pace parta, instare tum tribuni patribus, ut P. Ualeri 3.19.1.1
fidem exsoluerent, instare <C.> Claudio, ut collegae deos
manes fraude liberaret, agi de lege sineret. consul ante-
quam collegam sibi subrogasset negare passurum agi de
lege. hae tenuere contentiones usque ad comitia consulis 2.1
subrogandi. Decembri mense summo patrum studio L.
Quinctius Cincinnatus, pater Caesonis, consul creatur qui
magistratum statim occiperet. perculsa erat plebes con- 3.1
sulem habitura iratum, potentem fauore patrum, uirtute sua,
tribus liberis, quorum nemo Caesoni cedebat magnitudine
animi, consilium et modum adhibendo ubi res posceret
priores erant. is ut magistratum iniit, adsiduis contionibus 4.1
pro tribunali non in plebe coercenda quam senatu castigando
uehementior fuit, cuius ordinis languore perpetui iam tribuni
plebis, non ut in re publica populi Romani sed ut in perdita
domo lingua criminibusque regnarent: cum Caesone filio 5.1
suo uirtutem, constantiam, omnia iuuentutis belli domique
decora pulsa ex urbe Romana et fugata esse; loquaces,
seditiosos, semina discordiarum, iterum ac tertium tribunos,
pessimis artibus, regia licentia uiuere. 'Aulus' inquit, 'ille 6.1
Uerginius, quia in Capitolio non fuit, minus supplicii quam
Appius Herdonius meruit? plus hercule aliquanto, qui uere
rem aestimare uelit. Herdonius, si nihil aliud, hostem se
fatendo prope denuntiauit ut arma caperetis; hic negando 5
bellum esse arma uobis ademit nudosque seruis uestris et
exsulibus obiecit. et uos—C. Claudi pace et P. Ualeri 7.1
mortui loquar—prius in cliuum Capitolinum signa intulistis
quam hos hostes de foro tolleretis? pudet deorum homi-
numque. cum hostes in arce, in Capitolio essent, exsulum
et seruorum dux profanatis omnibus in cella Iouis optimi 5
maximi habitaret, Tusculi ante quam Romae sumpta sunt
arma. in dubio fuit utrum L. Mamilius, Tusculanus dux, 8.1
an P. Ualerius et C. Claudius consules Romanam arcem
liberarent; et qui ante Latinos ne pro se quidem ipsis, cum
in finibus hostem haberent, attingere arma passi sumus,
nunc, nisi Latini sua sponte arma sumpsissent, capti et deleti 5
eramus. hoc est, tribuni, auxilium plebi ferre, inermem eam 9.1
hosti trucidandam obicere? scilicet si quis uobis humil-
limus homo de uestra plebe, quam partem uelut abruptam a
cetero populo uestram patriam peculiaremque rem publicam
fecistis, si quis ex his domum suam obsessam a familia 5
armata nuntiaret, ferendum auxilium putaretis: Iuppiter 10.1
optimus maximus exsulum atque seruorum saeptus armis
nulla humana ope dignus erat? et hi postulant, ut sacro-
sancti habeantur, quibus ipsi di neque sacri neque sancti
sunt? at enim, diuinis humanisque obruti sceleribus, legem 11.1
uos hoc anno perlaturos dictitatis. tum hercule illo die
quo ego consul sum creatus, male gesta res publica est, peius
multo quam cum P. Ualerius consul periit,—si tuleritis. iam 12.1
primum omnium' inquit, 'Quirites, in Uolscos et Aequos
mihi atque collegae legiones ducere in animo est. nescio
quo fato magis bellantes quam pacati propitios habemus
deos. quantum periculum ab illis populis fuerit si Capito- 5
lium ab exsulibus obsessum scissent, suspicari de praeterito
quam re ipsa experiri est melius.'