legati Carthaginienses eo tempore Ro- 42.23.1.1
mae erant et Gulussa, filius Masinissae. inter eos
magnae contentiones in senatu fuere. Carthaginienses 2.1
querebantur, praeter agrum, de quo ante legati ab
Roma, qui <in> re praesenti cognoscerent, missi essent,
amplius septuaginta oppida castellaque agri Carthagi-
niensis biennio proxumo Masinissam ui atque armis 5
possedisse: id illi, cui nihil pensi sit, facile esse. Car- 3.1
thaginienses foedere inligatos silere; prohiberi enim 4.1
extra fines efferre arma; quamquam sciant in suis
finibus, si inde Numidas pellerent, se gesturos bellum,
illo haud ambiguo capite foederis deterreri, quo diserte
uetentur cum sociis populi Romani bellum gerere. sed 5.1
iam ultra superbiam crudelitatemque et auaritiam eius
pati non posse Carthaginienses. missos esse <se>, qui ora-
rent senatum, ut trium harum rerum unam ab se im-
petrari sinerent: ut uel ex aequo in<ter regem> socium po- 6.1
pulumque <Carthaginiensem>, quid cuiusque esset, dis-
ceptarent; uel permitterent Carthaginiensibus, ut ad-
uersus iniusta arma pio iustoque se tutarentur bello;
uel ad extremum, si gratia plus quam ueritas apud eos 5
ualeret, semel statuerent, quid donatum ex alieno Masi-
nissae uellent. modestius certe daturos eos, et <se> sci- 7.1
turos, quid dedissent; ipsum nullum praeterquam suae
libidinis arbitrio <finem> facturum. horum si nihil im- 8.1
petrarent, et aliquod suum post datam a P. Scipione pa-
cem delictum esset, ipsi potius animaduerterent in se.
tutam seruitutem se sub dominis Romanis quam liber- 9.1
tatem expositam ad iniurias Masinissae malle; perire 10.1
denique semel ipsis satius esse, quam sub acerbissimi
carnificis arbitrio spiritum ducere. sub haec dicta lacri-
mantes procubuerunt stratique humi non sibi magis
misericordiam quam regi <inuidiam conciliarunt>. 5