grata oratio regis patribus fuit, et facile 37.54.1.1
apparebat munifice omnia et propenso animo facturos.
interposita Smyrnaeorum breuis legatio est, quia non 2.1
aderat quidam Rhodiorum. collaudatis egregie Smyr-
naeis, quod omnia ultima pati quam se regi tradere
maluissent, introducti Rhodii sunt. quorum princeps 3.1
legationis expositis initiis amicitiae cum populo Ro-
mano meritisque Rhodiorum Philippi prius, deinde
Antiochi bello 'nihil' inquit 'nobis tota nostra actione, 4.1
patres conscripti, neque difficilius neque molestius est,
quam quod cum Eumene nobis disceptatio est, cum 5.1
quo uno maxime regum et priuatim singulis et, quod
magis nos mouet, publicum ciuitati nostrae hospitium
est. ceterum non animi nostri, patres conscripti, nos, 6.1
sed rerum natura, quae potentissima est, disiungit, ut
nos liberi etiam aliorum libertatis causam agamus,
reges serua omnia et subiecta imperio suo esse uelint.
utcumque tamen res sese habet, magis uerecundia 7.1
nostra aduersus regem nobis obstat, quam ipsa dis-
ceptatio aut nobis impedita est aut uobis perplexam
deliberationem praebitura uidetur. nam si aliter socio 8.1
atque amico regi et bene merito hoc ipso in bello,
de cuius praemiis agitur, honos haberi nullus posset,
nisi liberas ciuitates in seruitutem traderetis ei, esset
deliberatio anceps, ne aut regem amicum inhonoratum 9.1
dimitteretis, aut decederetis instituto uestro gloriamque
Philippi bello partam nunc seruitute tot ciuitatium
deformaretis; sed ab hac necessitate aut gratiae in 10.1
amicum minuendae aut gloriae uestrae egregie uos
fortuna uindicat. est enim deum benignitate non
gloriosa magis quam diues uictoria uestra, quae uos
facile isto uelut aere alieno exsoluat. nam et Ly- 11.1
caonia et Phrygia utraque et Pisidia omnis et Cher-
sonesus, quaeque circumiacent Europae, in uestra sunt
potestate, quarum una quaelibet regi adiecta multi- 12.1
plicare regnum Eumenis potest, omnes uero datae
maximis eum regibus aequare. licet ergo uobis et 13.1
praemiis belli ditare socios et non decedere instituto
uestro et meminisse, quem titulum praetenderitis prius
aduersus Philippum, nunc aduersus Antiochum belli,
quid feceritis Philippo uicto, quid nunc a uobis, non 14.1
magis quia fecistis, quam quia id uos facere decet,
desideretur atque expectetur. alia enim aliis et ho-
nesta et probabilis est causa armorum; illi agrum, hi 15.1
uicos, hi oppida, hi portus oramque aliquam maris
ut possideant; uos nec cupistis haec antequam habe-
retis, nec nunc, cum orbis terrarum in dicione uestra
sit, cupere potestis. pro dignitate et gloria apud omne 16.1
humanum genus, quod uestrum nomen imperiumque
iuxta ac deos immortales iam pridem intuetur, pugna-
stis. quae parare et quaerere arduum fuit, nescio an
tueri difficilius sit. gentis uetustissimae nobilissimae- 17.1
que uel fama rerum gestarum uel omni commendatione
humanitatis doctrinarumque tuendam ab seruitio regio
libertatem suscepistis; hoc patrocinium receptae in
fidem et clientelam uestram uniuersae gentis perpe- 5
tuum uos praestare decet. non, quae in solo [modo] 18.1
antiquo sunt, Graecae magis urbes sunt quam coloniae
earum, illinc quondam profectae in Asiam; nec terra
mutata mutauit genus aut mores. certare pio certa- 19.1
mine cuiuslibet bonae artis ac uirtutis ausi sumus
cum parentibus quaeque ciuitas et conditoribus suis.
adistis Graeciae, adistis Asiae urbes plerique; nisi 20.1
quod longius a uobis absumus, nulla uincimur alia re.
Massiliensis, quos, si natura insita uelut ingenio terrae 21.1
uinci posset, iam pridem efferassent tot indomitae cir-
cumfusae gentes, in eo honore, in ea merito dignitate
audimus apud uos esse, ac si medium umbilicum
Graeciae incolerent. non enim sonum modo linguae 22.1
uestitumque et habitum, sed ante omnia mores et
leges et ingenium sincerum integrumque a contagione
accolarum seruarunt. terminus est nunc imperii uestri 23.1
mons Taurus; quidquid intra eum cardinem est, nihil
longinquum uobis debet uideri; quo arma uestra per-
uenerunt, eodem ius hinc profectum perueniat. bar- 24.1
bari, quibus pro legibus semper dominorum imperia
fuerunt, quo gaudent, reges habeant; Graeci suam
fortunam, uestros animos gerunt. domesticis quon- 25.1
dam uiribus etiam imperium amplectebantur; nunc
imperium, ubi est, ibi ut sit perpetuum, optant; liber-
tatem uestris tueri armis satis habent, quoniam suis
non possunt. at enim quaedam ciuitates cum An- 26.1
tiocho senserunt. et aliae prius cum Philippo, et
cum Pyrrho Tarentini; ne alios populos enumerem,
Carthago libera cum suis legibus est. huic uestro 27.1
exemplo quantum debeatis, uidete, patres conscripti;
inducetis in animum negare Eumenis cupiditati, quod
iustissimae irae uestrae negastis. Rhodii <et in hoc> et 28.1
in omnibus bellis, quae in illa ora gessistis, quam
forti fidelique uos opera adiuuerimus, uestro iudicio
relinquimus. nunc in pace consilium id adferimus,
quod si comprobaritis, magnificentius uos uictoria 5
usos esse quam uicisse omnes existimaturi sint.' apta
magnitudine Romanae oratio uisa est.