Dareus desperata pace, quam per lit- 4.6.1.1
teras legatosque impetrari posse crediderat, ad
reparandas vires bellumque impigre renovan-
dum intendit animum.
Duces ergo copiarum 2.1
Babyloniam convenire, Bessum quoque, Bac-
trianorum praetorem, quam maximo posset
exercitu coacto, descendere ad se iubet.
Sunt 3.1
autem Bactriani inter illas gentes promptissimi,
horridis ingeniis multumque a Persarum luxu
abhorrentibus: siti haud procul Scytharum bel-
licosissima gente et rapto vivere adsueta semper 5
in armis erant.
Sed Bessus suspecta perfidia 4.1
haud sane aequo animo in secundo se continens
gradu regem terrebat: nam cum regnum adfec-
taret, proditio, qua sola id adsequi poterat,
timebatur. 5
  Ceterum Alexander, quam regionem Dareus 5.1
petisset, omni cura vestigans tamen explorare
non poterat more quodam Persarum arcana
regum mira celantium fide:
non metus, non 6.1
spes elicit vocem, qua prodantur occulta. Vetus
disciplina regum silentium vitae periculo san-
xerat; lingua gravius castigatur quam ullum
probrum, nec magnam rem [magis] sustineri 5
posse credunt ab eo, cui tacere grave sit, quod
homini facillimum voluerit esse natura.
Ob 7.1
hanc causam Alexander omnium, quae apud
hostem gererentur, ignarus urbem Gazam obsi-
debat. Praeerat urbi Betis, eximiae in regem
suum fidei, modicoque praesidio muros ingentis 5
operis tuebatur.
Alexander aestimato locorum 8.1
situ agi cuniculos iussit facili ac levi humo ac-
ceptante occultum opus: quippe multam hare-
nam vicinum mare evomit, nec saxa cotesque,
quae interpellent specus, obstant. 5
Igitur ab ea 9.1
parte, quam oppidani conspicere non possent,
opus orsus, ut a sensu eius averteret, turres muris
admoveri iubet. Sed eadem humus movendis
inutilis turribus desidente sabulo agilitatem ro- 5
tarum morata [et] tabulata turrium perfrin-
gebat, multique vulnerabantur impune, cum
idem <in> recipiendis qui admovendis turribus
labor eos fatigaret.
Ergo receptui signo dato 10.1
postero die muros corona circumdari iussit. Or-
toque sole, priusquam admoveret exercitum,
opem deum exposcens sacrum patrio more fa-
ciebat. 5
Forte praetervolans corvus glebam, 11.1
quam unguibus ferebat, subito amisit; quae cum
regis capiti incidisset, resoluta defluxit, ipsa
autem avis in proxima turre consedit. Inlita
erat turris bitumine ac sulphure, in qua alis 5
haerentibus frustra se adlevare conatus a cir-
cumstantibus capitur.
Digna res visa, de qua 12.1
vates consuleret; et erat non intactae a super-
stitione mentis. Ergo Aristander, cui maxima
fides habebatur: urbis quidem excidium augu-
rio illo portendi, ceterum periculum esse ne rex 5
vulnus acciperet. Itaque monuit, ne quid eo die
inciperet.
Ille quamquam unam urbem sibi, 13.1
quominus securus Aegyptum intraret, obstare
aegre ferebat, tamen paruit vati signumque re-
ceptui dedit. Hinc animus crevit obsessis, egres-
sique porta recedentibus inferunt signa cunc- 5
tationem hostium suam fore occasionem rati.
Sed acrius quam constantius proelium inie- 14.1
runt: quippe ut Macedonum signa circumagi
videre, repente sistunt gradum. Iamque ad
regem proeliantium clamor pervenerat, cum
denuntiati periculi haud sane memor loricam 5
tamen, quam raro induebat, amicis orantibus
sumpsit et ad prima signa pervenit.
Quo con- 15.1
specto Arabs quidam, Darei miles, maius for-
tuna sua facinus ausus, gladium clipeo tegens
quasi transfuga genibus regis advolvitur. Ille
adsurgere supplicem recipique inter suos iussit. 5
At barbarus gladio strenue in dextram trans- 16.1
lato cervicem adpetit regis. Qui exigua cor-
poris declinatione evitato ictu in vanum manum
barbari lapsam amputat gladio, denuntiato in
illum diem periculo, ut arbitrabatur ipse, de- 5
functus.
Sed, ut opinor, inevitabile est fatum; 17.1
quippe dum inter primores promptius dimicat,
sagitta ictus est, quam per loricam adactam
stantem in humero medicus eius Philippus evel-
lit. 5
Plurimus deinde sanguis manare coepit 18.1
omnibus territis, quia non, quam alte penetras-
set telum, lorica obstante cognoverant. Ipse ne
oris quidem colore mutato supprimi sanguinem
et vulnus obligari iussit. 5
Diu ante ipsa signa 19.1
vel dissimulato vel victo dolore perstiterat, cum
suppressus paulo ante sanguis medicamento,
quo retentus erat, manare largius coepit, et vul-
nus, quod tepens adhuc dolorem non moverat, 5
frigente sanguine intumuit.
Linqui deinde ani- 20.1
mo et submitti genu coepit; quem proximi ex-
ceptum in castra receperunt. Et Betis interfec-
tum ratus urbem ovans victoria repetit.
At 21.1
Alexander nondum percurato vulnere aggerem,
quo moenium altitudinem aequaret, extruxit
pluribusque cuniculis muros subrui iussit.
Op- 22.1
pidani ad pristinum fastigium moenium novum
extruxere munimentum, sed ne id quidem tur-
res aggeri impositas poterat aequare: itaque
interiora quoque urbis infesta telis erant. 5
Ul- 23.1
tima pestis urbis fuit cuniculo subrutus murus,
per cuius ruinas hostis intravit. Ducebat ipse
rex antesignanos, et, dum incautius subit, saxo
crus eius adfligitur. 5
Innixus tamen telo non- 24.1
dum prioris vulneris obducta cicatrice inter pri-
mores dimicat, ira quoque accensus, quod duo
in obsidione urbis eius vulnera acceperat.
Be- 25.1
tim egregia edita pugna multisque vulneribus
confectum deseruerunt sui, nec tamen segnius
proelium capessebat lubricis armis suo pariter
atque hostium sanguine. 5
Sed cum undique 26.1
telis * * * quo adducto insolenti gaudio iuvenis
elatus, alias virtutis etiam in hoste mirator,
"Non, ut voluisti," inquit "morieris, sed, quic-
quid in captivum inveniri potest, passurum esse 5
te cogita."
Ille non interrito modo sed con- 27.1
tumaci quoque vultu intuens regem nullam ad
minas eius reddidit vocem.
Tum Alexander 28.1
"Videtisne obstinatum ad tacendum?" inquit,
"num genu posuit? num vocem supplicem mi-
sit? Vincam tamen silentium et, si nihil aliud,
certe gemitu interpellabo." 5
Ira deinde vertit 29.1
in rabiem iam tum peregrinos ritus nova sub-
eunte fortuna. Per talos enim spirantis lora
traiecta sunt, religatumque ad currum traxere
circa urbem equi, gloriante rege Achillen, a quo 5
genus ipse deduceret, imitatum se esse poena in
hoste capienda.
Cecidere Persarum Arabum- 30.1
que circa X milia, nec Macedonibus incruenta
victoria fuit. Obsidio certe non tam claritate
urbis nobilitata est quam geminato periculo
regis. Qui Aegyptum adire festinans Amyntan 5
cum X triremibus in Macedoniam ad inqui-
sitionem novorum militum misit.
Namque 31.1
etiam secundis atterebantur tamen copiae, de-
victarumque gentium militi minor quam do-
mestico fides habebatur.