| non confertas autem cohortes | 30.33.1.1 |
| ante sua quamque signa instruebat sed manipulos aliquantum | |
| inter se distantes ut esset spatium qua elephanti hostium | |
| acti nihil ordines turbarent. Laelium, cuius ante legati, eo | 2.1 |
| anno quaestoris extra sortem ex senatus consulto opera | |
| utebatur, cum Italico equitatu ab sinistro cornu, Masinissam | |
| Numidasque ab dextro opposuit. uias patentes inter mani- | 3.1 |
| pulos antesignanorum uelitibus—ea tunc leuis armatura | |
| erat—compleuit, dato praecepto ut ad impetum elephanto- | |
| rum aut post directos refugerent ordines aut in dextram | |
| laeuamque discursu applicantes se antesignanis uiam qua | 5 |
| inruerent in ancipitia tela beluis darent. | |
| Hannibal ad terrorem primos elephantos—octoginta | 4.1 |
| autem erant, quot nulla unquam in acie ante habuerat— | |
| instruxit, deinde auxilia Ligurum Gallorumque, Baliaribus | 5.1 |
| Maurisque admixtis: in secunda acie Carthaginienses Afros- | |
| que et Macedonum legionem: modico deinde interuallo | 6.1 |
| relicto subsidiariam aciem Italicorum militum—Bruttii | |
| plerique erant, ui ac necessitate plures quam sua uoluntate | |
| decedentem ex Italia secuti—instruxit. equitatum et ipse | 7.1 |
| circumdedit cornibus; dextrum Carthaginienses, sinistrum | |
| Numidae tenuerunt. uaria adhortatio erat in exercitu inter | 8.1 |
| tot homines quibus non lingua, non mos, non lex, non | |
| arma, non uestitus habitusque, non causa militandi eadem | |
| esset. auxiliaribus et praesens et multiplicata ex praeda | 9.1 |
| merces ostentatur: Galli proprio atque insito in Romanos | |
| odio accenduntur: Liguribus campi uberes Italiae deductis | |
| ex asperrimis montibus in spem uictoriae ostentantur: | |
| Mauros Numidasque Masinissae impotenti futuro dominatu | 10.1 |
| terret: aliis aliae spes ac metus iactantur. Carthaginiensi- | 11.1 |
| bus moenia patriae, di penates, sepulcra maiorum, liberi | |
| cum parentibus coniugesque pauidae, aut excidium seruiti- | |
| umque aut imperium orbis terrarum, nihil aut in metum aut | |
| in spem medium, ostentatur. | 5 |
| cum maxime haec imperator apud Carthaginienses, duces | 12.1 |
| suarum gentium inter populares, pleraque per interpretes | |
| inter immixtos alienigenis agerent, tubae cornuaque ab | |
| Romanis cecinerunt, tantusque clamor ortus ut elephanti in | 13.1 |
| suos, sinistrum maxime cornu, uerterentur, Mauros ac | |
| Numidas. addidit facile Masinissa perculsis terrorem | |
| nudauitque ab ea parte aciem equestri auxilio. paucae | 14.1 |
| tamen bestiarum intrepidae in hostem actae inter uelitum | |
| ordines cum multis suis uolneribus ingentem stragem ede- | |
| bant. resilientes enim ad manipulos uelites cum uiam | 15.1 |
| elephantis ne obtererentur fecissent, in ancipites ad ictum | |
| utrimque coniciebant hastas, nec pila ab antesignanis cessa- | |
| bant donec undique incidentibus telis exacti ex Romana | 16.1 |
| acie hi quoque in suo dextro cornu ipsos Carthaginiensium | |
| equites in fugam uerterunt. Laelius, ut turbatos uidit | |
| hostes, addidit perculsis terrorem. |