Uolscus imperator, qui ad eam diem non commeatu prae- 4.10.1.1
parato sed ex populatione agrorum rapto in diem frumento
aluisset militem, postquam saeptus uallo repente inops om-
nium rerum erat, ad conloquium consule euocato, si sol-
uendae obsidionis causa uenerit Romanus, abducturum se 5
inde Uolscos ait. aduersus ea consul uictis condiciones ac- 2.1
cipiendas esse, non ferendas respondit, neque ut uenerint ad
oppugnandos socios populi Romani suo arbitrio, ita abituros
Uolscos esse. dedi imperatorem, arma poni iubet, †fatentes 3.1
uictos se esse et imperio parere†; aliter tam abeuntibus quam
manentibus se hostem infensum uictoriam potius ex Uolscis
quam pacem infidam Romam relaturum. Uolsci exiguam 4.1
spem in armis alia undique abscisa cum temptassent, praeter
cetera aduersa loco quoque iniquo ad pugnam congressi, ini-
quiore ad fugam, cum ab omni parte caederentur, ad preces
a certamine uersi, dedito imperatore traditisque armis sub 5
iugum missi, cum singulis uestimentis ignominiae cladisque
pleni dimittuntur; et cum haud procul urbe Tusculo conse- 5.1
dissent, uetere Tusculanorum odio inermes oppressi dede-
runt poenas, uix nuntiis caedis relictis. Romanus Ardeae 6.1
turbatas seditione res principibus eius motus securi percussis
bonisque eorum in publicum Ardeatium redactis composuit;
demptamque iniuriam iudicii tanto beneficio populi Romani
Ardeates credebant; senatui superesse aliquid ad delendum 5
publicae auaritiae monumentum uidebatur. consul trium- 7.1
phans in urbem redit, Cluilio duce Uolscorum ante currum
ducto praelatisque spoliis quibus dearmatum exercitum hos-
tium sub iugum miserat.
aequauit, quod haud facile est, Quinctius consul togatus 8.1
armati gloriam collegae, quia concordiae pacisque domesti-
cam curam iura infimis summisque moderando ita tenuit ut
eum et patres seuerum consulem et plebs satis comem credi-
derint. et aduersus tribunos auctoritate plura quam certa- 9.1
mine tenuit; quinque consulatus eodem tenore gesti uitaque
omnis consulariter acta uerendum paene ipsum magis quam
honorem faciebant. eo tribunorum militarium nulla mentio
his consulibus fuit; 5