His ita compositis in regionem, quae sa- 5.2.1.1
trapea Sittacene vocatur, pervenit: fertilis ter-
ra, copia rerum et omni commeatu abundans.
Itaque diutius ibi substitit ac, ne desides otio 2.1
demitterent animos, iudices dedit praemiaque
proposuit de virtute militari certantibus.
No- 3.1
vem, qui fortissimi iudicati essent, singulis mili-
tum milibus praefuturi erant—chiliarchas vo-
cabant—tunc primum in hunc numerum copiis
distributis: namque antea quingenariae cohor- 5
tes fuerant nec fortitudinis praemia cesserant.
Ingens militum turba convenerat egregio in- 4.1
terfutura certamini, testis eadem cuiusque fac-
torum et de iudicibus latura sententiam: quippe
verone an falso honos cuique haberetur, igno-
rari non poterat. 5
Primus omnium virtutis causa 5.1
donatus est Atarrhias senior, qui omissum apud
Halicarnason a iunioribus proelium unus maxi-
me accenderat, proximus ei Antigenes visus est,
tertium locum Philotas Augaeus obtinuit, quar- 5
tus Amyntae datus, post hos Antigonus et ab
eo Lyncestes Amyntas fuit, septimum locum
Theodotus, * * * ultimum obtinuit Hellanicus.
In disciplina quoque militaris rei a maioribus 6.1
<tradita> pleraque summa utilitate mutavit. Nam
cum ante equites in suam quisque gentem di-
scriberentur seorsus a ceteris, exempto nationum
discrimine praefectis non utique suarum gen- 5
tium, sed delectis attribuit.
Tuba, cum castra 7.1
movere vellet, signum dabat, cuius sonus ple-
rumque tumultuantium fremitu exoriente haud
satis exaudiebatur; ergo perticam, quae undique
conspici posset, supra praetorium statuit, ex qua 5
signum eminebat pariter omnibus conspicuum:
observabatur ignis noctu, fumus interdiu.
  Iamque Susa ei adituro Abulites, regionis 8.1
eius praefectus, sive Darei iussu, ut Alexan-
drum praeda retineret, sive sua sponte filium
obviam misit, traditurum se urbem promittens.
Benigne iuvenem excepit rex et eodem duce 9.1
ad Choaspin amnem pervenit, delicatam, ut
fama est, vehentem aquam. Hic Abulites cum
donis regalis opulentiae occurrit.
Dromades 10.1
cameli inter dona erant velocitatis eximiae,
XII elephanti a Dareo ex India acciti, iam non
terror, ut speraverant, Macedonum, sed auxi-
lium, opes victi ad victorem transferente for- 5
tuna.
Ut vero urbem intravit, incredibilem 11.1
ex thesauris summam pecuniae egessit: L milia
talentum argenti non signati forma, sed rudi
pondere.
Multi reges tantas opes longa aetate 12.1
cumulaverant liberis posterisque, ut arbitra-
bantur, quas una hora in externi regis manus
intulit.
Consedit deinde in regia sella multo 13.1
excelsiore quam pro habitu corporis. Itaque,
cum pedes summum gradum non contingerent,
unus ex regiis pueris mensam subdidit pedibus.
Et cum spadonem, qui Darei fuerat, ingemis- 14.1
centem conspexisset rex, causam maestitiae re-
quisivit. Ille indicat Dareum vesci in ea soli-
tum, seque sacram eius mensam ad ludibrium
reccidentem sine lacrimis conspicere non posse. 5
Subiit ergo regem verecundia violandi hos- 15.1
pitales deos, iamque subduci iubebat, cum Phi-
lotas: "Minime vero haec feceris, rex, sed omen
quoque accipe, mensam, ex qua libavit hostis
epulas, tuis pedibus esse subiectam." 5
  Rex Persidis finem aditurus Susa urbem 16.1
Archelao et praesidium III milium tradidit,
Xenophilo arcis cura mandata est mille Mace-
donum aetate gravibus praesidere arcis custo-
diae iussis, 5
thesaurorum Callicrati tutela per- 17.1
missa, satrapea regionis Susianae restituta Abu-
litae. Matrem quoque et liberos <regis> in eadem
urbe deponit.
Ac forte Macedonicas vestes 18.1
multamque purpuram dono ex Macedonia sibi
missam cum iis, quae confecerant, tradi Sisi-
gambi iubet—omni namque honore eam et filii
quoque pietate prosequebatur— 5
admonerique 19.1
iussit, ut, si cordi [quoque] vestis esset, confi-
cere eam neptes suas adsuefaceret; dono se, quae
docerent, dare. Ad hanc vocem lacrimae obor-
tae prodidere animum aspernantis id munus: 5
quippe non aliud magis in contumeliam Persa-
rum feminae accipiunt quam admovere lanae
manus.
Nuntiant, qui dona tulerant, tristem 20.1
esse Sisigambim, dignaque res et excusatione et
solacio visa. Ipse ergo pervenit ad eam et "Ma-
ter," inquit "hanc vestem, qua indutus sum,
sororum non donum solum sed etiam opus vi- 5
des: nostri decepere me mores.
Cave, obsecro, 21.1
in contumeliam acceperis ignorationem meam.
Quae tui moris esse cognovi, ut spero, abunde
servata sunt.
Scio apud vos filio in conspectu 22.1
matris nefas esse considere, nisi cum illa per-
misit: quotienscumque ad te veni, donec, ut
considerem, adnueres, restiti. Procumbens vene-
rari me saepe voluisti: inhibui. Dulcissimae ma- 5
tri Olympiadi nomen debitum tibi reddo."