saepe me querentem de feminarum, saepe de uirorum 34.4.1.1
nec de priuatorum modo sed etiam magistratuum sumptibus
audistis, diuersisque duobus uitiis, auaritia et luxuria, ciuita- 2.1
tem laborare, quae pestes omnia magna imperia euerterunt.
haec ego, quo melior laetiorque in dies fortuna rei publicae 3.1
est, quo magis imperium crescit—et iam in Graeciam Asiam-
que transcendimus omnibus libidinum inlecebris repletas et
regias etiam adtrectamus gazas—, eo plus horreo, ne illae
magis res nos ceperint quam nos illas. infesta, mihi credite, 4.1
signa ab Syracusis inlata sunt huic urbi. iam nimis multos
audio Corinthi et Athenarum ornamenta laudantes miran-
tesque et antefixa fictilia deorum Romanorum ridentes. ego 5.1
hos malo propitios deos et ita spero futuros, si in suis manere
sedibus patiemur. patrum nostrorum memoria per legatum 6.1
Cineam Pyrrhus non uirorum modo sed etiam mulierum
animos donis temptauit. nondum lex Oppia ad coercendam
luxuriam muliebrem lata erat; tamen nulla accepit. quam 7.1
causam fuisse censetis? eadem fuit quae maioribus nostris
nihil de hac re lege sanciundi: nulla erat luxuria quae coer-
ceretur. sicut ante morbos necesse est cognitos esse quam 8.1
remedia eorum, sic cupiditates prius natae sunt quam leges
quae iis modum facerent. quid legem Liciniam excitauit de 9.1
quingentis iugeribus nisi ingens cupido agros continuandi?
quid legem Cinciam de donis et muneribus nisi quia uecti-
galis iam et stipendiaria plebs esse senatui coeperat? itaque 10.1
minime mirum est nec Oppiam nec aliam ullam tum legem
desideratam esse quae modum sumptibus mulierum faceret,
cum aurum et purpuram data et oblata ultro non accipiebant.
si nunc cum illis donis Cineas urbem circumiret, stantes in 11.1
publico inuenisset quae acciperent. atque ego nonnullarum
cupiditatium ne causam quidem aut rationem inire possum.
nam ut quod alii liceat tibi non licere aliquid fortasse 12.1
naturalis aut pudoris aut indignationis habeat, sic aequato
omnium cultu quid unaquaeque uestrum ueretur ne in se
conspiciatur? pessimus quidem pudor est uel parsimoniae 13.1
uel paupertatis; sed utrumque lex uobis demit cum id quod
habere non licet non habetis. "hanc" inquit "ipsam exae- 14.1
quationem non fero" illa locuples. "cur non insignis auro et
purpura conspicior? cur paupertas aliarum sub hac legis
specie latet, ut quod habere non possunt habiturae, si liceret,
fuisse uideantur?" uultis hoc certamen uxoribus uestris 15.1
inicere, Quirites, ut diuites id habere uelint quod nulla alia
possit, pauperes ne ob hoc ipsum contemnantur, supra uires
se extendant? ne <eas> simul pudere quod non oportet coe- 16.1
perit, quod oportet non pudebit. quae de suo poterit, para-
bit: quae non poterit, uirum rogabit. miserum illum uirum, 17.1
et qui exoratus et qui non exoratus erit, cum quod ipse non
dederit datum ab alio uidebit. nunc uolgo alienos uiros 18.1
rogant et, quod maius est, legem et suffragia rogant et a
quibusdam impetrant. aduersus te et rem tuam et liberos
tuos exorabilis es: simul lex modum sumptibus uxoris tuae
facere desierit, tu nunquam facies. nolite eodem loco existi- 19.1
mare, <Quirites,> futuram rem quo fuit antequam lex de hoc
ferretur. et hominem improbum non accusari tutius est quam 20.1
absolui, et luxuria non mota tolerabilior esset quam erit nunc,
ipsis uinculis sicut ferae bestiae inritata, deinde emissa. ego 21.1
nullo modo abrogandam legam Oppiam censeo: uos quod
faxitis, deos omnes fortunare uelim.'