consules creati Q. Fabius Uibulanus tertium et L. Cor- 3.22.1.1
nelius Maluginensis. census actus eo anno: lustrum
propter Capitolium captum, consulem occisum condi reli-
giosum fuit.
Q. Fabio L. Cornelio consulibus principio anni statim 2.1
res turbulentae. instigabant plebem tribuni: bellum ingens
a Uolscis et Aequis Latini atque Hernici nuntiabant: iam
Antii Uolscorum legiones esse. et ipsam coloniam ingens
metus erat defecturam; aegreque impetratum a tribunis ut 5
bellum praeuerti sinerent. consules inde partiti prouincias: 3.1
Fabio ut legiones Antium duceret datum, Cornelius ut
Romae praesidio esset, ne qua pars hostium, qui Aequis
mos erat, ad populandum ueniret. Hernici et Latini iussi 4.1
milites dare ex foedere, duaeque partes sociorum in exercitu,
tertia ciuium fuit. postquam ad diem praestitutum uenerunt
socii, consul extra portam Capenam castra locat. inde
lustrato exercitu Antium profectus haud procul oppido stati- 5
uisque hostium consedit. ubi cum Uolsci, quia nondum 5.1
ab Aequis uenisset exercitus, dimicare non ausi, quemad-
modum quieti uallo se tutarentur, pararent, postero die
Fabius non permixtam unam sociorum ciuiumque sed trium
populorum tres separatim acies circa uallum hostium 5
instruxit; ipse erat medius cum legionibus Romanis. inde 6.1
signum obseruari iussit, ut pariter et socii rem inciperent
referrentque pedem, si receptui cecinisset. equites item
suae cuique parti post principia conlocat. ita trifariam 7.1
adortus castra circumuenit et cum undique instaret non
sustinentes impetum Uolscos uallo deturbat. transgressus
inde munitiones pauidam turbam inclinatamque in partem
unam castris expellit. inde effuse fugientes eques, cui 8.1
superare uallum haud facile fuerat, cum ad id spectator
pugnae adstitisset, libero campo adeptus parte uictoriae
fruitur territos caedendo. magna et in castris et extra 9.1
munimenta caedes fugientium fuit sed praeda maior, quia
uix arma secum efferre hostis potuit; deletusque exercitus
foret ni fugientes siluae texissent.