At Bessus occidendi protinus regis im- 5.12.1.1
petum ceperat. Sed veritus, ne gratiam Alexan-
dri, nisi vivum eum tradidisset, inire non pos-
set, dilato in proximam noctem sceleris consilio
agere gratias incipit, quod perfidi hominis in- 5
sidias iam Alexandri opes spectantis prudenter
cauteque vitasset: donum eum hosti laturum
fuisse regis caput.
Nec mirari hominem mer- 2.1
cede conductum omnia habere venalia: sine pig-
nore, sine lare, terrarum orbis exulem, ancipi-
tem hostem ad nutum licentium circumferri.
Purganti deinde se deosque patrios testes fi- 3.1
dei suae invocanti Dareus vultu adsentiebatur,
haud dubius, quin vera deferrentur a Graecis;
sed eo rerum ventum erat, ut tam periculosum
esset non credere suis quam decipi. 5
XXX mi- 4.1
lia erant, quorum inclinata in scelus levitas
timebatur, IIII milia Patron habebat. Quibus
si credidisset salutem suam damnata popula-
rium fide, parricidio excusationem videbat of- 5
ferri. Itaque praeoptabat immerito quam iure
violari.
Besso tamen insidiarum consilium pur- 5.1
ganti respondit Alexandri sibi non minus iusti-
tiam quam virtutem esse perspectam. Falli eos,
qui proditionis ab eo praemium expectent: vio-
latae fidei neminem acriorem fore vindicem 5
ultoremque.
Iamque nox adpetebat, cum Per- 6.1
sae more solito armis positis ad necessaria ex
proximo vico ferenda discurrunt. At Bactriani,
ut imperatum a Besso erat, armati stabant.
In- 7.1
ter haec Dareus Artabazum acciri iubet, expo-
sitisque, quae Patron detulerat, haud dubitare
Artabazus, quin transeundum esset in castra
Graecorum: Persas quoque periculo vulgato 5
secuturos.
Destinatus sorti suae et iam nullius 8.1
salubris consilii patiens unicam in illa fortuna
opem Artabazum, ultimum illud visurus, am-
plectitur perfususque mutuis lacrimis inhaeren-
tem sibi avelli iubet; capite deinde velato, ne 5
inter gemitus digredientem velut a rogo intuere-
tur, in humum pronum corpus abiecit.
Tum 9.1
vero custodiae eius adsueti, quos regis salutem
vel periculis vitae tueri oportebat, dilapsi sunt,
tot armatis, quos iam adventare credebant,
haud rati se futuros pares. Ingens ergo in taber- 5
naculo solitudo erat paucis spadonibus, quia,
quo discederent, non habebant, circumstanti-
bus regem.
At ille remotis arbitris diu aliud 10.1
atque aliud consilium animo volutabat. Iamque
solitudinem, quam paulo ante pro solacio peti-
verat, perosus Bubacen vocari iubet.
Quem 11.1
intuens "Ite," inquit "consulite vobis ad ulti-
mum regi vestro, ut decebat, fide exhibita; ego
hic legem fati mei expecto. Forsitan mireris,
quod vitam non finiam: alieno scelere quam 5
meo mori malo."
Post hanc vocem spado 12.1
gemitu non tabernaculum modo sed etiam cas-
tra complevit. Inrupere deinde alii laceratisque
vestibus lugubri et barbaro ululatu regem de-
plorare coeperunt. 5
Persae ad illos clamore 13.1
perlato attoniti metu nec arma capere, ne in
Bactrianos inciderent, nec quiescere audebant,
ne impie deserere regem viderentur.
Varius ac 14.1
dissonus clamor sine duce ac sine imperio totis
castris referebatur. Besso et Nabarzani nuntia-
verant sui regem a semetipso interemptum esse:
planctus eos deceperat. 5
Itaque citatis equis 15.1
advolant sequentibus, quos ad ministerium sce-
leris delegerant, et cum tabernaculum intras-
sent, quia regem vivere spadones indicabant,
comprehendi vincirique iusserunt. 5
Rex curru 16.1
paulo ante vectus et deorum [auspiciis] a suis
honoribus cultus nulla externa ope admota cap-
tivus servorum suorum in sordidum vehiculum
[pellibus undique contectus] imponitur. 5
Pe- 17.1
cunia regis et supellex quasi belli iure diripitur,
onustique praeda per scelus ultimum parta fu-
gam intendunt.
Artabazus cum iis, qui im- 18.1
perio parebant, Graecisque militibus Parthie-
nen petebat omnia tutiora parricidarum con-
tuitu ratus.
Persae promissis Bessi onerati, 19.1
maxime quia nemo alius erat, quem sequeren-
tur, coniunxere se Bactrianis agmen eorum ter-
tio adsecuti die.
Ne tamen honos regi non 20.1
haberetur, aureis compedibus Dareum vinciunt,
nova ludibria subinde excogitante fortuna. Et
ne forte cultu regio posset agnosci, sordidis pel-
libus vehiculum intexerant; ignoti iumenta age- 5
bant. Ne percontantibus in agmine monstrari
posset, custodes procul sequebantur.