aduersus haec imperator Romanus in hanc fere senten- 30.31.1.1
tiam respondit: 'non me fallebat, Hannibal, aduentus tui
spe Carthaginienses et praesentem indutiarum fidem et
spem pacis turbasse; neque tu id sane dissimulas qui de 2.1
condicionibus superioribus pacis omnia subtrahas praeter
ea quae iam pridem in nostra potestate sunt. ceterum ut 3.1
tibi curae est sentire ciues tuos quanto per te onere leuentur,
sic mihi laborandum est ne quae tum pepigerunt hodie
subtracta ex condicionibus pacis praemia perfidiae habeant.
indigni quibus eadem pateat condicio, etiam ut prosit uobis 4.1
fraus petitis. neque patres nostri priores de Sicilia neque
nos de Hispania fecimus bellum; et tunc Mamertinorum
sociorum periculum et nunc Sagunti excidium nobis pia ac
iusta induerunt arma. uos lacessisse et tu ipse fateris et 5.1
di testes sunt qui et illius belli exitum secundum ius fasque
dederunt et huius dant et dabunt.
'quod ad me attinet, et humanae infirmitatis memini et 6.1
uim fortunae reputo et omnia quaecumque agimus subiecta
esse mille casibus scio; ceterum quemadmodum superbe et 7.1
uiolenter me faterer facere si priusquam in Africam traiecis-
sem te tua uoluntate cedentem Italia et imposito in naues
exercitu ipsum uenientem ad pacem petendam aspernarer,
sic nunc cum prope manu conserta restitantem ac tergiuer- 8.1
santem in Africam attraxerim nulla sum tibi uerecundia
obstrictus. proinde si quid ad ea in quae tum pax conuen- 9.1
tura uidebatur, quasi multa nauium cum commeatu per
indutias expugnatarum legatorumque uiolatorum, adicitur,
est quod referam ad consilium: sin illa quoque grauia
uidentur, bellum parate quoniam pacem pati non potuistis.' 5
ita infecta pace ex conloquio ad suos cum se recepissent, 10.1
frustra uerba temptata renuntiant: armis decernendum esse
habendamque eam fortunam quam di dedissent.