Biduum apud eum substitit rex. Tertio
|
9.2.1.1
|
die amnem superare decreverat, transitu diffi-
|
|
cilem non spatio solum aquarum, sed etiam
|
|
saxis impeditum.
|
|
Percontatus igitur Phegea,
|
2.1
|
quae noscenda erant, XI dierum ultra flumen
|
|
per vastas solitudines iter esse cognoscit,
|
|
exci-
|
3.1
|
pere deinde Gangen, maximum totius Indiae
|
|
fluminum, ulteriorem ripam colere gentes Gan-
|
|
garidas et Prasios eorumque regem esse Ag-
|
|
grammen, XX milibus equitum ducentisque
|
5
|
peditum obsidentem vias.
|
|
Ad hoc quadrigarum
|
4.1
|
II milia trahere et, praecipuum terrorem, ele-
|
|
phantos, quos III milium numerum explere di-
|
|
cebat.
|
|
Incredibilia regi omnia videbantur. Igi-
|
5.1
|
tur Porum—nam cum eo erat—percontatur, an
|
|
vera essent, quae dicerentur.
|
|
Ille vires quidem
|
6.1
|
gentis et regni haud falso iactari adfirmat; ce-
|
|
terum, qui regnaret, non modo ignobilem esse,
|
|
sed etiam ultimae sortis: quippe patrem eius,
|
|
tonsorem vix diurno quaestu propulsantem
|
5
|
famem, propter habitum haud indecorum cordi
|
|
fuisse reginae.
|
|
Ab ea in propiorem eius, qui
|
7.1
|
tum regnasset, amicitiae locum admotum inter-
|
|
fecto eo per insidias sub specie tutelae liberum
|
|
eius invasisse regnum necatisque pueris hunc,
|
|
qui nunc regnat, generasse, invisum vilemque
|
5
|
popularibus, magis paternae fortunae quam
|
|
suae memorem.
|
|
Adfirmatio Pori multiplicem
|
8.1
|
animo regis iniecerat curam. Hostem beluasque
|
|
spernebat, situm locorum et vim fluminum ex-
|
|
timescebat.
|
|
Relegatos in ultimum paene rerum
|
9.1
|
humanarum persequi terminum et eruere ar-
|
|
duum videbatur; rursus avaritia gloriae et in-
|
|
satiabilis cupido famae nihil invium, nihil re-
|
|
motum videri sinebat.
|
5
|
Et interdum dubitabat,
|
10.1
|
an Macedones tot emensi spatia terrarum, in
|
|
acie et in castris senes facti, per obiecta flumi-
|
|
na, per tot naturae obstantes difficultates secu-
|
|
turi essent: abundantes onustosque praeda ma-
|
5
|
gis parta frui velle quam adquirenda fatigari.
|
|
Non idem sibi et militibus animi esse: <se> totius
|
11.1
|
orbis imperium mente complexum adhuc in
|
|
operum suorum primordio stare, militem labore
|
|
defetigatum proximum quemque fructum fini-
|
|
to tandem periculo expetere.
|
5
|
Vicit ergo cupi-
|
12.1
|
do rationem, et ad contionem vocatis militibus
|
|
ad hunc maxime modum disseruit: "Non igno-
|
|
ro, milites, multa, quae terrere vos possent, ab
|
|
incolis Indiae per hos dies de industria esse
|
5
|
iactata.
|
|
Sed non est improvisa vobis mentien-
|
13.1
|
tium vanitas. Sic Ciliciae fauces, sic Mesopo-
|
|
tamiae campos, Tigrim et Euphraten, quorum
|
|
alterum vado transiimus, alterum ponte, terri-
|
|
biles fecerant Persae.
|
5
|
Numquam ad liqui-
|
14.1
|
dum fama perducitur: omnia illa tradente
|
|
maiora sunt vero. Nostra quoque gloria, cum
|
|
sit ex solido, plus tamen habet nominis quam
|
|
operis.
|
5
|
Modo quis beluas offerentes moenium
|
15.1
|
speciem, quis Hydaspem amnem, quis cetera
|
|
auditu maiora quam vero sustineri posse cre-
|
|
debat? Olim, hercules, fugissemus ex Asia, si
|
|
nos fabulae debellare potuissent.
|
5
|
Creditisne
|
16.1
|
elephantorum greges maiores esse quam usquam
|
|
armentorum sunt, cum et rarum sit animal nec
|
|
facile capiatur multoque difficilius mitigetur?
|
|
Atqui eadem vanitas copias peditum equi-
|
17.1
|
tumque numeravit. Nam flumen, quo latius
|
|
fusum est, hoc placidius stagnat: quippe an-
|
|
gustis ripis coercita et in angustiorem alveum
|
|
elisa torrentes aquas invehunt; contra spatio
|
5
|
alvei segnior cursus est.
|
|
Praeterea in ripa
|
18.1
|
omne periculum est, ubi adplicantes navigia
|
|
hostis expectat: ita, quantumcumque flumen
|
|
intervenit, idem futurum discrimen est eva-
|
|
dentium in terram.
|
5
|
Sed omnia ista vera esse
|
19.1
|
fingamus. Utrumne vos magnitudo beluarum
|
|
an multitudo hostium terret? Quod pertinet
|
|
ad elephantos, praesens habemus exemplum:
|
|
in suos vehementius quam in nos incucurre-
|
5
|
runt; tam vasta corpora securibus falcibusque
|
|
mutilata sunt.
|
|
Quid autem interest, totidem
|
20.1
|
sint, quot Porus habuit, an III milia, cum
|
|
uno aut altero vulneratis <constet> ceteros in
|
|
fugam declinari?
|
|
Dein paucos quoque [et]
|
21.1
|
incommode regunt; congregata vero tot milia
|
|
ipsa se elidunt, ubi nec stare nec fugere potue-
|
|
rint inhabiles vastorum corporum moles. Equi-
|
|
dem sic animalia ista contempsi, ut, cum habe-
|
5
|
rem ipse, non opposuerim, satis gnarus plus suis
|
|
quam hostibus periculi inferre.
|
|
At enim equi-
|
22.1
|
tum peditumque multitudo vos commovet!
|
|
Cum paucis enim pugnare soliti estis et nunc
|
|
primum inconditam sustinebitis turbam.
|
|
Tes-
|
23.1
|
tis adversus multitudinem invicti Macedonum
|
|
roboris Granicus amnis et Cilicia inundata
|
|
cruore Persarum et Arbela, cuius campi devic-
|
|
torum a nobis ossibus strati sunt.
|
5
|
Sero hostium
|
24.1
|
legiones numerare coepistis, postquam solitudi-
|
|
nem in Asia vincendo fecistis. Cum per Helles-
|
|
pontum navigaremus, de paucitate nostra co-
|
|
gitandum fuit: nunc nos Scythae sequuntur,
|
5
|
Bactriana auxilia praesto sunt, Dahae Sogdia-
|
|
nique inter nos militant.
|
|
Nec tamen illi tur-
|
25.1
|
bae confido: vestras manus intueor, vestram
|
|
virtutem rerum, quas gesturus sum, vadem
|
|
praedemque habeo. Quamdiu vobiscum in acie
|
|
stabo, nec mei nec hostium exercitus numero.
|
5
|
Vos modo animos mihi plenos alacritatis ac
|
|
fiduciae adhibete.
|
|
Non in limine operum la-
|
26.1
|
borumque nostrorum, sed in exitu stamus. Per-
|
|
venimus ad solis ortum et Oceanum; nisi obstat
|
|
ignavia, inde victores perdomito fine terrarum
|
|
revertemur in patriam. Nolite, quod pigri agri-
|
5
|
colae faciunt, maturos fructus per inertiam
|
|
amittere e manibus.
|
|
Maiora sunt periculis
|
27.1
|
praemia: dives eadem et imbellis est regio. Ita-
|
|
que non tam ad gloriam vos duco quam ad
|
|
praedam. Digni estis, qui opes, quas illud mare
|
|
litoribus invehit, referatis in patriam, digni, qui
|
5
|
nihil inexpertum, nihil metu omissum relinqua-
|
|
tis.
|
|
Per vos gloriamque vestram, qua huma-
|
28.1
|
num fastigium exceditis, perque et mea in vos
|
|
et in me vestra merita, quibus invicti conten-
|
|
dimus, oro quaesoque, ne humanarum rerum
|
|
terminos adeuntem alumnum commilitonem-
|
5
|
que vestrum, ne dicam regem, deseratis.
|
|
Ce-
|
29.1
|
tera vobis imperavi, hoc unum debiturus sum.
|
|
Et is vos rogo, qui nihil umquam vobis prae-
|
|
cepi, quin primus me periculis obtulerim, qui
|
|
saepe aciem clipeo meo texi. Ne infregeritis in
|
5
|
manibus meis palmam, qua Herculem Liberum-
|
|
que Patrem, si invidia afuerit, aequabo.
|
|
Date
|
30.1
|
hoc precibus meis et tandem obstinatum silen-
|
|
tium rumpite. Ubi est ille clamor, alacritatis
|
|
vestrae index? ubi ille meorum Macedonum
|
|
vultus? Non agnosco vos, milites, nec agnosci
|
5
|
videor a vobis. Surdas iamdudum aures pulso,
|
|
aversos animos et infractos excitare conor."
|
|
Cumque illi in terram demissis capitibus ta-
|
31.1
|
cere perseverarent, "Nescio quid" inquit "in
|
|
vos imprudens deliqui, quod me ne intueri qui-
|
|
dem vultis. In solitudine mihi videor esse.
|
|
Nemo respondet, nemo saltem negat.
|
5
|
Quos
|
32.1
|
adloquor? quid autem postulo? Vestram glo-
|
|
riam et magnitudinem vindicamus. Ubi sunt
|
|
illi, quorum certamen paulo ante vidi conten-
|
|
dentium, qui potissimum vulnerati regis corpus
|
5
|
exciperent? Desertus, destitutus sum, hostibus
|
|
deditus.
|
|
Sed solus quoque ire perseverabo.
|
33.1
|
Obicite me fluminibus et beluis et illis gentibus,
|
|
quarum nomina horretis. Inveniam qui deser-
|
|
tum a vobis sequantur: Scythae Bactrianique
|
|
erunt mecum, hostes paulo ante, nunc milites
|
5
|
nostri.
|
|
Mori praestat quam precario impera-
|
34.1
|
torem esse. Ite reduces domos! ite deserto rege
|
|
ovantes! Ego hic a vobis desperatae victoriae
|
|
aut honestae morti locum inveniam."
|
|