Biduum apud eum substitit rex. Tertio 9.2.1.1
die amnem superare decreverat, transitu diffi-
cilem non spatio solum aquarum, sed etiam
saxis impeditum.
Percontatus igitur Phegea, 2.1
quae noscenda erant, XI dierum ultra flumen
per vastas solitudines iter esse cognoscit,
exci- 3.1
pere deinde Gangen, maximum totius Indiae
fluminum, ulteriorem ripam colere gentes Gan-
garidas et Prasios eorumque regem esse Ag-
grammen, XX milibus equitum ducentisque 5
peditum obsidentem vias.
Ad hoc quadrigarum 4.1
II milia trahere et, praecipuum terrorem, ele-
phantos, quos III milium numerum explere di-
cebat.
Incredibilia regi omnia videbantur. Igi- 5.1
tur Porum—nam cum eo erat—percontatur, an
vera essent, quae dicerentur.
Ille vires quidem 6.1
gentis et regni haud falso iactari adfirmat; ce-
terum, qui regnaret, non modo ignobilem esse,
sed etiam ultimae sortis: quippe patrem eius,
tonsorem vix diurno quaestu propulsantem 5
famem, propter habitum haud indecorum cordi
fuisse reginae.
Ab ea in propiorem eius, qui 7.1
tum regnasset, amicitiae locum admotum inter-
fecto eo per insidias sub specie tutelae liberum
eius invasisse regnum necatisque pueris hunc,
qui nunc regnat, generasse, invisum vilemque 5
popularibus, magis paternae fortunae quam
suae memorem.
Adfirmatio Pori multiplicem 8.1
animo regis iniecerat curam. Hostem beluasque
spernebat, situm locorum et vim fluminum ex-
timescebat.
Relegatos in ultimum paene rerum 9.1
humanarum persequi terminum et eruere ar-
duum videbatur; rursus avaritia gloriae et in-
satiabilis cupido famae nihil invium, nihil re-
motum videri sinebat. 5
Et interdum dubitabat, 10.1
an Macedones tot emensi spatia terrarum, in
acie et in castris senes facti, per obiecta flumi-
na, per tot naturae obstantes difficultates secu-
turi essent: abundantes onustosque praeda ma- 5
gis parta frui velle quam adquirenda fatigari.
Non idem sibi et militibus animi esse: <se> totius 11.1
orbis imperium mente complexum adhuc in
operum suorum primordio stare, militem labore
defetigatum proximum quemque fructum fini-
to tandem periculo expetere. 5
Vicit ergo cupi- 12.1
do rationem, et ad contionem vocatis militibus
ad hunc maxime modum disseruit: "Non igno-
ro, milites, multa, quae terrere vos possent, ab
incolis Indiae per hos dies de industria esse 5
iactata.
Sed non est improvisa vobis mentien- 13.1
tium vanitas. Sic Ciliciae fauces, sic Mesopo-
tamiae campos, Tigrim et Euphraten, quorum
alterum vado transiimus, alterum ponte, terri-
biles fecerant Persae. 5
Numquam ad liqui- 14.1
dum fama perducitur: omnia illa tradente
maiora sunt vero. Nostra quoque gloria, cum
sit ex solido, plus tamen habet nominis quam
operis. 5
Modo quis beluas offerentes moenium 15.1
speciem, quis Hydaspem amnem, quis cetera
auditu maiora quam vero sustineri posse cre-
debat? Olim, hercules, fugissemus ex Asia, si
nos fabulae debellare potuissent. 5
Creditisne 16.1
elephantorum greges maiores esse quam usquam
armentorum sunt, cum et rarum sit animal nec
facile capiatur multoque difficilius mitigetur?
Atqui eadem vanitas copias peditum equi- 17.1
tumque numeravit. Nam flumen, quo latius
fusum est, hoc placidius stagnat: quippe an-
gustis ripis coercita et in angustiorem alveum
elisa torrentes aquas invehunt; contra spatio 5
alvei segnior cursus est.
Praeterea in ripa 18.1
omne periculum est, ubi adplicantes navigia
hostis expectat: ita, quantumcumque flumen
intervenit, idem futurum discrimen est eva-
dentium in terram. 5
Sed omnia ista vera esse 19.1
fingamus. Utrumne vos magnitudo beluarum
an multitudo hostium terret? Quod pertinet
ad elephantos, praesens habemus exemplum:
in suos vehementius quam in nos incucurre- 5
runt; tam vasta corpora securibus falcibusque
mutilata sunt.
Quid autem interest, totidem 20.1
sint, quot Porus habuit, an III milia, cum
uno aut altero vulneratis <constet> ceteros in
fugam declinari?
Dein paucos quoque [et] 21.1
incommode regunt; congregata vero tot milia
ipsa se elidunt, ubi nec stare nec fugere potue-
rint inhabiles vastorum corporum moles. Equi-
dem sic animalia ista contempsi, ut, cum habe- 5
rem ipse, non opposuerim, satis gnarus plus suis
quam hostibus periculi inferre.
At enim equi- 22.1
tum peditumque multitudo vos commovet!
Cum paucis enim pugnare soliti estis et nunc
primum inconditam sustinebitis turbam.
Tes- 23.1
tis adversus multitudinem invicti Macedonum
roboris Granicus amnis et Cilicia inundata
cruore Persarum et Arbela, cuius campi devic-
torum a nobis ossibus strati sunt. 5
Sero hostium 24.1
legiones numerare coepistis, postquam solitudi-
nem in Asia vincendo fecistis. Cum per Helles-
pontum navigaremus, de paucitate nostra co-
gitandum fuit: nunc nos Scythae sequuntur, 5
Bactriana auxilia praesto sunt, Dahae Sogdia-
nique inter nos militant.
Nec tamen illi tur- 25.1
bae confido: vestras manus intueor, vestram
virtutem rerum, quas gesturus sum, vadem
praedemque habeo. Quamdiu vobiscum in acie
stabo, nec mei nec hostium exercitus numero. 5
Vos modo animos mihi plenos alacritatis ac
fiduciae adhibete.
Non in limine operum la- 26.1
borumque nostrorum, sed in exitu stamus. Per-
venimus ad solis ortum et Oceanum; nisi obstat
ignavia, inde victores perdomito fine terrarum
revertemur in patriam. Nolite, quod pigri agri- 5
colae faciunt, maturos fructus per inertiam
amittere e manibus.
Maiora sunt periculis 27.1
praemia: dives eadem et imbellis est regio. Ita-
que non tam ad gloriam vos duco quam ad
praedam. Digni estis, qui opes, quas illud mare
litoribus invehit, referatis in patriam, digni, qui 5
nihil inexpertum, nihil metu omissum relinqua-
tis.
Per vos gloriamque vestram, qua huma- 28.1
num fastigium exceditis, perque et mea in vos
et in me vestra merita, quibus invicti conten-
dimus, oro quaesoque, ne humanarum rerum
terminos adeuntem alumnum commilitonem- 5
que vestrum, ne dicam regem, deseratis.
Ce- 29.1
tera vobis imperavi, hoc unum debiturus sum.
Et is vos rogo, qui nihil umquam vobis prae-
cepi, quin primus me periculis obtulerim, qui
saepe aciem clipeo meo texi. Ne infregeritis in 5
manibus meis palmam, qua Herculem Liberum-
que Patrem, si invidia afuerit, aequabo.
Date 30.1
hoc precibus meis et tandem obstinatum silen-
tium rumpite. Ubi est ille clamor, alacritatis
vestrae index? ubi ille meorum Macedonum
vultus? Non agnosco vos, milites, nec agnosci 5
videor a vobis. Surdas iamdudum aures pulso,
aversos animos et infractos excitare conor."
Cumque illi in terram demissis capitibus ta- 31.1
cere perseverarent, "Nescio quid" inquit "in
vos imprudens deliqui, quod me ne intueri qui-
dem vultis. In solitudine mihi videor esse.
Nemo respondet, nemo saltem negat. 5
Quos 32.1
adloquor? quid autem postulo? Vestram glo-
riam et magnitudinem vindicamus. Ubi sunt
illi, quorum certamen paulo ante vidi conten-
dentium, qui potissimum vulnerati regis corpus 5
exciperent? Desertus, destitutus sum, hostibus
deditus.
Sed solus quoque ire perseverabo. 33.1
Obicite me fluminibus et beluis et illis gentibus,
quarum nomina horretis. Inveniam qui deser-
tum a vobis sequantur: Scythae Bactrianique
erunt mecum, hostes paulo ante, nunc milites 5
nostri.
Mori praestat quam precario impera- 34.1
torem esse. Ite reduces domos! ite deserto rege
ovantes! Ego hic a vobis desperatae victoriae
aut honestae morti locum inveniam."