his comitiis prudentia et uirtute senatus sub- 39.40.1.1
latis, alia maioris certaminis, quo et maiore de re et
inter plures potentioresque uiros, sunt exorta. cen- 2.1
suram summa contentione petebant L. Ualerius Flaccus
P. et L. Scipiones Cn. Manlius Uulso L. Furius Pur-
purio patricii, plebeii autem M. Porcius Cato M. Ful- 3.1
uius Nobilio Ti. et M. Sempronii, Longus et Tudi-
tanus. sed omnes patricios plebeiosque nobilissimarum
familiarum M. Porcius longe anteibat. in hoc uiro 4.1
tanta uis animi ingeniique fuit, ut quocumque loco
natus esset, fortunam sibi ipse facturus fuisse uide-
retur. nulla ars neque priuatae neque publicae rei
gerendae ei defuit; urbanas rusticasque res pariter 5
callebat. ad summos honores alios scientia iuris, alios 5.1
eloquentia, alios gloria militaris prouexit: huic uer-
satile ingenium sic pariter ad omnia fuit, ut natum
ad id unum diceres, quodcumque ageret: in bello manu 6.1
fortissimus multisque insignibus clarus pugnis, idem
postquam ad magnos honores peruenit, summus impe-
rator, idem in pace, si ius consuleres, peritissimus, si
causa oranda esset, eloquentissimus, nec is tantum, 7.1
cuius lingua uiuo eo uiguerit, monumentum eloquentiae
nullum exstet: uiuit immo uigetque eloquentia eius
sacrata scriptis omnis generis. orationes et pro se 8.1
multae et pro aliis et in alios: nam non solum accu-
sando sed etiam causam dicendo fatigauit inimicos.
simultates nimio plures et exercuerunt eum et ipse 9.1
exercuit eas; nec facile dixeris, utrum magis presserit
eum nobilitas, an ille agitauerit nobilitatem. asperi 10.1
procul dubio animi et linguae acerbae et immodice
liberae fuit, sed inuicti a cupiditatibus animi, rigidae
innocentiae, contemptor gratiae, diuitiarum. in par- 11.1
simonia, in patientia laboris periculique ferrei prope
corporis animique, quem ne senectus quidem, quae
soluit omnia, fregerit, qui sextum et octogesimum 12.1
annum agens causam dixerit, ipse pro se orauerit
scripseritque, nonagesimo anno Ser. Galbam ad populi
adduxerit iudicium.