Summa militum alacritate iubentium, 6.4.1.1
quocumque vellet, duceret, oratio excepta est.
Nec rex moratus impetum tertioque per Par- 2.1
thienen die ad fines Hyrcaniae penetrat Cra-
tero relicto cum iis copiis, quibus praeerat, et
ea manu, quam Amyntas ducebat, additis DC
equitibus et totidem sagittariis, ut ab incursione 5
barbarorum Parthienen tueretur.
Erigyium im- 3.1
pedimenta modico praesidio dato campestri iti-
nere ducere iubet. Ipse cum phalange et equitatu
CL stadia emensus castra in valle, qua Hyrca-
niam adeunt, communit. Nemus praealtis den- 5
sisque arboribus umbrosum est pingue vallis
solum rigantibus aquis, quae ex petris immi-
nentibus manant.
Ex ipsis radicibus montium 4.1
Ziobetis amnis effunditur, qui tria fere stadia
in longitudinem universus fluit, deinde saxo,
quod alveolum interpellat, repercussus duo iti-
nera velut dispensatis aquis aperit. 5
Inde torrens 5.1
et saxorum, per quae incurrit, asperitate violen-
tior terram praeceps subit. Per CCC stadia con-
ditus labitur rursusque velut ex alio fonte con-
ceptus editur et novum alveum intendit priore 5
sui parte spatiosior—
quippe in latitudinem X 6.1
et trium stadiorum diffunditur—rursusque an-
gustioribus coercitus ripis iter cogit. Tandem in
alterum amnem cadit: Rhidagno nomen est.
In- 7.1
colae adfirmabant, quaecumque demissa essent
in cavernam, quae propior est fonti, rursus, ubi
aliud os amnis aperitur, existere. Itaque Alex-
ander duos <equos>, qua subeunt aquae terram, 5
praecipitari iubet, quorum corpora, ubi rursus
erumpit, expulsa videre, qui missi erant, ut ex-
ciperent.
  Quartum iam diem eodem loco quietem mi- 8.1
liti dederat, cum litteras Nabarzanis, qui Da-
reum cum Besso interceperat, accepit, quarum
sententia haec erat: se Dareo non fuisse inimi-
cum, immo etiam, quae credidisset utilia esse, 5
suasisse et, quia fidele consilium regi dedisset,
prope occisum ab eo.
Agitasse Dareum custo- 9.1
diam corporis sui contra ius fasque peregrino
militi tradere damnata popularium fide, quam
per ducentos et triginta annos inviolatam regi-
bus suis praestitissent. 5
Se in praecipiti et lu- 10.1
brico stantem consilium a praesenti necessitate
repetisse. Dareum quoque, cum occidisset Ba-
goan, hac excusatione satisfecisse popularibus,
quod insidiantem interemisset. 5
Nihil esse mi- 11.1
seris mortalibus spiritu carius: amore eius ad
ultima esse propulsum. Sed ea magis esse secu-
tum quam optasse.
In communi calamitate 12.1
suam quemque habere fortunam. Si venire se
iuberet, sine metu esse venturum. Non timere,
ne fidem datam tantus rex violaret: deos a deo
falli non solere. 5
Ceterum si, cui fidem daret, 13.1
videretur indignus, multa exilia patere fugien-
ti: patriam esse, ubicumque vir fortis sedem sibi
elegerit.
Nec dubitavit Alexander fidem, quo 14.1
Persae modo accipiebant, dare, inviolatum, si
venisset, fore.
  Quadrato tamen agmine et composito ibat
speculatores subinde praemittens, qui explora- 5
rent loca.
Levis armatura ducebat agmen, pha- 15.1
lanx eam sequebatur, post pedites erant impe-
dimenta. Et gens bellicosa et naturae situs dif-
ficilis aditu curam regis intenderat.
Namque 16.1
perpetua vallis iacet usque ad mare Caspium
patens. Duo terrae eius velut bracchia excur-
runt: media flexu modico sinum faciunt lunae
maxime similem, cum eminent cornua nondum 5
totum orbem sidere implente.
Cercetae et 17.1
Mossyni et Chalybes a laeva sunt et ab altera
parte Leucosyri et Amazonum campi; et illos,
qua vergit ad septentrionem, hos ad occasum
conversa prospectat. 5
Mare Caspium dulcius 18.1
ceteris ingentis magnitudinis serpentes alit; pis-
cium in eo longe diversi ab aliis colores. Quidam
Caspium, quidam Hyrcanium appellant; alii
sunt, qui Maeotiam paludem in id cadere putent 5
et argumentum adferant aquam, quod dulcior
sit quam cetera maria, infuso paludis humore
mitescere.
A septentrione ingens in litus mare 19.1
incumbit longeque agit fluctus et magna parte
exaestuans stagnat. Idem alio caeli statu recipit
in se fretum eodemque impetu, quo effusum est,
relabens terram naturae suae reddit. Et quidam 5
credidere non clausum mare esse, sed ex India
in Hyrcaniam cadere, cuius fastigium, ut supra
dictum est, perpetua valle submittitur.
  Hinc rex XX stadia processit semita pro- 20.1
pemodum invia, cui silva imminebat, torrentes-
que et eluvies iter morabantur. Nullo tamen
hoste obvio penetrat, tandemque ad cultiora
perventum est. 5
Praeter alios commeatus, quo- 21.1
rum tum copia regio abundabat, pomorum quo-
que ingens modus nascitur, et uberrimum gig-
nendis uvis solum est.
Frequens arbor faciem 22.1
quercus habet, cuius folia multo melle tingun-
tur, sed, nisi solis ortum incolae occupaverint,
vel modico tepore sucus extinguitur.
  XXX hinc stadia processerat, cum Phrata- 23.1
phernes ei occurrit seque et eos, qui post Darei
mortem profugerant, dedens; quibus benigne
exceptis ad oppidum Arvas pervenit. Hic ei
Craterus et Erigyius occurrunt. 5
Praefectum 24.1
Tapurorum gentis Phradatem adduxerant; hic
quoque in fidem receptus multis exemplo fuit
experiendi clementiam regis.
Satrapen deinde 25.1
Hyrcaniae dedit Manapin: exul hic regnante
Ocho ad Philippum pervenerat. Tapurorum
quoque gentem Phradati reddidit.