quitate coniunctos pro habitu praesentis fortu-
nae humari iussit, apparatum funerum, quo
Persae suprema officia celebrarent, invidiosum
fore existimans, cum victores haud pretiose cre- 5
marentur.
Iamque iustis defunctorum corpo- 15.1
ribus solutis praemittit ad captivas, qui nun-
tiarent ipsum venire, inhibitaque comitantium
turba tabernaculum cum Hephaestione intrat.
Is longe omnium amicorum carissimus erat 16.1
regi, cum ipso pariter eductus, secretorum om-
nium arbiter; libertatis quoque in admonendo
eo non alius <maius> ius habebat, quod tamen ita
usurpabat, ut magis a rege permissum quam 5
vindicatum ab eo videretur. Et sicut aetate par
erat regi, ita corporis habitu praestabat.
Ergo 17.1
reginae illum esse regem ratae suo more venera-
tae sunt. Inde ex captivis spadonibus, quis Alex-
ander esset, monstrantibus Sisigambis advo-
luta est pedibus eius ignorationem numquam 5
antea visi regis excusans. Quam manu adlevans
rex "Non errasti," inquit "mater: nam et hic
Alexander est."
Equidem hac continentia ani- 18.1
mi si ad ultimum vitae perseverare potuisset,
feliciorem fuisse crederem, quam visus est esse,
cum Liberi Patris imitaretur triumphum usque
ab Hellesponto ad Oceanum omnes gentes vic- 5
toria emensus.
Sic vicisset profecto superbiam 19.1
atque iram, mala invicta; sic abstinuisset inter
epulas caedibus amicorum egregiosque bello
viros et tot gentium secum domitores indicta
causa veritus esset occidere. 5
Sed nondum for- 20.1
tuna se animo eius superfuderat: itaque orien-
tem tam moderate et prudenter tulit, ad ulti-
mum magnitudinem eius non cepit.
Tunc 21.1
quidem ita se gessit, ut omnes ante eum reges et
continentia et clementia vincerentur. Virgines
reginas excellentis formae tam sancte habuit,
quam si eodem quo ipse parente genitae forent; 5
coniugem eiusdem, quam nulla aetatis suae 22.1
pulchritudine corporis vicit, adeo ipse non vio-
lavit, ut summam adhibuerit curam, ne quis
captivo corpori inluderet.
Omnem cultum 23.1
reddi feminis iussit, nec quicquam ex pristinae
fortunae magnificentia captivis praeter fidu-
ciam defuit.
Itaque Sisigambis "Rex," inquit 24.1
"mereris, ut ea precemur tibi, quae Dareo nostro
quondam precatae sumus, et, ut video, <fide> dig-
nus es, qui tantum regem non felicitate solum
sed etiam aequitate superaveris. 5
Tu quidem 25.1
matrem me et reginam vocas, sed ego me tuam
famulam esse confiteor. Et praeteritae fortunae
fastigium capio et praesentis iugum pati pos-
sum: tua interest, quantum in nos licuerit, si id 5
potius clementia quam saevitia vis esse testa-
tum."
Rex bonum animum habere eas iussit. 26.1
Darei filium collo suo admovit, atque nihil ille
conspectu tum primum a se visi conterritus cer-
vicem eius manibus amplectitur. Motus ergo
rex constantia pueri Hephaestionem intuens 5
"Quam vellem," inquit "Dareus aliquid ex hac
indole hausisset!" Tum tabernaculo egressus.
  Tribus aris in ripa Pinari amnis Iovi atque 27.1
Herculi Minervaeque sacratis Syriam petit, Da-
mascum, ubi regis gaza erat, Parmenione prae-
misso.