per interregem deinde consules creati L. Ualerius M. 3.55.1.1
Horatius, qui extemplo magistratum occeperunt. quorum
consulatus popularis sine ulla patrum iniuria nec sine offen-
sione fuit; quidquid enim libertati plebis caueretur, id suis 2.1
decedere opibus credebant. omnium primum, cum uelut 3.1
in controuerso iure esset tenerenturne patres plebi scitis,
legem centuriatis comitiis tulere ut quod tributim plebes
iussisset populum teneret; qua lege tribuniciis rogationibus
telum acerrimum datum est. aliam deinde consularem 4.1
legem de prouocatione, unicum praesidium libertatis, decem-
uirali potestate euersam, non restituunt modo, sed etiam in
posterum muniunt sanciendo nouam legem, ne quis ullum 5.1
magistratum sine prouocatione crearet; qui creasset, eum
ius fasque esset occidi, neue ea caedes capitalis noxae
haberetur. et cum plebem hinc prouocatione, hinc tribu- 6.1
nicio auxilio satis firmassent, ipsis quoque tribunis, ut sacro-
sancti uiderentur, cuius rei prope iam memoria aboleuerat,
relatis quibusdam ex magno interuallo caerimoniis renoua-
runt, et cum religione inuiolatos eos, tum lege etiam fecerunt, 7.1
sanciendo ut qui tribunis plebis aedilibus iudicibus decem-
uiris nocuisset, eius caput Ioui sacrum esset, familia ad
aedem Cereris Liberi Liberaeque uenum iret.
hac lege iuris interpretes negant quemquam sacrosanctum 8.1
esse, sed eum qui eorum cui nocuerit Ioui sacrum sanciri;
itaque aedilem prendi ducique a maioribus magistratibus, 9.1
quod, etsi non iure fiat—noceri enim ei cui hac lege non
liceat—tamen argumentum esse non haberi pro sacrosancto
aedilem; tribunos uetere iure iurando plebis, cum primum 10.1
eam potestatem creauit, sacrosanctos esse. fuere qui inter- 11.1
pretarentur eadem hac Horatia lege consulibus quoque et
praetoribus, quia eisdem auspiciis quibus consules crearentur,
cautum esse: iudicem enim consulem appellari. quae 12.1
refellitur interpretatio, quod iis temporibus nondum consulem
iudicem sed praetorem appellari mos fuerit.
hae consulares leges fuere. institutum etiam ab iisdem 13.1
consulibus ut senatus consulta in aedem Cereris ad aediles
plebis deferrentur, quae antea arbitrio consulum supprime-
bantur uitiabanturque. M. Duillius deinde tribunus plebis 14.1
plebem rogauit plebesque sciuit qui plebem sine tribunis
reliquisset, quique magistratum sine prouocatione creasset,
tergo ac capite puniretur. haec omnia ut inuitis, ita non 15.1
aduersantibus patriciis transacta, quia nondum in quemquam
unum saeuiebatur.