agitedum, ubi hic curiam circumsederitis et forum in- 3.68.1.1
festum feceritis et carcerem impleueritis principibus, iisdem 2.1
istis ferocibus animis egredimini extra portam Esquilinam,
aut, si ne hoc quidem audetis, ex muris uisite agros uestros
ferro ignique uastatos, praedam abigi, fumare incensa passim
tecta. at enim communis res per haec loco est peiore; ager 3.1
uritur, urbs obsidetur, belli gloria penes hostes est. quid
tandem? priuatae res uestrae quo statu sunt? iam unicui-
que ex agris sua damna nuntiabuntur. quid est tandem 4.1
domi unde ea expleatis? tribuni uobis amissa reddent ac
restituent? uocis uerborumque quantum uoletis ingerent,
et criminum in principes et legum aliarum super alias ut con-
tionum; sed ex illis contionibus nunquam uestrum quisquam 5
re [fortuna] domum auctior rediit. ecquis rettulit aliquid 5.1
ad coniugem ac liberos praeter odia offensiones simultates
publicas priuatasque, a quibus semper non uestra uirtute in-
nocentiaque, sed auxilio alieno tuti sitis? at hercules, cum 6.1
stipendia nobis consulibus, non tribunis ducibus, et in castris,
non in foro faciebatis, et in acie uestrum clamorem hostes,
non in contione patres Romani horrebant, praeda parta
agro ex hoste capto pleni fortunarum gloriaeque simul pub- 5
licae simul priuatae triumphantes domum ad penates redi-
batis: nunc oneratum uestris fortunis hostem abire sinitis.
haerete adfixi contionibus et in foro uiuite: sequitur uos 7.1
necessitas militandi quam fugitis. graue erat in Aequos et
Uolscos proficisci: ante portas est bellum. si inde non pelli-
tur, iam intra moenia erit et arcem et Capitolium scandet et
in domos uestras uos persequetur. biennio ante senatus 8.1
dilectum haberi et educi exercitum in Algidum iussit: sede-
mus desides domi mulierum ritu inter nos altercantes, prae-
senti pace laeti nec cernentes ex otio illo breui multiplex 9.1
bellum rediturum. his ego gratiora dictu alia esse scio; sed
me uera pro gratis loqui, etsi meum ingenium non moneret,
necessitas cogit. uellem equidem uobis placere, Quirites;
sed multo malo uos saluos esse, qualicumque erga me animo 5
futuri estis. natura hoc ita comparatum est, ut qui apud 10.1
multitudinem sua causa loquitur gratior eo sit cuius mens
nihil praeter publicum commodum uidet; nisi forte adsenta-
tores publicos, plebicolas istos, qui uos nec in armis nec in
otio esse sinunt, uestra uos causa incitare et stimulare puta- 5
tis. concitati aut honori aut quaestui illis estis; et quia 11.1
in concordia ordinum nullos se usquam esse uident, malae
rei se quam nullius, turbarum ac seditionum duces esse
uolunt. quarum rerum si uos taedium tandem capere po- 12.1
test et patrum uestroque antiquos mores uoltis pro his
nouis sumere, nulla supplicia recuso, nisi paucis diebus hos 13.1
populatores agrorum nostrorum fusos fugatosque castris
exuero et a portis nostris moenibusque ad illorum urbes hunc
belli terrorem quo nunc uos attoniti estis transtulero.'