plus crimina eo die quam defensio ualuisset, 38.50.1.1
ni altercationem in serum perduxissent. dimittitur
senatus in ea opinione, ut negaturus triumphum fuisse
uideretur. postero die et cognati amicique Cn. Manlii 2.1
summis opibus adnisi sunt, et auctoritas seniorum
ualuit, negantium exemplum proditum memoriae esse, 3.1
ut imperator, qui deuictis perduellibus, confecta pro-
uincia exercitum reportasset, sine curru et laurea pri-
uatus inhonoratusque urbem iniret. hic pudor mali-
gnitatem uicit, triumphumque frequentes decreuerunt. 5
oppressit deinde mentionem memoriamque omnem 4.1
contentionis huius maius et cum maiore et clariore
uiro certamen ortum. P. Scipioni Africano, ut Ua- 5.1
lerius Antias auctor est, duo Q. Petillii diem dixerunt.
id, prout cuiusque ingenium erat, interpretabantur.
alii non tribunos plebis, sed uniuersam ciuitatem, 6.1
quae id pati posset, incusabant: duas maximas orbis 7.1
terrarum urbes ingratas uno prope tempore in prin-
cipes inuentas, Romam ingratiorem, si quidem uicta
Carthago uictum Hannibalem in exilium expulisset,
Roma uictrix uictorem Africanum expellat. alii, ne- 8.1
minem unum ciuem tantum eminere debere, ut legibus
interrogari non possit; nihil tam aequandae libertatis
esse quam potentissimum quemque posse dicere cau-
sam. quid autem tuto cuiquam, nedum summam rem 9.1
publicam, permitti, si ratio non sit reddenda? qui ius
aequum pati non possit, in eum uim haud iniustam
esse. haec agitata sermonibus, donec dies causae di- 10.1
cendae uenit. nec alius antea quisquam nec ille ipse
Scipio consul censorue maiore omnis generis hominum
frequentia quam reus illo die in forum est deductus.
iussus dicere causam sine ulla criminum mentione 11.1
orationem adeo magnificam de rebus ab se gestis est
exorsus, ut satis constaret neminem umquam neque
melius neque uerius laudatum esse. dicebantur enim 12.1
ab <eo> eodem animo ingenioque, quo gesta erant, et
aurium fastidium aberat, quia pro periculo, non in
gloriam referebantur.