minus tamen esset, si 39.16.1.1
flagitiis tantum effeminati forent—ipsorum id magna
ex parte dedecus erat—, a facinoribus manus, mentem
a fraudibus abstinuissent: numquam tantum malum in 2.1
re publica fuit, nec ad plures nec ad plura pertinens.
quidquid his annis libidine, quidquid fraude, quid-
quid scelere peccatum est, ex illo uno sacrario scitote
ortum esse. necdum omnia, in quae coniurarunt, edita 3.1
facinora habent. adhuc priuatis noxiis, quia nondum
ad rem publicam opprimendam satis uirium est, coniu-
ratio sese impia tenet. crescit et serpit quotidie malum.
iam maius est, quam ut capere id priuata fortuna 5
possit: ad summam rem publicam spectat. nisi prae- 4.1
cauetis, Quirites, iam huic diurnae, legitime ab con-
sule uocatae, par nocturna contio esse poterit. nunc
illi uos singuli uniuersos contionantes timent: iam ubi
uos dilapsi domos et in rura uestra eritis, illi coierint, 5
consultabunt de sua salute simul ac uestra pernicie:
tum singulis uobis uniuersi timendi erunt. optare igitur 5.1
unusquisque uestrum debet, ut bona mens suis omnibus
fuerit. si quem libido, si furor in illum gurgitem
abripuit, illorum eum, cum quibus in omne flagitium
et facinus coniurauit, non suum iudicet esse. ne quis 6.1
etiam errore labatur uestrum, Quirites, non sum securus.
nihil enim in speciem fallacius est quam praua religio.
ubi deorum numen praetenditur sceleribus, subit ani- 7.1
mum timor, ne fraudibus humanis uindicandis diuini
iuris aliquid immixtum uiolemus. hac uos religione
innumerabilia decreta pontificum, senatus consulta, ha-
ruspicum denique responsa liberant. quotiens hoc pa- 8.1
trum auorumque aetate negotium est magistratibus
datum, uti sacra externa fieri uetarent, sacrificulos uates-
que foro circo urbe prohiberent, uaticinos libros con-
quirerent comburerentque, omnem disciplinam sacrifi- 5
candi praeterquam more Romano abolerent. iudicabant 9.1
enim prudentissimi uiri omnis diuini humanique iuris
nihil aeque dissoluendae religionis esse, quam ubi non
patrio sed externo ritu sacrificaretur. haec uobis prae- 10.1
dicenda ratus sum, ne qua superstitio agitaret animos
uestros, cum demolientes nos Bacchanalia discutientes-
que nefarios coetus cerneretis. omnia diis propitiis 11.1
uolentibusque [ea] faciemus; qui quia suum numen
sceleribus libidinibusque contaminari indigne ferebant,
ex occultis ea tenebris in lucem extraxerunt, nec pate-
fieri, ut impunita essent, sed ut uindicarentur et oppri- 5
merentur, uoluerunt. senatus quaestionem extra ordinem 12.1
de ea re mihi collegaeque meo mandauit. nos, quae
ipsis nobis agenda sunt, impigre exsequemur; uigi-
liarum nocturnarum curam per urbem minoribus ma-
gistratibus mandauimus. uos quoque aequum est, quae 13.1
uestra munia sunt, quo quisque loco positus erit, quod
imperabitur, impigre praestare, et dare operam, ne quid
fraude noxiorum periculi aut tumultus oriatur.'