at enim nemo post reges exactos de plebe consul fuit. 4.4.1.1
quid postea? nullane res noua institui debet? et quod
nondum est factum—multa enim nondum sunt facta in nouo
populo—, ea ne si utilia quidem sunt fieri oportet? ponti- 2.1
fices, augures Romulo regnante nulli erant; ab Numa Pom-
pilio creati sunt. census in ciuitate et discriptio centuriarum
classiumque non erat; ab Ser. Tullio est facta. consules 3.1
nunquam fuerant; regibus exactis creati sunt. dictatoris
nec imperium nec nomen fuerat; apud patres esse coepit.
tribuni plebi, aediles, quaestores nulli erant; institutum est
ut fierent. decemuiros legibus scribendis intra decem hos 5
annos et creauimus et e re publica sustulimus. quis dubitat 4.1
quin in aeternum urbe condita, in immensum crescente noua
imperia, sacerdotia, iura gentium hominumque instituantur?
hoc ipsum, ne conubium patribus cum plebe esset, non 5.1
decemuiri tulerunt paucis his annis pessimo publico, cum
summa iniuria plebis? an esse ulla maior aut insignitior
contumelia potest quam partem ciuitatis uelut contaminatam
indignam conubio haberi? quid est aliud quam exsilium 6.1
intra eadem moenia, quam relegationem pati? ne adfinita-
tibus, ne propinquitatibus immisceamur cauent, ne societur
sanguis. quid? hoc si polluit nobilitatem istam uestram, 7.1
quam plerique oriundi ex Albanis et Sabinis non genere nec
sanguine sed per cooptationem in patres habetis, aut ab
regibus lecti aut post reges exactos iussu populi, sinceram
seruare priuatis consiliis non poteratis, nec ducendo ex plebe 5
neque uestras filias sororesque ecnubere sinendo e patribus?
nemo plebeius patriciae uirgini uim adferret; patriciorum 8.1
ista libido est; nemo inuitum pactionem nuptialem quem-
quam facere coegisset. uerum enimuero lege id prohiberi 9.1
et conubium tolli patrum ac plebis, id demum contumelio-
sum plebi est. cur enim non fertis, ne sit conubium diuiti-
bus ac pauperibus? quod priuatorum consiliorum ubique 10.1
semper fuit, ut in quam cuique feminae conuenisset domum
nuberet, ex qua pactus esset uir domo, in matrimonium
duceret, id uos sub legis superbissimae uincula conicitis,
qua dirimatis societatem ciuilem duasque ex una ciuitate 5
faciatis. cur non sancitis ne uicinus patricio sit plebeius 11.1
nec eodem itinere eat, ne idem conuiuium ineat, ne in foro
eodem consistat? quid enim in re est aliud, si plebeiam
patricius duxerit, si patriciam plebeius? quid iuris tandem
immutatur? nempe patrem sequuntur liberi. nec quod 12.1
nos ex conubio uestro petamus quicquam est, praeterquam
ut hominum, ut ciuium numero simus, nec uos, nisi in con-
tumeliam ignominiamque nostram certare iuuat, quod con-
tendatis quicquam est. 5