Igitur XXX navibus Sunium transmit- 10.2.1.1
tunt—promunturium est Atticae terrae—unde
portum urbis petere decreverant.
His cognitis 2.1
rex Harpalo Atheniensibusque iuxta infestus
classem parari iubet Athenas protinus petitu-
rus.
Quod consilium clam agitanti litterae red- 3.1
duntur: Harpalum intrasse quidem Athenas,
pecunia conciliasse sibi principum animos; mox
concilio plebis habito iussum urbe excedere ad
Graecos milites pervenisse, quibus in Cretam 5
traiectis a<mico> quodam auctore interemptum
per insidias.
His laetus in Europam traiciendi 4.1
consilium omisit, sed exules praeter eos, qui
civili sanguine aspersi erant, recipi ab omnibus
Graecorum civitatibus, quis pulsi erant, iussit.
Et Graeci haud ausi imperium aspernari, 5.1
quamquam solvendarum legum id principium
esse censebant, bona quoque, quae extarent,
restituere damnatis.
Soli Athenienses, non suae 6.1
modo sed etiam publicae vindices <libertatis>, col-
luvionem ordinum hominumque aegre ferebant
non regio imperio, sed legibus moribusque
patriis regi adsueti. 5
Prohibuere igitur exules 7.1
finibus omnia potius toleraturi, quam purga-
menta quondam urbis suae, tunc etiam exilii,
admitterent.
  Alexander senioribus militum in patriam re- 8.1
missis XIII milia peditum et II milia equitum,
quae in Asia retineret, eligi iussit existimans
modico exercitu continere posse Asiam, quia
pluribus locis praesidia disposuisset nuperque 5
conditas urbes colonis replesset res novare cu-
pi<entes coerc>entibus.
Ceterum priusquam ex- 9.1
cerneret, quos erat retenturus, edixit, ut omnes
milites aes alienum profiterentur. Grave pleris-
que esse compererat et, quamquam ipsorum luxu
contractum erat, dissolvere tamen ipse decreve- 5
rat.
Illi temptari ipsos rati, quo facilius ab in- 10.1
tegris sumptuosos discerneret, prolatando ali-
quantum extraxerant temporis. Et rex satis
gnarus professioni aeris pudorem, non contu-
maciam obstare, mensas totis castris poni iussit 5
et X milia talentum proferri.
Tum demum 11.1
<cum> fide facta professio est. Nec amplius ex
tanta pecunia quam C et XXX talenta super-
fuere. Adeo ille exercitus tot divitissimarum
gentium victor plus tamen victoriae quam prae- 5
dae deportavit ex Asia.
Ceterum ut cognitum 12.1
est alios remitti domos, alios retineri, perpe-
tuam eum regni sedem in Asia habiturum rati
vaecordes et disciplinae militaris immemores
seditiosis vocibus castra complent regemque fe- 5
rocius quam alias adorti omnes simul missionem
postulare coeperunt deformia ora cicatricibus
canitiemque capitum ostentantes.
Nec aut 13.1
praefectorum castigatione aut verecundia regis
deterriti tumultuoso clamore et militari violen-
tia volentem loqui inhibebant palam professi
nusquam inde nisi in patriam vestigium esse 5
moturos.
Tandem silentio facto, magis quia 14.1
motum esse credebant quam quia ipsi moveri
poterant, quidnam acturus esset, expectabant.
Ille "Quid haec" inquit "repens consterna- 15.1
tio et tam procax atque effusa licentia denun-
tiat? Eloqui metuo. Palam certe rupistis impe-
rium, et precario rex sum, cui non adloquendi,
non noscendi monendique aut intuendi vos ius 5
reliquistis.
Equidem cum alios dimittere in 16.1
patriam, alios mecum paulo post deportare sta-
tuerim, tam illos adclamantes video, qui abituri
sunt, quam hos, cum quibus praemissos subse-
qui statui. 5
Quid hoc est rei? dispari in causa 17.1
idem omnium clamor est. Pervelim scire, utrum
qui discedunt an qui retinentur de me queran-
tur."
Crederes uno ore omnes sustulisse cla- 18.1
morem: ita pariter ex tota contione responsum
est omnes queri.
Tum ille "Non, hercule," 19.1
inquit "potest fieri, ut adducar querendi simul
omnibus hanc causam esse, quam ostenditis, in
qua maior pars exercitus non est, utpote cum
plures dimiserim quam retenturus sum. 5
Sub- 20.1
est nimirum altius malum, quod omnes avertit
a me. Quando enim regem universus deseruit
exercitus? Ne servi quidem uno grege profu-
giunt dominos, sed est quidam in illis pudor a 5
ceteris destitutos relinquendi.
Verum ego tam 21.1
furiosae consternationis oblitus remedia insana-
bilibus conor adhibere. Omnem, hercule, spem,
quam ex vobis conceperam, damno nec ut cum
militibus meis—iam enim esse desistis—sed ut 5
cum ingratissimis operis agere decrevi.
Secun- 22.1
dis rebus, quae circumfluunt vos, insanire coe-
pistis obliti status eius, quem beneficio exuistis
meo, digni, hercule, qui in eodem consenescatis,
quoniam facilius est vobis adversam quam se- 5
cundam regere fortunam.
En tandem, Illyrio- 23.1
rum paulo ante et Persarum tributariis Asia et
tot gentium spolia fastidio sunt! Modo sub Phi-
lippo seminudis amicula ex purpura sordent,
aurum et argentum oculi ferre non possunt: 5
lignea enim vasa desiderant et ex cratibus scuta
rubiginemque gladiorum.
Hoc cultu nitentes 24.1
vos accepi et D talenta aeris alieni, cum omnis
regia supellex haud amplius quam LX talenta
<esset, tant>orum mox operum fundamenta: qui-
bus tamen—absit invidia—imperium maximae 5
terrarum partis imposui.
Asiaene pertaesum 25.1
est, quae vos gloria rerum gestarum dis pares
fecit? In Europam ire properatis rege deserto,
cum pluribus vestrum defuturum viaticum fue-
rit, ni aes alienum luissem, nempe in Asiatica 5
praeda.
Nec pudet profundo ventre devicta- 26.1
rum gentium spolia circumferentes reverti velle
ad liberos coniugesque, quibus pauci praemia
victoriae potestis ostendere: nam ceterorum,
dum etiam spei vestrae obviam istis, arma quo- 5
que pignori sunt.
Bonis vero militibus caritu- 27.1
rus sum, paelicum suarum concubinis, quibus
hoc solum ex tantis opibus superest, in quod
impenditur! Proinde fugientibus me pateant li-
mites: facessite hinc ocius, ego cum Persis ab- 5
euntium terga tutabor. Neminem teneo: libe-
rate oculos meos, ingratissimi cives!
Laeti vos 28.1
excipient parentes liberique sine vestro rege red-
euntes; obviam ibunt desertoribus transfugis-
que!
Triumphabo, mehercule, de fuga vestra 29.1
et, ubicumque ero, expetam poenas hos, cum
quibus me relinquitis, colendo praeferendoque
vobis. Iam autem scietis, et quantum sine rege
valeat exercitus et quid opis in me uno sit." 5
Desiluit deinde frendens de tribunali et in me- 30.1
dium armatorum agmen se immisit, notatos
quoque, qui ferocissime oblocuti erant, singulos
manu corripit nec ausos repugnare XIII adser-
vandos custodibus corporis tradidit. 5