tum Aristaenus praetor rursus: 'non magis consilium 32.21.1.1
uobis, principes Achaeorum, deest quam lingua; sed suo
quisque periculo in commune consultum non uult. forsitan
ego quoque tacerem, si priuatus essem: nunc praetori uideo
aut non dandum concilium legatis fuisse aut non sine re- 5
sponso eos dimittendos esse; respondere autem nisi ex uestro 2.1
decreto qui possum? et quoniam nemo uestrum qui in hoc
concilium aduocati estis pro sententia quicquam dicere uult
aut audet, orationes legatorum hesterno die dictas pro sen-
tentiis percenseamus, perinde ac non postulauerint quae e 3.1
re sua essent sed suaserint quae nobis censerent utilia esse.
Romani Rhodiique et Attalus societatem amicitiamque 4.1
nostram petunt et in bello quod aduersus Philippum gerunt
se a nobis adiuuari aequum censent. Philippus societatis secum 5.1
admonet et iuris iurandi et modo postulat ut secum stemus,
modo ne intersimus armis contentum ait se esse. nulline 6.1
uenit in mentem cur qui nondum socii sunt plus petant quam
socius? non fit hoc neque modestia Philippi neque im-
pudentia Romanorum, Achaei: fortuna et dat fiduciam postu- 7.1
lantibus et demit. Philippi praeter legatum uidemus nihil;
Romana classis ad Cenchreas stat urbium Euboeae spolia prae
se ferens, consulem legionesque eius, exiguo maris spatio
diiunctas, Phocidem ac Locridem peruagantes uidemus: 5
miramini cur diffidenter Cleomedon legatus Philippi ut pro 8.1
rege arma caperemus aduersus Romanos modo egerit? qui, 9.1
si ex eodem foedere ac iure iurando cuius nobis religionem
iniciebat rogemus eum ut nos Philippus et ab Nabide ac
Lacedaemoniis et ab Romanis defendat, non modo prae-
sidium quo tueatur nos sed ne quid respondeat quidem nobis 5
sit inuenturus, non hercule magis quam ipse Philippus priore 10.1
anno, qui pollicendo se aduersus Nabidem bellum gesturum
cum temptasset nostram iuuentutem hinc in Euboeam ex-
trahere, postquam nos neque decernere id sibi praesidium 11.1
neque uelle inligari Romano bello uidit, oblitus societatis
eius quam nunc iactat uastandos depopulandosque Nabidi ac
Lacedaemoniis reliquit. ac mihi quidem minime conueniens 12.1
inter se oratio Cleomedontis uisa est. eleuabat Romanum
bellum euentumque eius eundem fore qui prioris belli quod
cum Philippo gesserint dicebat. cur igitur nostrum ille 13.1
auxilium absens petit potius quam praesens nos, socios ueteres,
simul ab Nabide ac Romanis tueatur? nos dico? quid ita pas-
sus est Eretriam Carystumque capi. quid ita tot Thessaliae
urbes? quid ita Locridem Phocidemque? quid ita nunc 14.1
Elatiam oppugnari patitur? cur excessit faucibus Epiri clau-
strisque illis inexpugnabilibus super Aoum amnem relictoque
quem insidebat saltu penitus in regnum abiit? aut ui aut
metu aut uoluntate. si sua uoluntate tot socios reliquit 15.1
hostibus diripiendos, qui recusare potest quin et socii sibi
consulant? si metu, nobis quoque ignoscat timentibus; si 16.1
uictus armis cessit, Achaei Romana arma sustinebimus,
Cleomedon, quae uos Macedones non sustinuistis? an tibi
potius credamus Romanos non maioribus copiis nec uiribus
nunc bellum gerere quam antea gesserint, potius quam res 5
ipsas intueamur? Aetolos tum classe adiuuerunt; nec duce 17.1
consulari nec exercitu bellum gesserunt; sociorum Philippi
maritimae tum urbes in terrore ac tumultu erant; medi-
terranea adeo tuta ab armis Romanis fuerunt ut Philippus
Aetolos nequiquam opem Romanorum implorantes depopu- 5
laretur: nunc autem defuncti bello Punico Romani, quod 18.1
per sedecim annos uelut intra uiscera Italiae tolerauerunt,
non praesidium Aetolis bellantibus miserunt sed ipsi duces
belli arma terra marique simul Macedoniae intulerunt.
tertius iam consul summa ui gerit bellum. Sulpicius in ipsa 19.1
Macedonia congressus fudit fugauitque regem, partem
opulentissimam regni eius depopulatus: nunc Quinctius tenen- 20.1
tem claustra Epiri, natura loci, munimentis exercituque
fretum castris exuit, fugientem in Thessaliam persecutus
praesidia regia sociasque urbes eius prope in conspectu regis
ipsius expugnauit. 5
'ne sint uera quae Atheniensis modo legatus de crudelitate, 21.1
auaritia, libidine regis disseruit; nihil ad nos pertineant quae
in terra Attica scelera in superos inferosque deos sunt admissa,
multo minus quae Ciani Abydenique, qui procul ab nobis ab- 22.1
sunt, passi sunt; nostrorum ipsi uolnerum, si uultis, obliui-
scamur, caedes direptionesque bonorum Messenae in media 23.1
Peloponneso factas et hospitem Cyparissiae Charitelen contra
ius omne ac fas inter epulas prope ipsas occisum et Aratum
patrem filiumque Sicyonios, cum senem infelicem parentem
etiam appellare solitus esset, interfectos, filii etiam uxorem 24.1
libidinis causa in Macedoniam asportatam; cetera stupra
uirginum matronarumque obliuioni dentur. ne sit cum 25.1
Philippo res, cuius crudelitatis metu obmutuistis omnes—
nam quae alia tacendi aduocatis in concilium causa est?—:
cum Antigono, mitissimo ac iustissimo rege et de nobis omni-
bus optime merito, existimemus disceptationem esse, num id 5
postularet facere nos quod fieri non posset? paeneinsula est 26.1
Peloponnesus, angustis Isthmi faucibus continenti adhaerens,
nulli apertior neque opportunior quam nauali bello. si 27.1
centum tectae naues et quinquaginta leuiores apertae et
triginta Issaici lembi maritimam oram uastare et expositas
prope in ipsis litoribus urbes coeperint oppugnare, in mediter-
raneas scilicet nos urbes recipiemus, tamquam non intestino 5
et haerente in ipsis uisceribus uramur bello? cum terra Nabis 28.1
et Lacedaemonii mari classis Romana urgebunt, unde regiam
societatem et Macedonum praesidia implorem<us>? an ipsi
nostris armis ab hoste Romano tutabimur urbes quae op-
pugnabuntur? egregie enim Dymas priore bello sumus tutati. 5
satis exemplorum nobis clades alienae praebent: ne quaera- 29.1
mus quem ad modum ceteris exemplo simus.
'nolite, quia ultro Romani petunt amicitiam, id quod op- 30.1
tandum uobis ac summa ope petendum erat fastidire. metu 31.1
enim uidelicet compulsi et deprensi in aliena terra, quia sub
umbra uestri auxilii latere uolunt, in societatem uestram
confugiunt ut portibus uestris recipiantur, ut commeatibus
utantur. mare in potestate habent; terras quascumque 32.1
adeunt extemplo dicionis suae faciunt; quod rogant, cogere
possunt; quia pepercisse uobis uolunt, committere uos cur
pereatis non patiuntur. nam quod Cleomedon modo tam- 33.1
quam mediam et tutissimam uobis uiam consilii, ut quie-
sceretis abstineretisque armis, ostendebat, ea non media sed
nulla uia est. etenim praeterquam quod aut accipienda aut 34.1
aspernanda uobis Romana societas est, quid aliud quam nus-
quam gratia stabili, uelut qui euentum expectauerimus ut
fortunae adplicaremus nostra consilia, praeda uictoris erimus?
nolite, si quod omnibus uotis petendum erat ultro offertur, 35.1
fastidire. non quemadmodum hodie utrumque uobis licet,
sic semper liciturum est: nec saepe nec diu eadem occasio erit.
liberare uos a Philippo iam diu magis uultis quam audetis. 36.1
sine uestro labore et periculo qui uos in libertatem uindicarent
cum magnis classibus exercitibusque mare traiecerunt. hos si 37.1
socios aspernamini, uix mentis sanae estis; sed aut socios aut
hostes habeatis oportet.