Sic igitur orientibus duodecim signis, 4.13.1.1
reliqua corpora occidere et exoriri uidentur. Sed ut
ante diximus, nunc protinus de solis cursu dicemus.
  Necesse est enim solem aut ipsum per se 2.1
moueri, aut cum mundo uerti uno loco manentem.
Quod si maneret, necesse erat eodem loco occidere et
exoriri a quo pridie fuerat exortus, quemadmodum
signa eodem loco semper oriuntur et occidunt. Prae- 5
terea si ita esset, necesse erat dies et noctes omnes
aequales esse, ut quam longus hodiernus dies fuerit,
tam longus semper sit futurus, item nox simili ra-
tione semper aequalis permaneat. Quod quoniam non
est, illud quoque necesse est, cum uideamus esse dies 10
inaequales, et solem alio loco hodie occasurum, et
alio heri occidisse. Si igitur aliis locis occidit et oritur,
necesse est eum moueri, non stare.
  Solem autem contra mundi motum currere, sic 3.1
possumus intellegere. Euenit enim ut duabus in cau-
sis sidera non possimus uidere. Quarum una est, cum
abierint infra terram; nostrum quoque effugere cons-
pectum, ita ut inferiori hemisphaerio ostendi <dicun>- 5
tur. Altera autem est ratio quod propter fulgorem
solis et uim maximam luminis sidera obscurentur,
siue quod stellis obsistit, ne candor earum ad nostros
perueniat adspectus; siue sui magnitudine luminis
officit oculis nostris, ne praeter eius ignem aliam rem 10
superiorem perspiciamus: quod magis ueri simile
uidetur. Neque enim solis ignem eiusmodi uidemus,
cuiusmodi reliquos ignes intellegimus, sed ita lumen
auertit nostrum, ut ipse quoque nobis non igneus,
sed albus uideatur esse. 15
  Praeterea in unaquaque nocte undecim signa 4.1
necesse est apparere, ideo quod uno signo sol ipse
nixus iter conficere uidetur, cuius figuram corporis
ipse suo lumine obscurat; cum eo enim signo et occi-
dere et exoriri uidetur. Nonnulli dicunt nos duode- 5
cim signa dumtaxat hac ratione perspicere posse, si
in eius signi prima nouissimaue parte consistat. Ha-
bent enim duodecim signa partes eiusdemmodi, ut
unumquodque eorum in longitudine habeat partes
triginta, in latitudine autem partes duodecim. Itaque 10
euenit ut in longitudine signorum annus, in latitudine
autem [singuli] dies sit. In prima parte signi nihilo-
minus nos reliquum corpus eius signi uidere posse
nonnulli dicunt, ut simili ratione et si fuerit in ex-
trema parte signi: quod fieri non potest. Nam cum 15
sol sit in qualibet parte signi et exoriatur, ita mag-
num uidetur habere fulgorem, ut omnia sidera obs-
curet. Illud tamen potest euenire, ut cum sol sit in
prima parte signi et occidat, reliquum corpus eius
signi appareat. Sed certius et uerius est undecim 20
signa quam duodecim apparere posse.
  Praeterea quaeritur quare sol, contra mundi 5.1
inclinationem currens, uideatur cum ipsa sua sphaera
occidere et uerti. Nam si sol contra siderum occasum
non curreret, de Ariete ad Pisces, non ad Taurum
transiret. Exoriri etenim ante Pisces quam Aries et 5
occidere perspiciuntur; et ita mundus uerti uidetur ut
prius Pisces quam Aries occidant. Igitur diebus tri-
ginta sol in Ariete currens et eius corpus obscurans,
sic dumtaxat apparet sol, ut ex eo loco, quo Aries
ante, exoriri uideatur et post dies triginta sol uidea- 10
tur ab eodem loco surgere, ex quo loco Taurus ante
oriri uidebatur. Igitur apparet solem ab Ariete ad
Taurum transire. Quod si ita est, necesse est eum
contra mundi inclinationem currere.
  Quare autem euenit, ut ante diximus, quod 6.1
uidetur cum mundo sol uerti, eius similis haec est
causa. Vt si quis in nauiculae rostro sedens, hinc
quaerat ad puppim transire, et nihilominus ipsa
nauis iter suum conficiat, ille quidem uidebitur contra 5
nauiculae cursum ire, sed tamen eodem peruenit quo
nauis. Hoc autem sic etiam facilius intellegetur, si
nauem diuiseris in partes trecentas sexaginta, quem-
admodum sol diebus trecentis sexaginta simul mun-
dum transigit. Eodem modo, ut ante diximus, si 10
nauis sit diuisa et in una parte de trecentis sexaginta
constituatur quilibet eorum (nauis autem habet unius
diei cursum), ille quidem contra nauem ire, sed cum
ea ad locum definitum peruenire intellegetur. Non
enim extra nauem est, qui a rostro ad puppim tran- 15
sit, sed ipsa naui continetur. Item sol cum per ipsum
mundum iter conficiat et eo contineatur, uidetur
contra mundum ire, sed cum eo peruenit ad occasum.
Cum enim mundus trecenties et sexagies se conuer-
terit, tunc sol iter annuum conficit. 20