Atque <ille>, cum praecessisse eo Darei 3.13.1.1
satrapam comperisset, veritus ne paucitas suo-
rum sperneretur, accersere maiorem manum sta-
tuit.
Sed forte in exploratores ab eo praemissos 2.1
incidit natione Mardus, qui ad Parmeniona per-
ductus litteras ad Alexandrum a praefecto Da-
masci missas tradit ei nec dubitare eum, quin
omnem regiam supellectilem cum pecunia tra- 5
deret, adiecit.
Parmenio adservari eo iusso lit- 3.1
teras aperit, in quis erat scriptum, ut mature
Alexander aliquem ex ducibus suis mitteret cum
manu exigua, <cui traderet, quae>cumque rex
penes ipsum reliquisset. Itaque Mardum datis 5
comitibus ad proditorem remittit.
Ille e mani- 4.1
bus custodientium lapsus Damascum ante lucem
intrat. Turbaverat ea res Parmenionis animum
insidias timentis, et ignotum iter sine duce non
audebat ingredi. Felicitati tamen regis sui con- 5
fisus agrestes, qui duces itineris essent, excipi
iussit; quibus celeriter repertis quarto die ad
urbem pervenit, iam metuente praefecto, ne sibi
fides habita non esset.
Igitur quasi parum mu- 5.1
nimentis oppidi fidens ante solis ortum pecu-
niam regiam—gazam Persae vocant—cum pre-
tiosissimis rerum efferri iubet fugam simulans,
re vera, ut praedam hosti offerret. 5
Multa milia 6.1
virorum feminarumque excedentem oppido se-
quebantur, omnibus miserabilis turba praeter
eum, cuius fidei commissa erat. Quippe quo
maior proditionis merces foret, obicere hosti 5
parabat gratiorem omni pecunia praedam: no-
biles viros, praetorum Darei coniuges liberos-
que, praeter hos Graecarum urbium legatos,
quos Dareus velut in arce tutissima in proditoris
reliquerat manibus. 10
Gangabas Persae vocant 7.1
humeris onera portantes: ii cum tolerare non
possent—quippe et procella subito nivem effu-
derat et humus rigebat gelu—tum adstrictas
vestes, quas cum pecunia portabant, auro et 5
purpura insignes induunt nullo prohibere auso,
cum fortuna regis etiam humillimis in ipsum
licentiam faceret.
Praebuere ergo Parmenioni 8.1
non spernendi agminis speciem. Qui intentiore
cura suos quasi ad iustum proelium paucis ad-
hortatus equis calcaria iubet subdere et acri
impetu in hostem evehi. 5
At illi oneribus, quae 9.1
subierant, omissis per metum capessunt fugam;
armati quoque, qui eos prosequebantur, eodem
metu arma iactare ac nota deverticula petere
coeperunt. 5
Praefectus, quasi et ipse conterri- 10.1
tus, simulans cuncta pavore compleverat. Iace-
bant totis campis opes regiae, illa pecunia sti-
pendio ingenti militum praeparata, ille cultus
tot nobilium virorum, tot inlustrium femina- 5
rum,
aurea vasa, aurei freni, tabernacula re- 11.1
gali magnificentia ornata, vehicula quoque a
suis destituta ingentis opulentiae plena: facies
etiam praedantibus tristis, si qua res avaritiam
moraretur. Quippe tot annorum incredibili et 5
fidem excedente fortuna cumulata tunc alia
stirpibus lacerata, alia in caenum demersa erue-
bantur: non sufficiebant praedantium manus
praedae.
Iamque etiam ad eos, qui primi fu- 12.1
gerant, ventum erat. Feminae pleraeque parvos
trahentes liberos ibant; inter quas tres fuere
virgines, Ochi, qui ante Dareum regnaverat,
filiae, olim quidem ex fastigio paterno rerum 5
mutatione detractae, sed tum sortem earum cru-
delius adgravante fortuna.
In eodem grege 13.1
uxor quoque eiusdem Ochi fuit Oxathrisque—
frater hic erat Darei—filia et coniunx Artabazi,
principis purpuratorum, filius<que> cui Ilioneo
fuit nomen. 5
Pharnabazi quoque, cui summum 14.1
imperium maritimae orae rex dederat, uxor cum
filio excepta est, Mentoris filiae tres ac nobilis-
simi ducis Memnonis coniunx et filius, vixque
ulla domus purpurati fuit tantae cladis <expers. 5
Item capti sunt> Lacedaemonii et Athenienses 15.1
societatis fide violata Persas secuti: Aristogiton
et Dropides et Iphicrates, inter Athenienses ge-
nere famaque longe clarissimi, Lacedaemonii
Pausippus et Onomastorides cum Monimo et 5
Callicratide, hi quoque domi nobiles.
Summa 16.1
pecuniae signatae fuit talentum II milia et ses-
centa, facti argenti pondus quingenta aequabat.
Praeterea XXX milia hominum cum VII mili-
bus iumentorum dorso onera portantium capta 5
sunt.
Ceterum tantae fortunae proditorem <di> 17.1
semper ultores celeriter debita poena persecuti
sunt. Namque unus e consciis eius, credo, regis
vicem etiam in illa sorte reveritus, interfecti
proditoris caput ad Dareum tulit, opportunum 5
solacium prodito: quippe et ultus inimicum erat
et nondum in omnium animis memoriam maies-
tatis suae exolevisse cernebat.